تای بوکس
موای تای و یا تای بوکس (تای دیلی: มวยไทย،) — تایلنددا یارانان دؤیوش صنعتی‌دیر. "موای" لوغتین معناسی سانسکریت دیلین‌ده‌کی "ماویا" سؤزون‌دن گؤتورولموش، "آزادلارین دؤیوشو" و یا "آزاد دؤیوش" معناسینی وئریر. آیریجا اولاراق، بۇ دؤیوش نؤعونون آنالوقلاری میانما، کامبوجا و لاوس‌دا ایستیفاده ائدیلیر. دؤیوش صنعتینین هان‌سی اؤلکه‌ده یارانماسین‌دا نیسبتاً فیکیر آیری‌لیغی واردیر. بۇ دؤیوش نؤعونون بوک‌سا بنزرلیگی واردیر. اما اوندان فرق‌لی جهتلرینه گؤره فرق‌لنیر. محض "تای بوکس" آدلان‌دیریلان دؤیوش صنعتی بوک‌سا قارشی اولاراق حاضیرلانمیش‌دیر. دؤیوش نؤعو کاراتئ و اوشو (کونق فو) صنعتلرین‌دن ده فرق‌لنیر. بورادا کاتا و تاولو کیمی کومپلکس حرکتلر یوخ‌دور. موای تای دؤیوش‌ده ال، آیاق و دؤیوش‌ده اساس اوْلان دیزله و یا دیرسکله وورولان ضربه‌لردن عبارت اوْلان چَتین قدیم دؤیوش صنعتی‌دیر. بۇ سبب‌دن بعضاً اونو "۸ قیچین دؤیوشو" آدلان‌دیریرلار. هر ایل تایلانددا ۱۷ مارس تاریخین‌ده "موای تایین میلّی بایرام گونو" قئید اوْلونور. موای تایین اولمپیک ایدمان نؤعو اولماماسینا باخمایاراق، میلّی سوییه‌ده دؤیوشلر کئچیریلیر.
تاریخ دَییشدیر
موای تای قدیم زامان‌دان سیام اولاراق آدلان‌دیریلان بؤلگه‌نین بؤلونمه‌سین‌دن سوْنرا یارانان و بۇ گون آغیرلیق‌لی اولاراق تایلانددا سیستئملنمیش دؤیوش سیستملرینین هامی‌سینین عمومی آدی‌دیر. هر نه قدر بؤلگه سرحدلری دییش‌سه ده، بۇ اؤلکه‌یه قونشو اوْلان میانمادا (کؤهنه آدی بورما) تطبیق اوْلونان "اورکستر و کامبوجادا ائدیله‌ن "کهمر بوکسون" ایله بؤیوک بنزرلیکلر گؤستریلیر. موای تایین یارانماسی حاقین‌دا فرزیلت "تایلند، میانما و کامبوجا" آراسین‌دا آنلاشیلمازلیقلار ایندیکی واختدا شیددتلنمیش اوْلوب، هر اؤلکه بۇ ایدمان نؤعونو اؤزونه شامیل ائدیر. بۇ گون موای تای تکامول کئچیره‌رک ۳ بوداق‌دا "پئشکار، هوسکار و میلّی (مرسوم)" اولاراق تطبیق اوْلونماغا باشلانیلمیش‌دیر.
تاریخی تخمیناً ۱۴-جو عصره عاییددیر. کؤهنه آنتیک سیستملرین هامی‌سی "موای بوران" (آنتیک دویوش سیستمی) چتیری آلتین‌دادیر (بو مؤوضوعدا بیر چوخ افسانه‌لر مؤوجوددور. موای بوران چتیری آلتین‌دا: "موای لوپبوری (بوگونکو موای تایین اجدادی ساییلیر)، موای چئیوت، موای کورات، موای کوچاسارن، موای ناکورن" سیستملری واردیر. مرسوم سیستملردن بعضاً میانما، تایلند و یا کامبوجا سرحدلرین‌ده موسابیقه حاضیرلانیر، الجک یئرینه سارغی، بانداژ ایستیفاده ائدیلیر و خصوصیله کامبوجا بۇ مؤوضوعدا پروفئسسیونال‌لیق الده ائتمیش‌دیر.
کرابه کراببونگ ایسه، تماماً "قیلینج، نیزه و س." اهتیوا ائدن سیلاح‌لی مرسوم اؤزونه خاص بیر اینتیظام اوْلوب، آنجاق بیلیندیی کیمی موای تای سیستمی ایله بیر علاقه‌سی یوخ‌دور. آیریجا بۇ گون تایلند اوردوسونون بعضی حیصّه لرین‌ده ایستیفاده ائدیله‌ن "میلیتاری لئردریت" آدلان‌دیریلان دؤیوش صنعتینین اؤلکه‌یه خاص آیری بیر سیستم مؤوجوددور.
ایستینادلار دَییشدیر
خاریجی کئچیدلر دَییشدیر
- روسیه فدراسییاسیندا موای تایین رسمی سایتی
- [۱] Archived 2010-10-10 at the Wayback Machine.
- [۲]
- [۳]