قیریم تاتار تورکجه‌سی: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
کبدون خلاصۀ ویرایش
کبدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱:
'''قیریم تاتارجاسی'''<ref>[http://www.ethnologue.com/language/crh ائتنولوگیا]</ref>، '''قیریم تورکجه‌سی'''، یا دا '''قیریمجا''' ـ ([[قیریم تاتارجاسی|قیریم تاتارجاسی]]: Qırımtatarca, Qırımca)، [[تورک دیل‌لری|تورک دیل‌لرینین]] [[قیپچاق|قیپچاق]] قوروپونا باغلی بیر دیل‌دیر آنجاق بعضی [[اوغوزلار|اوغوز]] قروپونا عایید خوصوصیتلره ده مالیکدیر. رومینییانین دوبروجا یئریندهبؤلگه‌سینده دانیشیلان شکلینه رومینییا تاتارجاتاتارجاسی آدی وئریلیر. [[تاتارلار|قازان تاتارلاری]]ندان آییرد ائتمک اوچون [[قیریم تورکجه‌سی|قیریم تاتارجاسی]] آدلاندیریلیر. قیریم یاریم‌آداسی‌نین یئرلی دیلی دیر.
 
آنا عونصورلرینی قیپچاقجا-دان آلمیش، لاکین باشقا تورک لهجه‌لری ایله ده قارشیلیقلی تاثیرده اولموشدور. عوثمانلی دؤولتی ایله اولان سیخ علاقه‌لری اولان قیریم خانلارینین و باش‌بیلنلرینین عادتن، ایستانبولدا تحصیل آلمالاری اوغوز دیالئکتلرینین تاثیرلرینی گتیرمیشدیر. [[ایسماعیل قاسپیرالی]]نین ایشلری ایله بو تاثیرلر یاخشیجا یئرلشمیشدیر. روس ایداره‌سینه گیریلمه‌سی ایله ده روسجادان تاثیرلنمیشدیر. بوندان باشقا، سورگون ایللرینه گؤره [[اؤزبک دیلی]]نین تاثیرلری ده گؤرولمکده‌دیر.
== آغیزلاری ==
قیریم تاتارجاتاتارجاسی‌نین اساس بو آغیزلاری وار:
* یالی‌بویو
* اورتایولاق (باغچه‌سارای)
* چؤل (شیمالی)
'''یالی‌بویو آغزی''': یالی‌بویو ایفاده‌سی قیریمین جنوبوندا [[قارا دنیز]] ساحیلینده قالان و داغلارین وارلیغینا گؤره ده داخیلی طبقه‌لرلهبؤلگه‌لرله علاقه سی داها آز اولان اراضینی ایفاده ائدیر. بو بؤلگه‌ده یئر آلان سوف و باشقا بعضی قالالار قیریم خانلیغی اراضیسینده اولماسینا باخمایاراق بیرباشا ایستانبول (عوثمانلی) طرفیندن ایداره ائدیلیردی. بو سببله آنادولودا یاشایان بیر چوخ اینسان مشغوللوق،مامورلوق، اوردوداعسگرلیک و موختلیف دولانیشیقمعیشت واسیطه‌لری تمینیتامینی مقصدیله بو منطقه‌ده مسکونلاشمیشلار. ائله‌جه ده دنیز یولو ایله بلاواسطه عوثمانلی [[لیمان]]لاری ایله علاقه‌لی اولمالاری سببی ایله ده موهوم تاثیر اولموشدور. بوتون بونلارین نتیجه‌سینده اورتایا چیخان یالی‌بویو آغزی، [[تورکیه تورکجه‌سی]]نه اولدوقجا یاخین خوصوصیتلر گؤسترمیشدیر. بیر معنادا تورکیه تورکجه‌سی‌نین بیر آغزیدیر، دئمک.
 
'''باخچاسارای آغزی'''؛ بیر طرفدن قیپچاق خوصوصیتلرینی داشییارکن بیر طرفدن ده ایستر قرامماتیک، ایسترسه ده لئکسیکاسی باخیمیندان اوغوز قروپونون خوصوصیتلرینی ده اولدوقجا چوخ ساخلایان بیر کئچید آغزیدیر. تورکیه تورکجه‌سی دانیشان اینسانلار طرفیندن کیچیک بیر سعی‌له باشا دوشوله بیلر. قبول ائدیلن ادبی دیل باغچه‌سارای آغزیدیر و یئرلی دیلده یازیلمایان اثرلرین چوخو بو دیلده قلمه آلینیر.
 
'''صحراچؤل آغزی'''؛ قیریمین شیمالیندا قالان بوزقیر زوناسیندا یاشایان خالقین دانیشدیغی دیلدیر. تامامیله قیپچاق خوصوصیتلری داشیییر. نوقای دیلی و [[قازاق دیلی|قازاق دیلی]]نه یاخیندیر و تورکیه تورکجه‌سی دانیشان اینسانلار طرفیندن باشا دوشولمه‌سی داها چتیندیر.
 
== تحصیل ==
قیریمدا [[تاوریدا میللی اونیوئرسیتئتیندهاونیوئرسیتئتی|تاوریدا میللی اونیوئرسیتئتی]]نده و [[قیریم دؤولت موهندیسلیک و پئداقوژی اونیوئرسیتئتیندهاونیوئرسیتئتی|قیریم دؤولت موهندیسلیک و پئداقوژی اونیوئرسیتئتی]]نده قیریم تاتارجا موعلیملیک و ادبیات فاکولته‌لری مؤوجوددور. همچنین قیریم بویونجا 16 عدد ایلک و اورتا مکتبینده قیریم تاتارجاتاتارجاسی درسلری سئچمه‌لی اولاراق وئریلیر.
 
== دیگر دیللره گؤره قیریم تاتارجاسی ==