ساسانیلر: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
'''ساسانیلر''' یوخسا سوسان حؤکومتی [[ایران]]دا ۴۲۷ حۇکومت سورن سلطنت سیلسیله‌دیر. بو سیلسیله‌نین حۇکومتی ۲۲۴ میلادی دن ۶۵۱-نجی ایله‌جن اوْلوبدور.
'''ساسانیلر ایمپیراتورلوغو''' – [[۲۲۶]]-جی ایلدن [[۶۵۱]]-نجی ایله قدر مۆعاصیر [[ایران]]، [[عیراق]]، [[افقانیستان]]، [[پاکیستان]]، [[تورکمنیستان]] و [[آذربایجان]] اراضیلرینی احاطه ائتمیش تاریخی دؤولت.سوسان
== تاریخی ==
۲۲۴-نجو ایلده ایرانین جنوبوندا یئرلشن
[[قافقاز آلبانیاسی|آلبانیا]] [[۲۶۲]]-نجی ایلده ساسانیلردن وابسته وضعیته دوشدو. [[آتروپاتئنا]] ایسه ۲۲۷-نجی ایلده اونون ویلایتی اولدو. ۵۱۰-نجو ایلده ساسانیلر دؤولتینده ارشکیلر سولاله‌سینین حاکمیّتینه سون قویولدو. ۱-نجی خوسروو انوشیروانین دؤورونده آلبانیا، آتروپاتئنا و ایبئرییا ساسانی دؤولتینین شیمال مرزبان‌لیغینا داخیل ائدیلدی. ائرکن اورتا عصرلرده آلبانیادا، [[چولا]]، [[شکی]]، [[اوتی]]، [[آرساخ]]، [[پایتاکاران]] و س. ویلایتلر وار ایدی. اوتی ویلایتینده [[برده]] شهری، [[شکی]] و [[چولا]] آراسیندا [[قبه‌له]] شهری یئرلشیردی. همین دؤورده [[دربند]] هون قاپیلاری و یا دمیر قاپی آدلانیردی. پایتاکاران میل-موغانی، آرساخ ایسه [[قاراباغ]]ین داغلیق حیصّه‌سینی احاطه ائدیردی.
۳-نجو-۵-نجی عصرلرده ساسانیلر روما ایله محاریبه ائدیردی. ساسانی شاهی ۱-نجی
== سوقوطو ==
ساسانی حؤکمداری ۳-نجو
نعمانی یازیر: "[[۶۴۲]]-نجی ایلین یاییندا همدانلا ایصفاهان آراسیندا یئرلشن نهاوند شهری یاخینلیغیندا ۳ گون داوام ائدن میثلی گؤرونمه‌میش قانلی دؤیوش باشلادی. بو دؤیوشده قان سو یئرینه آخیردی. او درجه‌ده کی، اینسانلار و آتلار دؤیوش میدانینداکی قان سئلیندن آیاق اۆسته دایانا بیلمیر، سوروشوب ییخیلیردیلار. سایجا چوخ اوستون اولان عرب اوردوسونون غلبه‌سی ایله بیتن دؤیوشده ۵۰ مین‌دن آرتیق دؤیوشچو هلاک اولدو..."
خط ۲۰:
نعمانی یازیر کی، نهاوندده‌کی مغلوبیتدن سونرا ساسانی اوردوسو بیر داها اؤزونه گله بیلمه‌دی و نهنگ ایمپراتورلوغو سرعتله ییخیلماغا باشلادی. آرران‌لیلار قالالارا قاپاناراق مقاومت گؤسترمه‌یه باشلادیلار.
زررینکوبون یازدیغینا گؤره، خیلافت تاریخینده نهاوند دؤیوشو "ظفرلر ظفری" آدلاندیریلمیشدی. بئله کی، بو دؤیوشدن سونرا عربلر قدیم و زنگین بیر ایمپراتورلوغو ضبط ائتمیشدیلر. عمر ابن خطاب ۳-نجو
خیلافت اوردوسو [[اردبیل]]دن خزر بویونجا شیمالا دوغرو حرکت ائدرک موغانا گلدی، آذربایجانین شیمالیندا داها جدی مقاومته راست گلن عربلر سوندا یئرلی اهالی ایله سازیش باغلادی.
تئزلیکله خیلافت اوردوسو ایصفاهانا یاخینلاشدی. [[ایصفاهان]](یهودیه) حاکیمی فدوسفان خالقی قیرغینا وئرمه‌مک اۆچون قالادان چیخیب عرب کوماندانی عبدالله ابن عبدالله ال-انصاری ایله سازیش باغلایاراق ایصفاهانی دوشمنه تسلیم ائتدی. سازیشه گؤره شهر اهالی‌سیندن کیم ایسته‌سه کؤچوب گئده‌جک، ایسته‌مه‌ین ایسه شهرده قالاجاقدی. کؤچوب گئدنلرین داشینماز املاکی ایسه موسلمانلارا وئریله‌جکدی.
همدان شهرینین اهالی‌سی آز سونرا عصیان قالدیردیلار. خلیفه عمر نعیم ابن موقررینه مکتوب یازاراق اؤز اوردوسو ایله [[همدان]]ا گئتمه‌یی امر ائتدی. نعیم ۱۲ مین نفرلیک اوردو ایله همدانا یوروش ائتدی. یئنی‌دن صۆلح موقاویله‌سی باغلاندی.
خط ۳۲:
۶۴۳-نجو ایلده واجی روز آدلی یئرده تورک و عرب اوردولاری قارشیلاشدیلار. شدت‌لی ووروشما باش وئردی و دؤیوش خیلافت اوردوسونون غلبه‌سی ایله بیتدی. واجی روز دؤیوشوندن سونرا عمر ابن خطابین امری ایله نعیم ابن موقررین رئی شهرینی محاصره‌یه آلاراق ضبط ائتدی<ref>ابن ال اثیر، الکامیل فی التاریخ</ref>.
۳-نجو
[[۶۴۲]]-[[۶۴۴]]-نجو ایللرده ایصفاهان، تبریستان، فارس، کیرمان، سیستان و خوراسان اوستانلارینین ایشغالی ایله قدیم و زنگین آرران اؤلکه‌سی دئمک اولار کی، تماماً خلیفه‌نین الینه کئچمیش، بئله‌جه مؤحتشم ساسانی ایمپیراتورلوغو دا تاریخ صحنه‌سیندن سیلینیب گئتمیشدی{{قایناق‌سیز}} (قایناق- کیتاپ‌چی).
| |||