'''موسی مصطفی اوغلو جلیل''' (روسجا: <bdi>Муса Джалиль, Муса Мустафович Залялов, '''Musa Dzhalil''', '''Musa Mustafovich Zalyalov''', also anglicized as '''Mussa Jalil'''</bdi>؛ دوغوم: ۱۵ فوریه ۱۹۰۶؛ اؤلوم: ۲۵ اوت ۱۹۴۴) [[شاعیر]]، [[شوروی سوسیالیست جومهوریتلر بیرلیگی|ساوئت‌لر بیرلیگی]] قهرمانی.<ref>[https://tt.wikipedia.org/wiki/Musa_C%C3%A4lil تاتارجا ویکی]</ref>
== یاشامی ==
موسا جلیل روسییانین[[روسییا]]<nowiki/>نین [[اورئنبورق]] شهرینده آنادان اولموشدور. اوشاقلیقدان آتاسینی ایتیرمیش، آناسینین حیمایه‌سینده یاشامیشدیر. کئچن عصرین 20-جی ایللریندن بدیعی یارادیجیلیغا باشلامیش، شعرلرینی وطن، خالق، آیریلیق مؤوضوعلاریندا یازمیشدیر. 1919-جو ایلده [[کامسومول تشکیلاتیناتشکیلاتی]]<nowiki/>نا قوشولموش و روسییادا وطنداش موحاریبه‌سی‌نین ایشتیراکچیسی اولموشدور. 1931-جی ایلده موسکوا دؤولت اونیوئرسیتئتی‌نین ادبیات فاکولته‌سینی بیتیرن موسا جلیل اول تاتار دیلینده نشر اولونان بعضی اوشاق ژورناللارینین رئداکتورو، سونرالار ایسه یئنه تاتار دیلینده‌کی "کوممونیست" قزئتی‌نین رئداکتور موعاوینی اولموشدور. [[تاتار گنجلر تشکیلاتیناتشکیلاتی]]<nowiki/>نا رهبرلیک ائدن موسا جلیل، ایکینجی دونیا موحاریبه‌سی ایللرینده سووئت اوردوسونون ترکیبینده ووروشموش، 1942-جی ایلده آلمانلارا اسیر دوشه‌رک [[شپانداو توپلاما دوشرگه‌سینهدوشرگه‌سی]]<nowiki/>نه گؤندریلمیشدیر.
اسیرلیکده ده فعاللیق گؤسترمیش، آلمانلارین تاتارلاردان تشکیل ائتدیگی [[ایدیل-اورال لئگیونونونلئگیونو]]<nowiki/>نون عوضولری آراسیندا آنتی‌فاشیست قوووه‌لرین یارادیجیلاریندان اولموشدور. 1944-جو ایلین آوقوستوندا اسیرلرین کوتلوی شکیلده قاچیشینی تشکیل ائتمیشدیر. لاکین اونلاری ساتمیشلار و موسا جلیل توتولاراق 25 آوقوست 1944-جو ایلده بئرلینده‌کی پلؤتزئنزئئ حبسخاناسیندا دیگر مشهور تاتار یازیچیسی [[عبدوللا عالیش]] له بیرلیکده اعدام ائدیلمیشدیر. سووئت حؤکومتی اونا وطن خاینی دامغاسی "وورموش"، عاییله‌سینی ایسه سورگون ائتدیرمیشدیر. 1949-جو ایلده موسا جلیلین بئلچیکالی اسیر یولداشی سسری-نین بروسسئلده‌کی[[بروسسئل]]<nowiki/>ده‌کی کونسوللوغونا گله‌رک اونون اسیرلیکده اولارکن آنتی‌فاشیست قوووه‌لرینین دؤیونن اورگی و دوشونن بئینی اولدوغونو سؤیله‌میش، اولجه اونون بیر نئچه شئغرینی، بیر مودت سونرا ایسه ایکی کیتابینی کونسوللوغا تقدیم ائتمیشدیر. بو کیتابلار تئزلیکله چاپ اولونموش، 1956-جی ایلده شاعیره برات وئریلمیش و اونون اثرلرینین چاپینا قویولان قاداغا بیردفه‌لیک آرادان قالدیریلمیشدیر. همین ایل موسا جلیله اؤلوموندن سونرا سووئت ایتتیفاقی قهرمانی آدی، 1957-جی ایلده ایسه لئنین موکافاتی وئریلمیشدیر. [[کازان]] شهرینده اونون هئیکه‌لی اوجالدیلمیش، تاتار میللی درام تئاترینا اونون آدی وئریلمیش، آدینا ادبی موکافات تأسیس اولونموشدور. 1954-جو ایلده بؤیوک آذربایجان شاعیری [[صمد وورغون]] موسا جلیلین خاطیره‌سینه حصر اولونموش "موسا جلیله" شعرینی یازیب.<ref>{{ویکی قایناقلاماسی|باغلانتی= https://az.wikipedia.org/wiki/Musa_C%C9%99lil|باشلیق= Musa Cəlil|دیل= لاتین‌خطلی آذربایجان تورکجه‌سی|یوخلاما=۱۳۹۵.۰۸.۲۹}}
