زلزله: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
یاریم‌آرا دۆزلیشی
خط ۱:
[[فایل:Global plate motion 2008-04-17.jpg|بندانگشتی|300x300پیکسل|[[قاره لرقاره‌لر حرکتی]] (فیلیشلرین اوزونلوغو آز چوخلو سیمگه سیسیمگه‌سی دیر و جهتلری گئدیم یؤلودو.)]]
[[فایل:Quake epicenters 1963-98.png|بندانگشتی|300x300پیکسل|یئر اؤزونده زؤنالار قاره​لر آراسیندا]]
 
خط ۶:
'''زلزله''' یا دا '''دپرم''' و یا '''یئر تیتره‌ماغی''' _ یئر آلتیندا ضربه‌لر و یئرین اۆزۆنده تیتره‌ماقدیر. یئر قابیٛغیٛندا ائنئرژی ییغیشیب و بیر لحظه‌ده آچیلیر و یئر تیتره‌نیر. دوغالدا یئر تیتره‌ماغی قاره‌لرین حرکتیندن عاید اوْلۇر هابئله [[چکیردک بومبو|اتوم پاتلامی]] و آیریجا گۇجلر یئرین تیتره‌ماغینا سبب اوْلابیلر.
 
دوغالدا [[قاره‌‌لر حرکتی|قاره‌لرین حرکتی]] یئر اۆزۆنده اوْلان [[قاره صفحه لریصفحه‌لری]]<nowiki/>ن بیر بیرینه توْققاشدیریر یادا اوْلار بیر بیریندن اوزاقلاشیر.قاره صفحه​لری نینصفحه‌​لری‌نین آراسیندا زؤنالاردا حرکتلر انرژی و گۆج یارادیر و بۇ گۆج بیر لحظه‌ده آچیلیر و زلزله گلیر.
 
زلزله چوْخلو اؤلکه‌​لرده و قاره​‌لرده و دنیز ایچره اوْلابیلر. هابئله [[یانارداغ]]لار پۆسکۆرماقدا زلزله اوْلار.
زلزله سایی ریشتر ایله دیر و بیر حساب سایی زلزله​نینزلزله​‌نین انرژی‌سین و گۆجون بیلیندیریر.
 
گۆج‌لۆ یئرالتی تکانلار ائولری و تیکی‌لیلری اوچورا، سونامی و یئر سۆرۆشمه‌لری عمله گتیره‌بیلر و نتیجه‌ده آداملارین هلاکینا سبب اوْلا بیلر. زلزله نتیجه‌سین‌ده یئرین اۆست قاتی فورماسینی دییشه بیلر. زلز‌له‌یه شامیل اوْلان علمه سئیسمولوژی (seismology) دئییلیر.
 
== ژئومورفولوژی مؤدتی ==
تئکتونیک پرو­سئسلر نتیجه‌سین‌ده یارانان یئر­آلتی تکان و یئر سطحینین تیتره‌ییشی. اونون گۆجو بؤیۆکلوک مقیاسی و یا ائنرژی درجه‌سی ایله، سطحی تاثیری‌نین آغیرلیغی مئقیاسینینمئقیا‌سی‌نین بالل درجه‌سی/ /ریشتئر، مئرکال‌لی/ ایله قیمت­لندیریلیر. هر ایل یئرده قئیده آلینان زلزله‌لرین میقداری یوز مینلره چاتیر، آنجاق اوْنلارین جزعی بیر حیسه‌سی داغینتییا سبب اوْلۇر /مثلاً: شاماخی - ۱۹۰۲، سان-فرانسیسکو- ۱۹۰۶، توکیو - ۱۹۲۳، آشقاباد -۱۹۴۸، شیلی- ۱۹۶۰، اهر-ورزقان ۲۰۱۲، ایزمیت 1999 و باشقالاری <ref>[https://ia601500.us.archive.org/13/items/GeomorfolojiTerminlerinIzahliLugeti/geomorfoloji%20terminlerin%20izahli%20lugeti.pdf Zəlzələ] Geomorfoloji terminlərin izahlı lüğəti. — Bakı: "Elm", 2012. — Səhifələrin sayı: 326. — Səh.: 177. — ISBN 978-9952-453-14-0.</ref>.
 
== حاقّین‌دا ==
«https://azb.wikipedia.org/wiki/زلزله»-دن آلینمیش‌دیر