زلزله: نوسخهلر آراسینداکی فرق
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
4321bot (دانیشیق | چالیشمالار) ک replaced: < ← < (13), > ← > (13) اِتیکِت: جایگزین شد |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
[[فایل:Global plate motion 2008-04-17.jpg|بندانگشتی|300x300پیکسل|[[قارهلر حرکتی]] (فیلیشلرین اوزونلوغو آز چوخلو سیمگهسی دیر و جهتلری گئدیم یؤلودو.)]]
[[فایل:Quake epicenters 1963-98.png|بندانگشتی|300x300پیکسل|یئر اؤزونده زؤنالار قارهلر آراسیندا]]
[[File:Kluft-photo-Carrizo-Plain-Nov-2007-Img_0327.jpg|thumb|left|400px]]
'''زلزله''' یا دا '''دپرم''' و یا '''یئر تیترهماغی''' _ یئر آلتیندا ضربهلر و یئرین اۆزۆنده تیترهماقدیر. یئر قابیٛغیٛندا ائنئرژی ییغیشیب و بیر لحظهده آچیلیر و یئر تیترهنیر. دوغالدا یئر تیترهماغی قارهلرین حرکتیندن عاید اوْلۇر هابئله [[چکیردک بومبو|اتوم پاتلامی]] و آیریجا گۇجلر یئرین تیترهماغینا سبب اوْلابیلر.
دوغالدا [[قارهلر حرکتی|قارهلرین حرکتی]] یئر اۆزۆنده اوْلان [[قاره صفحهلری]]<nowiki/>ن بیر بیرینه توْققاشدیریر یادا اوْلار بیر بیریندن اوزاقلاشیر.قاره صفحهلرینین آراسیندا زؤنالاردا حرکتلر انرژی و گۆج یارادیر و بۇ گۆج بیر لحظهده آچیلیر و زلزله گلیر.
زلزله چوْخلو اؤلکهلرده و قارهلرده و دنیز ایچره اوْلابیلر. هابئله [[یانارداغ]]لار پۆسکۆرماقدا زلزله اوْلار.
زلزله سایی ریشتر ایله دیر و بیر حساب سایی زلزلهنین انرژیسین و گۆجون بیلیندیریر.
گۆجلۆ یئرالتی تکانلار ائولری و تیکیلیلری اوچورا، سونامی و یئر سۆرۆشمهلری عمله گتیرهبیلر و نتیجهده آداملارین هلاکینا سبب اوْلا بیلر. زلزله نتیجهسینده یئرین اۆست قاتی فورماسینی دییشه بیلر. زلزلهیه شامیل اوْلان علمه سئیسمولوژی (seismology) دئییلیر.
== ژئومورفولوژی مؤدتی ==
تئکتونیک پروسئسلر نتیجهسینده یارانان یئرآلتی تکان و یئر سطحینین تیترهییشی. اونون گۆجو بؤیۆکلوک مقیاسی و یا ائنرژی درجهسی ایله، سطحی تاثیرینین آغیرلیغی مئقیاسینین بالل درجهسی/ /ریشتئر، مئرکاللی/ ایله قیمتلندیریلیر. هر ایل یئرده قئیده آلینان زلزلهلرین میقداری یوز مینلره چاتیر، آنجاق اوْنلارین جزعی بیر حیسهسی داغینتییا سبب اوْلۇر /مثلاً: شاماخی - ۱۹۰۲، سان-فرانسیسکو- ۱۹۰۶، توکیو - ۱۹۲۳، آشقاباد -۱۹۴۸، شیلی- ۱۹۶۰، اهر-ورزقان ۲۰۱۲، ایزمیت 1999 و باشقالاری <ref>[https://ia601500.us.archive.org/13/items/GeomorfolojiTerminlerinIzahliLugeti/geomorfoloji%20terminlerin%20izahli%20lugeti.pdf Zəlzələ] Geomorfoloji terminlərin izahlı lüğəti. — Bakı: "Elm", 2012. — Səhifələrin sayı: 326. — Səh.: 177. — ISBN 978-9952-453-14-0.</ref>.
== حاقّیندا ==
یئرین مۆختلیف داشلاردان تشکیل اوْلۇنماسی، یئرین داخیلی قاتلاریندا اوْلان دما و فیشار فرقی نتیجهسینده لیتوْسفئرده مۆختلیف پروْسئسلر گئدیر. بو پروْسئسلر منشهیینه گؤره داخیلی (ائندوگئن) و خاریجی (ائکزوگئن) اوْلۇر. داخیلی پروسئسلر یئر سطحینده یوکسکلیک و چؤککلیکلری یارادیر. داشلارین یاتیم فورمالارینی پوْزۇر، وۇلکان و زلزهلهلری یارادیر. لیتوْسفئرده چاتلارین، قیریشیقلارین عمله گلمهسی ایله موشاهیده اوْلۇنان شاقۇلی و اۇفۇقی حرکتلر تئکتوْنیک حرکتلر آدلانییر. بو پروسئسلرین تأثیری نتیجهسینده داش لایلاری اۇفۇقی، ماییلی، شاقۇلی وضعیت آلیر و یا چاتلارلا مۆختلیف حیسهلره آیریلیر<ref>Stephen Marshak, Earth: Portrait of a Planet (New York: W. W. Norton & Company, 2001): 305–6.</ref>.
شاقۇلی حرکتلر - دوزهنلیکلره نیسبتهن داغلاردا داها سۆرعتله گئدیر. یئرین داخیلینده باش وئرن پروسئسلر سطحده تدریجی، چۆخسرلیک قالخما و ائنمهیه سبب اوْلۇر. مثلاً: هۆلند اؤلکهسی هر ایل ۳ م.م. ائنیر، سکاندیناوییا یاریمآداسی ایسه ۱ س.م. قالخیر. شاقۇلی حرکتلر نتیجهسینده ائنمیش ساحه قرابئن (گودال)، قالخمیش ساحه ایسه هورست آدلانیر. قرابئنلرین سو ایله دولماسی نتیجهسینده بایکال، اۇرمییه و وان کیمی گؤللر یارانیب. قرابئن و هورستلار پیلله شکلینده اوْلدوقدا فایادلانیر. اۆفۆقی حرکتلر ده شاقۇلی حرکتلر کیمی تدریجهن باش وئریر. تئکتونیک چاتلارلا پارچالانمdش لیتۇسفئر تاوالاری اۆست اؤرتوک سطحی ایله ایلده ۲-۳ س.م. سۆرعتله «سۇرۇشهرک» حرکت ائدیر. اۇفۇقی حرکتلر نتیجهسینده ائنمیش ساحه آنتیکلینال (Anticline) و قالخمیش ساحه ایسه سینکلینال (Syncline) آدلانیر<ref>"Liquefaction," in Earthquake Glossary of the United States Geological Survey, date accessed: April 23, 2017. https://earthquake.usgs.gov/learn/glossary/?term=liquefaction</ref>.
زلزلهنی «سئیسموْقراف» آدلی جیهازلا اؤلچۇرلر. زلزلهلر داغdدdجی تأثیرینه گؤره ۱۲ ردهلی ریشتئر جدولی ایله قیمتلندیریلیر. باش وئرن داغdنتdلارا گؤره زلزلهلر مئرکاللی جدولی ایله قیمتلندیریلیر. زلزلهلر یئر قابdغینین فعال وۇلکانیزم زۇنالاریندا داها چوخ تکرارلانdر. هر ایل دونیادا ۱۰۰ مینلرله زلزله باش وئریر کی، اونلارین دا ۱۵-۲۰-سی داها فلاکتلی اوْلۇر. اونلار اساساً اوکئانلاردا باش وئریر<ref>Simon J. Day, "Landslides," in Encyclopedia of the Natural World Ser.: Encyclopedia of Islands ed. Rosemary Gillespie and David Clague (California: University of California Press, 2009): 535.</ref>.
یئرین داخیلینده زلزله تؤرهدن حرکتلرین باش وئردیگی یئره زلزله اوْجاغd و یا هیپوسئنتر دئییلیر. زلزله اوْجاغdنdن اوزرینده اوْلان یئر سطحینه زلزله مرکزی و یا ائپیسئنتر دئییلیر. یئرالتی تکانلار زلزلهدن ان قیسا مسافه قت ائتدیی اۇچون ان گۇجلۇ داغdنتd ائپیسئنترده باش وئریر. ائپیسئنتردن آرالاندdقجا داغdنتd و اینسان تلفاتی آزالdر. زلزله اوْجاغی درینده یئرلشدیکجه زلزله داها گئنیش اراضینی ایحاطه ائدیر. زلزله اوْجاغی دایازدا یئرلشدیکده ایسه زلزهلهنین یئر سطحینده یایdلدdغی ساحه کیچیک اوْلسا دا، داها چوخ داغdنتd تؤرهدیر. زلزلهلر چوْخ گۇجلۇ وۇلکان پارتلاییشی نتیجهسینده ده باش وئریر. دونیادا ان گۇجلۇ زلزلهلر آمئریکانین باتd ساحیلیندهکی کوردیلیئر-آند داغلاریندا، جنوبی آوروپا ایله آسییا آراسdنداکی آلپ-هیمالیا داغلیق قورشاغdندا، ساکیت اوکئانdن باتی ساحیلیندهکی مۇعاصیر گئوسینکلینال قورشاقدا (یاپونییا، ایندونئزییا، فیلیپپین و س.) باش وئریر. آوسترالییا، برازیلییا یایلاسی، لابرادور یارdمآداسdندا ایسه زلزلهلر دئمک اوْلار کی، باش وئرمیر. ایزوسئیسلر- سئیسمیک خریتهلرده –عئینی گۆجلۆ سئیسمیک تکانلارین حیسس اوْلۇندۇغۇ منطقهلری بیرلشدیرن خطلردیر. مانتییانین یوخارd حیسهسیندهکی اریمیش ماددهلر – ماقما یوکسک فیشار آلتdندا داخیلی پروسئسلر نتیجهسینده یئر قابdغdندا عمله گلمیش چاتلارلا یوخارdیا دوْغرۇ حرکت ائدیر. ماقمانین بیر حیسهسی یئر سطحینه چاتمامdش سوْیۇیۇب یئر قابdغdنdن مۇختلیف حیسهلرینده قالdر، دیگر حیسهسی ایسه یوکسک فیشار آلتdندا سطحه چdخاراق سئل کیمی آخیر. سطحه چیخمیش ماقما – لاوا آدلانdر. لاوا سوْیۇدۇقدان مۆختلیف هۆندۆرلۆکلۆ تپهلر عمله گتیریر کی، بونا وۇلکان دئییلیر. «ووْلکان» قدیم رومالیلاردا اوْد تانریسیدیر. ماقمانdن یئر سطحینه چdخدdغی کانالا وۇلکان بوغازd دئییلیر. وۇلکان پۇسکۇرمهسی زامانی عمله گلمیش تپهنین زیروهسیندهکی چؤککلییه کراتئر دئییلیر. کراتئردن یئر سطحینه چوْخلۇ میقداردا قاز، سۇ بۇخارd، وۇلکانیک توْز، کۆل و لاوا چdخdر. دیامئتری ۱،۵ ک.م-دن بؤیۆک اوْلان کراتئر کالدئرا آدلانdر. ائروزییا و دئنوداسییا پروسئسلری وۇلکان داغdنd آشdندdرdر، لاکین وۇلکان بوْغازdندا قالdب، سوْیۇیاراق برکیمیش لاوا-نئکک آدلانان قایالی رئلیئف عمله گتیریر. بوغاز و کراتئر وۇلکانdن اجزاسd دیر. وۇلکانلار - فعالییتده اوْلان و سؤنمۇش وۇلکانلارا بؤلۆنۆرلر. پۆسکۆرمهسی بشریتین یادداشdندا قالان وۇلکانلار فعالیتده اوْلان وۇلکان آدلانdر. دونیادا ۸۱۷ فعالیتده اوْلان وۇلکان مؤوجود دور کی، اونلارین ۶۲۰ - سی یاخdن کئچمیشده پۆسکۆرۆب. بو وۇلکانلارین ۷۵%-ی ساکیت اوْقیانوسdن «اودلو حلقهسینده» (مس. کلیوجئوسکایا سوپکا، فودزییاما و س.) و ایندونئزییا آدالارdندادیر. بوندان باشقا گونئی آوروپا و آند داغلارdندا دا چوْخلۇ فعالیتده اوْلان وۇلکان مؤوجود دور. فعالیتده اوْلان وۇلکانلاردان - وئزووی، ائتنا، ایسترومبولی (ایتالییا)، هئکلا (ایسلاندییا)، کامئرون (آفریقا)، فودزییاما، آزو (یاپونییا)، کلیوچئوسکایا سوپکا (روسیه)، اوریسابا، تاخامولکو، پوپوکاتئپئتی (شیمالی آمئریکا) - شیمال یاریمکورهسینده؛ کیلیمانجارو (آفریقا)، کوتوپاخی، سان-پئدرو، رویس، لیولیالاکو (ج. آمئریکادا)، ائرئبوس (آنتارکتیدا)، کراکاتاو (ایندونئزییا) -گونئی یاریمکۆرهسینده یئرلشیر. دونیادا فعالییتده اوْلان ان یوکسک وۇلکان گونئی آمئریکاداکی لیولیالاکو (۶۷۲۳ v) داغd دیر. یئر کۆرهسینده فعالیتده اوْلان وۇلکانلارا نیسبتهن سؤنموش وولکانلار داها چوخدور. اونلارین پۆسکۆرمهسی حاقّیندا هئچ بیر تاریخی معلۇمات یوْخدور. قافقازdن ان هۆندۆر زیروهلری ائلبروس، کازبئک، آذربایجانداکی - بؤیۆک اdشdقلی، قdزdلبوْغاز، ساوالان سؤنمۆش وۇلکانلاردیر<ref>[http://oceantoday.noaa.gov/tsunamistrikedestruction/ Tsunami Strike Japan] – Ocean Today</ref>.
زلزله و وولکانلار اساساً داغلیق اراضیلرده - لیتوسفئر تاوالارdنdن سرحددینده گئنیش یایdلdب. قدیم پلاتفورما ساحهلرینده (دوزهنلیکلرده) زلزله و وۇلکانلارا راست گلینمیر. وۇلکانلارین بیر نؤعی اوْلان پالچdق وۇلکانلاری پۆسکۆردوکلری لاوانdن دماسdنdن آز اوْلماسd ایله فرقلنیرلر. لاوانdن ترکیبینده سۇ چوْخ اوْلدۇغۇنا گؤره سdیdق پالچdغا اوخشار گیللی کۇتله کیمی آخیر و ایچریسیندن قاز قابارجdقلارd چdخdر. بو وۇلکانلارا ان چوْخ نفتلی-قازلی ساحهلرده راست گلینیر و اوْنلاردان مۆعالیجه مقصدی ایله ایستیفاده ائدیلیر. وۇلکان بوْرۇسۇنۇن اطرافیندا توپلانان کسهکلی پالچdق-برئکچی آدلانdر. آذربایجان پالچdق وۇلکانلارdنdن ان چوْخ یایdلدdغی اراضیلردندیر (خصوصیله آبشئرون و قوبوستاندا). وۇلکان و زلزلهلرین یایdلدdغی بعضی اراضیلرده یئرالتd سۇلار عادتن یوکسک دمایا مالیک اوْلۇر. بۇ سۇلاردا چوْخلۇ دۇز و قاز اوْلدۇغۇ اۇچۇن اوْنلار معدنی سۇلار آدلانdر. سولارdن ایستی اوْلماسdنا سبب یئر سطحینه یاخdن اوْلان قاینار ماقمانین تأثیریدیر. ایستی سۇلار یئرین داخیلیندهکی چاتلارلا سطحه چdخdر، بولاق شکلینده چای و دنیزلره تؤکۆلۆر. بعضهن یئرآلتی سۇلار یوکسک فیشارآلتdندا سطحه چdخاراق فوواره وۇرۇرلار<ref>Kirk, R.M (1977). "Rates and forms of erosion on intertidal platforms at Kaikoura Peninsula, South Island, New Zealand". New Zealand Journal of Geology and Geophysics 20 (3): 571–613. DOI:10.1080/00288306.1977.10427603.</ref>.
== عمومی معلومات ==
زلزله یئرده باش وئرهن دینامیک پروسئسلر نتیجهسینده باش وئریر. بونون بیر نتیجهسی کیمی لای تئکتونیکاسdنی گؤسترمک اوْلار. یئرین اؤزهیی و قابdغی آراسینداکی لیتوسفئر لایلار زلزلهلرین یارانماسdندا بؤیۇک روْل اوینایdرلار. زلزلهلر اساساً بۇ لایلارdن سرحد زۇنالاریندا عمله گلیرلر. مۆختلیف لایلارdن بیر-بیرینه نظرهن سۆرۆشمهسی و توْققۇشماسی یئرآلتی تکانلارا سبب اوْلۇرلار. یئرآلتd داشلارین کسیجیلیک مؤحکملیگی حددی کئچدیکده اوْنلار بۇرادا یارانان گرگینلیگی سdچرایdشلا بوشلایdر و نتیجهده یئرآلتd تئکتونیک تکانلار باش وئریر. یارانان ائنئرژینین قیمتی هیدروژئن بومباسینین گۆجوندن ده ۱۰۰ دفعه چوْخ اوْلماسی معلۇمدۇر. بۇ گرگینلیک بۇشالماسی لایلارdن سرحد زۇنالاریندا باش وئردیگی کیمی، اوْنلارین اوْرتا حیسسهلرینده، مؤحکملیگی ضعیف زۇنالاردا دا یارانا بیلر.
زلزلهنین دایم باش وئردیگی یئرلر سئیسمیک قۇرشاق آدلانdر. دونیادا ۲ سئیسمیک قۇرشاق وار. آلپ-هیمالیای قۇرشاغd، آرام اوْقیانوس قۇرشاغd.
یئر قابdغdنdن درینلیکلرینده توْپلانان پوْتئنسیال ائنئرژینین تأثیری ایله یئر سطحینین آنی واخت عرضینده تیترهمهسینه زلزله دئییلیر. زلزلهنی اؤیرهنهن علم سئیسمولوژییا (زلزله شناسی) آدلانdر. زلزلهلر عمله گلمه شرایطینه گؤره ۲ یئره آیریلیر: 1.وۇلکان منشألی زلزهلهلر.(وولکان پۆسکۆرمهسیندن) 2.تئکتوْنیک منشألی زلزلهلر.(لیتوسفئر تاوالارینین سرحددیندهکی داخیلی گرگینلیکدن). زلزله ۱۲ ردهلی ریشتئر مئقیاسd ایله اؤلچۆلۆر.
■ ۱۰ دقیقه دوام ائدن ۷ ریشتئر زلزله ۲۵۰۰۰ تی.ائن.تی-نین عئینی واختدا پارتداماغdنا برابردیر.■
■ ۱۰ ریشتئر زلزله ۱۰۰ک.م-ی، ۳۲ سانییهیه قت ائدیر.■
== زلزهلهلرین نؤعلری ==
مۆعاصیر علم زلزلهلری ۳ تیپه آیdرdر:
# دئنوداسییا زلزلهلری
# وولکانیک زلزلهلر
# تئکتونیک زلزلهلر
== دئنوداسییا زلزلهلری ==
دئنوداسییا زلزلهلری تورپاغا سۆزۆلهن سۇ، اوْنۇن بعضی حیسسهلرینی حل ائدیر و اؤزۇ ایله آپارdر. یئرآلتd سۇلار داغdدdجی فعالییتی آسانلdقلا حل اوْلان داشلاردا، مثلاً، داش، دوز، گیپس، اهنگداشی و اینکیشاف ائتدیی یئرلرده میدانا چdخdر. بۇ سۇلارین یئرینه بوْشلۇقلار و یا ماغارالار عمله گلیر. زامان کئچدیکجه همین بوشلوقلارین تاوان حیسسهلری آغdرلdق قوهسینین تأثیری آلتdندا آشاغی اۇچۇر و شیددتلی یئره دیهرک زلزلهنین عمله گلمهسینه سبب اوْلۇر.
موشاهیدهلر گؤستریر کی، اۇچما بیردن-بیره باش وئریرسه، زلزله بیر نئچه دقیقهدن آرتیق داوام ائتمیر. بعضهن سئیسمیک حرکتلر بیر نئچه زلزله شکلینده مئیدانا چdخdر. بیر ضربهنین آردdنجا ایکینجی و سونراکیلار حیسس اوْلۇنۇر: بۇرادا آیرd-آیرd زلزلهلر آراسdنداکی فاصیله بیر نئچه گون اوْلا بیلر. همین حادیثهنین سببی اوْدۇر کی، عمله گلمیش باش ضربه همین ماغارانین باشقا یئرلرینده و قونشو ماغارالاردا مۇوازینتین پوْزۇلماسی و علاوه اۇچقۇنلارdن عمله گلمهسینه سبب اوْلۇر.
== وۇلکانیک زلزلهلر ==
۲-جی تیپ زلزلهلر وۇلکانیک فعالییتله علاقهدار دیر. بۇرادا وۇلکان فعالییتینین ان دهشتلی دؤورۆنو خاطdرلاماق کیفایتدیر: هر بیر پارتلایdش زامانی مۆختلیف بؤیۇکلۇکده اوْلان برک پۆسکۆرمه محصوللاری آتdلdر، کراتئرین دیبی تیترهییر. پۆسکۆرمهدن اؤنجه وۇلکان اطرافیندا حیسس اوْلۇنان مۆختلیف یئرآلتئ ضربهلر بو قبیلدندیر. وۇلکانیک زلزلهلرین سببلری اۆستدهکی لایلارdن فیشارینا اۆستون گله بیلمهیهن قازلارین پارتلاماسیندان عیبارتدیر. یئرین تیترهمهسینین بؤیۆک قۆوهیه چاتماغdنا باخمایاراق، اونلار بؤیۆک ساحهیه یایdلا بیلمیر.
== تئکتونیک زلزلهلر ==
۳-جۆ تیپ زلزلهلر یئر قابdغdندا قdرdشdقلارdن و چاتلارdن عمله گلمهسی ایله علاقداردیر.
زلزلهلرین آنجاق اؤنمسیز حیسسهسی وۇلکانیزم، ماغارا تاوانلارdنdن اۇچماسd، شاختالاردا اۇچقۇنلارdن باش وئرمهسی ایله علاقداردیر. دئمک اوْلار کی، زلزلهلرین هامیسی تئکتونیک زلزلهلردیر. کۆرهمیزین داخیلینده تأثیر ائدن داخیلی قۇوهلر تدریجهن توْپلانیر و هر هانسی بیر یئرده داشلارین مۆقاویمت ائتمه قابیلیتیندن آرتdق اوْلدۇقدا، همین داشلارین بیردن-بیره پارچالانماسd و یا چاتلاماسd باش وئریر. پارچالانما، هر طرفه یایdلماقدا اوْلان و اؤز یوْلۇندا راست گلن ماددهلری رقصی حرکته گتیرهن ائلاستیک دالغالار یارادdر. داشلارین ایلک پارچالانما یئری زلزلهنین مرکزی اوْلۇر. مرکزده زلزله همیشه قdسا مۆددتلی اوْلۇر. ان گۆجلۆ تکانلار دا بئله بیر نئچه سانییه داوام ائدیر. یالنیز شیلیده اوْلان زلزلهلر بیر نئچه اون سانییه داوام ائدیب. توپلانمdش ائنئرژینین آزاد اوْلماسی سۆرعتله باش وئریر: ائنمه، قالخما، اۆفیقی جهتده سۆرۆشمه و یا مورککب حرکتله پارچالانما یایdلdر.
یئر داخیلینده زلزلهیه سبب اوْلمۇش ایلک حرکتین باش وئردیگی یئره هیپوسئنتر دئییلیر.
== قروپلاری ==
درینلیک خصوصیتینه گؤره زلزلهلر ۴ قروپا بؤلونور:
*سطح زلزلهلری(هیپوسئنتر ۱۰ کم-ه قدر درینلیکده یئرلشیر)
*نوْرمال زلزلهلر(هیپوسئنتر ۱۰-۶۰ کم درینلیکده یئرلشیر)
*درینلیک زلزلهلری(هیپوسئنتر ۶۰-۳۰۰ کم درینلیک ده یئرلشیر)
*چوْخ بؤیۆک درینلیکلی زلزلهلری(هیپوسئنتر ۳۰۰-۷۰۰ کم درینلیکده یئرلشیر)
یئر کۆرهسینده باش وئرهن زلزلهلر داها چوخ سطح و نوْرمال زلزلهلردیر. چوخ بؤیۆک درینلیکلی زلزهلهلر عادتاً ساکیت اوکئان "اودلو قؤوسو"ده باش وئریر.زلزله اوجاغی نه قدر دریندیرسه دالغالارین تأثیر ائتدیی اراضی ده بیر او قدر گئنیش اوْلۇر.زلزله اوجاغینین یئر سطحینه پئرپئندیکولیار پرویئکسییاسی "ائپیسئنتر" آدلانdر <ref>[http://www.bakspt.narod.ru/FenBK/Tebiet-Elmleri/vusale-sadiqova/tebietshunastligin-esaslari.doc Təbiətşünaslığın əsasları]</ref>.
== قایناقلار ==
{{قایناق}}
{{مین مقاله}}
[[بؤلمه:زلزله]]
[[بؤلمه:Earthquakes]]
[[بؤلمه:Geological hazards]]
[[بؤلمه:Seismology]]
|