مصطفی کمال آتاتورک: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش
اوچون»»»اۆچون
خط ۷۳:
[[Wp/azb/1911-12 تورک-ایتالیان مۆحاریبه‌سی|۱۹۱۱–۱۲ تورک-ایتالیان مۆحاریبه‌سی]]نده مصطفی کمال بیر گروپ یولداشییلا بیرلیکته توبروک و درنه بؤلگه‌سینده خیدمت ائتمیش، [[Wp/azb/1911|1911]]-جی ایل، [[Wp/azb/22 دسامبر|۲۲ دسامبر]]دا ایتالییان‌لارا قارشی توبروک دؤیوشونده قالیب گلمیشدیر. [[Wp/azb/1912|1912]]-جی ایل، [[Wp/azb/6 مارس|۶ مارس]]دا درنه کومئندانتی تعیین اولونموشدور.
 
[[Wp/azb/1912|1912]]-جی ایلین اوْکتوبریندا بالکان مۆحاریبه‌سی باشلایان واخت مصطفی کمال گلیبولو و بولاییرداکی اوردو حیسه‌لری ایله مۆحاریبه‌ده ایشتیراک ائتمیشدیر. دیمئتوکا و [[Wp/azb/ادیرنه|ادیرنه]]نین گئری آلینماسیندا بؤیوک خیدمت‌لری اوْلموشدور. [[Wp/azb/1913|1913]]-جو ایلده سوفییا حربی آتشه‌لیگینه تیین اولونموش، بۇ وظیفه‌ده ایکن [[Wp/azb/1914|1914]]-جو ایلده پودپولکوونیک روتبه‌سینه یوکسلمیشدیر. حربی آتشه وظیفه‌سی [[Wp/azb/1915|1915]]-جی ایلین ژانویه‌سینده سونا چاتمیشدیر. بۇ مودت عرضینده [[Wp/azb/I دونیا مۆحاریبه‌سی|I دونیا مۆحاریبه‌سی]] باشلامیش، عثمانلی ایمپئراتورلوغو موحاریبه‌یه گیرمک مجبوریییتینده قالمیشدی. مصطفی کمال ۱۹-جو تومنی قورماق اوچوناۆچون تکیرداغا گؤندریلدمیشدیر.
 
[[Wp/azb/1914|1914]]-جو ایلده باشلایان I دونیا مۆحاریبه‌سینده، مصطفی کمال [[Wp/azb/چاناققالا|چاناققالا]]دا [[Wp/azb/آنتانتا|آنتانتا]] دؤولتلرینه قارشی ووروش‌لاردا بؤیوک شجاعت گؤسترمیشدیر. چاناققالا دؤیوشون‌دن سوْنرا [[Wp/azb/1916|1916]]-جی ایلده ادیرنه و [[Wp/azb/دییاربکر|دییاربکر]]ده وظیفه آلمیش، [[Wp/azb/1 آوریل|۱ آوریل]] [[Wp/azb/1916|1916]]-جی ایلده ژئنئرال-مایور روتبسینه یوکسلمیشدیر. [[Wp/azb/موش|موش]] و [[Wp/azb/بیتلیس|بیتلیس]]ین روس‌لاردان گئری آلینماسینی تعمین ائتمیشدیر. [[Wp/azb/15 آوقوست|۱۵ آوقوست]] [[Wp/azb/1918|1918]]-جی ایلده [[Wp/azb/حلب|حلب‌ده]] ۷-جی اوردو کوماندیری تعیین ائدیلمیش، بۇ جبهه‌ده اینگیلیس‌لره قارشی اوغورلو مودافیعه تشکیل ائتمیشدیر. موندروس موقاویله‌سی‌نین ایمضالانماسیندان بیر گون سوْنرا، [[Wp/azb/31 اوْکتوبر|۳۱ اوْکتوبر]] [[Wp/azb/1918|1918]]-جی ایلده ایلدیریم اوردولاری قروپونا کوماندیر تعیین ائدیلمیش، بۇ اوردونون لغو ائدیلمه‌سیندن سوْنرا ایسه [[Wp/azb/13 نووامبر|۱۳ نووامبر]] [[Wp/azb/1918|1918]]-جی ایلده [[Wp/azb/ایستانبول|ایستانبول]]ا گله‌رک مۆدافیعه ناظیرلیگینده وظیفه‌یه باشلامیشدیر.
خط ۷۹:
=== ۱۹۱۹–۱۹۲۳ ===
{{بیر ده باخ|تورکیه قورتولوش ساواشی}}
آنتانتا دؤولت‌لری‌نین عثمانلی اراضی‌لرینی ایشغالا باشلامالارین‌دان سوْنرا مصطفی کمال [[Wp/azb/19 مای|۱۹ مای]] [[Wp/azb/1919|1919]]-جو ایلده سامسونا گئتمیشدیر. ۲۳ جولای-۷ آوقوست ۱۹۱۹ تاریخ‌لری آراسیندا ارزوروم، ۴–۱۱ سپتامبر ۱۹۱۹ تاریخلئری آراسیندا دا سیواس کونگرئسینی چاغیراراق اؤلکه‌نین ایشغال‌دان تمیزلنمه‌سی اوچوناۆچون ایزلنمه‌لی یولو معین ائتمیشدیر. دسامبر ۱۹۱۹-جو ایلده [[Wp/azb/آنکارا|آنکارا]]دا هیجانلا قارشیلانمیش، [[Wp/azb/23 آوریل|۲۳ آوریل]] [[Wp/azb/1920|1920]]-جی ایلده [[Wp/azb/تورکیه بؤیوک میلّت مجلیسی|تورکیه بؤیوک میلّت مجلیسی‌نین]] آچیلماسییلا تورکیه جومهوریتنینن قورولماسی یولوندا اهمیت‌لی آددیم آتیلمیشدیر. مجلیس و حؤکومت باشقانلیغینا سئچیله‌رک تورکیه بؤیوک میلّت مجلیسی‌نین قورتولوش موباریزه‌سی‌نین اوغورلا نتیجه‌لنمه‌سی اوچوناۆچون لازیمی قانون‌لاری قبول ائدیب تطبیقینه باشلاماسینی تعمین ائتمیشدیر.
 
مصطفی کمالین رهبرلیک ائتدیگی تورک قورتولوش موباریزه‌سی‌نین اساس مرحله‌لری:
خط ۹۰:
* بؤیوک هوجوم، باشکوموتانلیق دؤیوشو و بؤیوک زفر ([[Wp/azb/26 آوقوست|۲۶ آوقوست]] - ۹ سپتامبر [[Wp/azb/1922|1922]])
 
ساکاریا ظفرین‌دن سوْنرا [[Wp/azb/19 سپتامبر|۱۹ سپتامبر]] ۱۹۲۱-جی ایلده تورکیه بؤیوک میلّت مجلیسی مصطفی کامالا مارشال روتبه‌سی و قازی تیتولو وئرمیشدیر. قورتولوش موباریزه‌سی [[Wp/azb/24 جولای|۲۴ جولای]] [[Wp/azb/1923|1923]]-جو ایلده ایمضالانان لوزان موقاویله‌سی ایله سونا چاتدی. بئله‌لیکله سئور موقاویله‌سی ایله پارچالانان، تورک‌لره ۵–۶ ویلایت بؤیوکلوگونده اراضی وئریلن تورکیه تورپاق‌لاری اوزرینده، میلّی بیرلیگه اساسلانان یئنی تورک دؤولتی‌نین قورولماسی اوچوناۆچون هئچ بیر انگل قالمامیشدیر.
 
[[Wp/azb/1 نووامبر|۱ نووامبر]] ۱۹۲۲-جی خیلافت و مونارخییا بیربیرین‌دن آیریلمیش، مونارخییا لغو ائدیلمیشدیر. بئله‌لیکله عثمانلی ایمپاراتورلوغو ایله علاقه‌لر کسیلمیشدیر. [[Wp/azb/29 اوْکتوبر|۲۹ اوْکتوبر]] ۱۹۲۳-جو ایلده جومهوریت ائلان ائدیلمیش، آتاتورک یک‌دل‌لیکله ایلک پرزیدنت سئچیلمیشدیر. [[Wp/azb/30 اوْکتوبر|۳۰ اوْکتوبر]] ۱۹۲۳-جو ایلده [[Wp/azb/ایسمت اینؤنو|ایسمت اینؤنو]] طرفین‌دن رئسپوبلیکانین ایلک حؤکومتی قورولموشدور. تورکیه جومهوریتی، "''حاکیمیییت قئیدسیز شرط‌سیز میلّتیندیر''" و "''یورددا سوله، دونیادا سوله''" ایدئولوژیک اساس‌لاری اوزرینده قورولموشدور.
خط ۱۴۸:
* ظابط و کومان‌دان ایله حسب حال (۱۹۱۸)
* نیتق (۱۹۲۷)
* وطنداش اوچوناۆچون مدنی بیلگی‌لر (۱۹۳۰)
* هندسه (۱۹۳۷)