شوشا: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

شهر ۱۷۵۲-جی ايلده قاراباغ ویلایتی‌نین خانى پناه‌علی خان ساریجالى-جاوانشير طرفيندن سالینیب. ايلك چاغلاردا قوروجوسونون شرفينه پناه‌آباد آدلانديريلمیش‌دیر.<ref name="1news">{{cite web|title=Şuşanın ermənilər tərəfindən işğalından 25 il keçir|url=http://www.1news.az/az/news/u-an-n-erm-nil-r-t-r-find-n-i-al-ndan-25-il-ke-ir|publisher=1news.az|accessdate=۲۰۱۷ اوکتوبر ۱۴}}</ref> مین‌دوقوز یوز دوخسان‌ایکینجی ایلده ارمنیلر طرفیندن ایشغال ائدیلن شوشا شهری، ایکی مین ایگیرمینجی ایلده، آبان آینین اون سکیزینجی گونونده (نوامبر آیی‌نین سکگیزینده) آذربایجان سیلاحلی قوّه‌لری طرفیندن ایشغالدان آزاد ائدیلمیش‌دیر. شوشادا اون یئددی محله وار ایدی، سیدلی، جلفالار، قویولوق، چوخور محله، دؤرد چینار، دؤردلر قوردو، حاجی یوسفلی، چؤل قلعه، قوردلار، ساعتلی، کؤچرلی، مامایی، خوجا مرجانلی، دمیرچیلر، حامام قاباغی، مردینلی و تازا محله. هر محله‌ده حامام، مسجید و بولاق وار ایدی.

اون سکگیزینجی عصرده شوشا شهری آذربایجانین ان مهم شهرلریندن بیرینه چئوریلیب و اونون دؤوره‌سینده بؤیوک و گوجلو سد چکیلیب، چوخ سایلی صنعتکار محله‌لری یارانمیشدی. شوشالی تاجیرلر ایران شهرلری و مسکو ایله تجارت علاقه‌لری ساخلاییردی و بورادا پناه‌آباد آدلانان گوموش سکّه ضرب ائدیلیردی.{{قایناق‌؟}}<ref name=1news/>

اون دوققوزونجو عصرین سونو و ایگیرمینجی عصرین اوّللرینده شوشا قافقازین موسیقی مرکزینه چئوریلمیشدی. شوشانین «کیچیک پاریس»، «قافقازین صنعت معبدی»، آذربایجان موسیقیسینین بئشیگی» و «قافقازین موسیقی معهدی» آدلاندیریردیلار. ایگیرمینجی عصرین اوّللرینه دک آذربایجاندا او جمله‌دن شوشادا موسیقی صنعتی، ایلک نؤوبه‌ده اوخویان و چالانلار استاد-شاگیرد شکلینده انکشاف ائدیردیسه، آرتیق ایگیرمینجی عصردن باشلایاراق پئشه‌کار موسیقی تحصیلی داها گئنیش ساحه‌لری احاطه ائده‌ره‌ک، سیستملشدیریلمه‌یه و کوتله‌ویلشمه‌یه دوغرو ایستقامت گؤتورموشدو. او دؤورده آذربایجاندا بسته‌کار عزیر حاجی‌بَیوف بؤیوک امگی سایه‌سینده پئشه‌کار موسیقی تحصیلینین بینؤوره‌سی قویولور.<ref name="conserve">{{قایناق‌؟cite web|title=Şuşa musiqi təhsili|url=http://www.musigi-dunya.az/new/added.asp?action=print&txt=17|publisher=www.musigi-dunya.az|accessdate=۱۰ اوکتوبر ۲۰۱۷}}</ref>

۱۹۰۵، ۱۹۰۲۰ و ۱۹۹۲-جی ایللرده شوشا اوچ دفعه تمامییله یاندیریلمیش دیر. بیرینجی دفعه اونو هر ایکی اجماع، ایکینجی دفعه آذربایجانلیلار، اوچونجو دفعه ایسه ارمنیلر یاندیرمیشدی. قومیّت غرضییله باخمایاراق، هر ایکی اجماعین گؤستریچیلری آراسیندا قاریشیق نکاحلار یئر آلمیشدی. تجارت و روسیه‌نین حاکمیّتی هر ایکی اجماعی بیر-بیرییله باغلایان تئللر ایدی. بو تئللردن بیرینجیسی طبیعی، ایکینجیسی ایسه صنعی ایدی.<ref name="waal">{{cite book|last1=de Vaal|first1=Tomas|title=[[Qara bağ Ermənistan və Azərbaycan sülh və savaş yollarında]]|date=2008|location=Bakı|isbn=978-9952-25-086-2|pages=342}}</ref>