[[file:Caspian Sea from orbit.jpg|thumb|left|خزر دنیزی]]
'''خزر دنیزی''' - بؤیوکلوگونه و بعضی فیزیکی–جوغرافی علامتلرینه گؤره خزر–دونیانین دنیزیدیران بؤیوک گؤلودور. خزر دنیزی [[آوروپا|آوروپا]] و [[آسیا|آسیا]]نین کسیمینده یئرلشیر. اونو دونیانین باشقا ایری سو حوضهلری ایله بیلاواسیطه علاقهسی اولمادیغینا گؤره گؤل ده آدلاندیریرلار. بو باخیمدان خزر دونیادا ان بؤیوک گؤلدور.
خریطهنین ساحهسی 380 مین km²-دیر. ساحیل خطینین عمومی اوزونلوغو (پئری متری) 6380 km-دیر. ان اوزون ساحهسینین اوزونلوغواوزونلوغو 1205 km، انی 554 km، ان درین یئری 1025 m-دیر. خزرین سوییهسیسویّهسی [[okeanاوقیانوس|okeanاوقیانوس]] سطحیندن 28 متر آشاغیدادیر.
== خزر دنیزینین آدی حاققیندا تاریخی معلومات ==
خزر دنیزی حاققینداحاقیندا ان قدیم معلوماتلارا آسورییا گیل قابلارینین اوزریندهکی یازیلاردا راست گلینیر و او جنوب دنیزی آدلانیر. [[یونان|یونان]] تاریخ و جوغرافییاچیسیجوغرافیاچیسی [[هئکاتئی میلئتسکی|هئکاتئی میلئتسکی]]نین (e.ə.VI عصر) اثرلرینده بو دنیز کاسپی و هیرکان کیمی آدلانیر. بیرینجی ائتنونیم او زامان دنیزین جنوب-غرب ساحیللرینده، معاصیرموعاصیر آزربایجانین اراضیسینده یاشامیش کاسپی خالقینین آدی ایله علاقهداردیر. ایکینجی آد دنیزین جنوب-شرق کونجونده یئرلشمیش هیرکان اؤلکهسیندن (فارسچا "جاناوارلار اؤلکهسی" دئمکدیر) یارانمیشدیر. هر ایکی آد [[هئرودوت|هئرودوت]] طرفیندن ده ایستیفاده اولونور (e.ə.V عصر). داها سونراکی قدیم مؤلفلر بو آدلارلا یاناشی, جوشقون و هیرکان دنیزی آدلارینی ایشلدیرلر. قدیم روس الیازمالار عابیدهلرینده خزر دنیزی گؤی (مونقول-تورکلردن گؤتورولموشدور)، خارزم (آمودریا چایینین آشاغی وادیسینده یئرلشن و اراضیسی خزر دنیزینده قدر اوزانان خارزم دولتی ایله باغلی)، خوالین، دربند و س. کیمی آدلاندیریرلار. خزر اطرافیندا یاشایان خالقلار دا بو دنیزده موختلیف آدلار وئرمیشلر، مثلاً: روسلار-خوالین، تاتارلار-آغ دنیز، تورکلر-کیچیک دنیز، چینلیلر-سیهای، یعنی غرب دنیزی. روسییادا کاسپی آدی XVI عصرین اوللرینده مئیدانا گلمیشدیر. خزر اطرافیندا یئرلشمیش دیگر اؤلکهلرده بو سو حوضهسی: آزربایجاندا-خزرr (خزرلر- V-X عصرلرده دنیزین شیمال-غرب ساحیللرینده مسکونلاشمیش تورکدیلی میللتدیر)، [[ایران|ایران]]دا مازندران، [[قازاخیستان|قازاخیستان]]دا و [[تورکمنیستان|تورکمنیستان]]دا کاسپی دنیزی کیمی آدلاندیریلمیشدیر. بوتؤولوکده، مختلف واختلاردا، مختلف خالقلار خزره 70-ه قدر آد وئرمیشلر.