ضیا (قزئت): نوسخهلر آراسینداکی فرق
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
صفحهنی ' '''ضیا''' ('''ضیاء قفقازیه''') (قزئت) — هفتهلیک ادبی، ایجتیماعی،سیاسی قزئت. == حاق...' ایله ياراتدی |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
{{درگی بیلگی قوتوسو|آد=ضیا (ضیاء قفقازیه)|شکیل آدی=Ziya-qezeti.jpg|سوروملو مودور=سعید اونسیزاده|باش یازار=سعید اونسیزاده|یاییلان ایللر=1879-1884|دیل=آذربایجان [[تورکجه]] سی|یاییلان یئر=[[تیفلیس]] و [[شماخی]]|موضوع=ادبی، ایجتیماعی،سیاسی}}
'''ضیا''' ('''ضیاء قفقازیه''') (قزئت) — هفتهلیک ادبی، ایجتیماعی،سیاسی قزئت.
== حاقیندا بیلگی ==
1879-1880-جی ایللرده " '''ضیا''' " ([[تیفلیس]]، 76 نؤمره، سونراکی ایللرده " '''ضیاء قفقازیه''' " آدی ایله (1882-جی ایلده – [[تیفلیس]]، 1883-1884-جو ایللرده [[شماخی|شاماخی]]، جمعی 183 نؤمره) چیخمیشدیر. قزئتده [[سید عظیم شیروانی|س.ع. شیروانی]]، ن. وزیروف، س. ولیبیگوف، آ. چرنیایئوسکی و باشقالارینین موترقّی روحلو مقالهلری ایله یاناشی، ایسلام ایدئولوژیسینی تبلیغ ائدن یازیلار دا درج اولونموشدور. رداکتورو و ناشیری سعید اونسیزاده ایدی. <ref>'''"Azərbaycan klassik ədəbiyyatında işlədilən adların və terminlərin şərhi".''' ''Tərtib edəni A.M. Babayev'', Bakı, "Maarif", 1993, səhifə 93-94.</ref><ref>[
== قزئتین نشرینه قدرکی دؤور ==
میلّی مطبوعاتداکی بوشلوغو " [[اکینچی (قزئت)|اکینچی]] " نین باغلانماسیندان ایکی ایل سونرا سعید اونسیزاده " ضیا " قزئتی ایله آرادان قالدیردی. 19.عصرین سونو آذربایجان میلّی مطبوعاتی تاریخینه [[حسن بیگ زردابی|حسن بیگ زردابی]]<nowiki/>نین " [[اکینچی (قزئت)|اکینچی]] "سیندن سونرا " ضیا " قزئتی اؤز مؤهورونو ووردو. <ref>[
== قزئتین نشری اوچون ایجازه ==
1876-جی ایلده حاجی سعید تیفلیسه کؤچموش، 1884-جو ایلین اوّللرینهدک اورادا روحانی ایدارهسینده ایشلهمیشدیر. [[قافقاز]] جانیشینلیگی باش ایدارهسینین تقدیماتی ایله 1877-جی ایلده زاقافقازیا روحانی ایدارهسینه اعزام اولونان سعید اونسیزاده ایکی آیا یاخین اورادا چالیشیر. تیفلیسین ادبی-مدنی موحیطی اونون آرزوسوندا اولدوغو قزئت نشری و مطبعه یاراتماق کیمی دؤورون ان موترقّی ایدئیاسینی حیاتا کئچیرمگه ایمکان یارادیر. تیفلیس موحیطینده حاجی سعید افندی چوخدان نظرده توتدوغو قزئت چیخارماق ایشینه باشلاییر.
" ضیا "نین نشرینه ایجازه آلیندیقدان سونرا سعید اونسیزاده چاپ و یارادیجیلیق پروسهسینین نورمال شکیلده آپاریلماسی اوچون حاضیرلیقلارا باشلامیش، کیچیک قارداشی جلالی، اؤولادلاری عبدالرحمان و آغانی، باجیسی اوشاقلارینی بو ایشه جلب ائتمیشدی.
سطر ۲۳ ⟵ ۲۵:
* فلیئتونلار. عومومیتله روس دیلیندن ترجومهسی وئریله جکدیر.
سعید اونسیزاده " ضیا "نین نشری اوچون خوصوصی مطبعه یاراتمیشدی. بو باره ده " ضیاء - قفقازیه "نین 1881-جی ایل 2-جی نؤمرهسینده دئییلیر:
== قزئتین آدینین دییشدیریلمهسی ==
آذربایجان تورکجهسینی بیلن موتخصیصلرین، مطبعه ایشچیلرینین اولماماسی " ضیا "نین نشرینی چتینلشدیردی. اورتایا چیخان پروبلملره باخمایاراق، قزئت " ضیا " آدی ایله 76 نؤمره چیخدیقدان سونرا " ضیاء قفقازیه " باشلیغی ایله نشرینی 1880-جی ایلین دسامبریندان داوام ائتدیریر. " ضیاء قفقازیه " آدی آلتیندا قزئتین جمعی 107 سایی ایشیق اوزو گؤردو. " ضیا "نین باشلیغینین دَییشدیریلمهسی یئنی و فرقلی معنا گودمهمیش، یالنیز تکنیکی مقصد داشیمیشدیر. سعید اونسیزاده بو مسلهیه آیدینلیق گتیرهرک " ضیاء قفقازیه" نین بیرینجی نؤمرهسینده بو باره ده یازمیشدی:
سعید اونسیزاده باکی ایالتینه قاضی تعیین ائدیلدیگی سببیندن 1883-جو ایلین ژانویهنین 22-ده تیفلیسی ترک ائده رک شاماخییا قاییتدی. ناشیر شاماخییا کؤچدوکدن سونرا " ضیاء قفقازیه " بیر مودت تیفلیسده چاپ اولوندو. بو ایشی اونون اوغلو آغا افندینین حیاتا کئچیریلمهسی بارهسینده ده معلوماتلار وار. همچنین بو ایشده آغا افندییه اونسیزادهلرین یاخین قوهوملاری اسماییل بیگ و عبدالرحیم آغا کؤمکلیک گؤسترمیشلر. 1883-جو ایلده " ضیاء قفقازیه " مطبعهسی و قزئت تحریهسی شاماخییا کؤچورولدو، قزئتین " شاماخی دؤورو " باشلاندی. عومومیتله، قزئتین 183 نؤمرهسی چیخمیشدیر.
== قزئتین فعالیتینین دایاندیریلماسی ==
آخیرینجی 11 نؤمره شاماخیدا بوراخیلمیشدیر و بونونلا دا " ضیاء قفقازیه " قزئتی باغلانیر. قافقاز سانسور کومیتهسینین 1885-جی ایل حساباتیندا نشری دایاندیریلمیش قزئتلردن بحث ائدیلرکن " ضیاء قفقازیه " نین سونونجو نؤمرهسینین 1884-جو ایل ژوئن آییندا چیخدیغی یازیلیر. قزئتین فعالیتینین دایاندیریلماسی سببی باکی قوبرناتورونا گؤندریلن مکتوبدا بللی اولور. مکتوبدا قئید اولونور کی، قزئتین چاپی رداکتور-ناشیرین مادّی وسایتینین اولماماسی سببیندن دایاندیریلیر. سعید اونسیزادهنین اؤزو ده مادّی وضعیتینین آغیرلیغیندان دؤنه-دؤنه " ضیاء قفقازیه " ده بحث ائتمیشدی.
قزئتین باغلانماسیندان بیر نئچه ایل کئچدیکدن سونرا سعید اونسیزاده " ضیاء قفقازیه "نی برپا ائتمگه چالیشمیش، 1900-جو ایلده بو ایستکله باکی قوبرناتورونا عریضه وئرمیشدی. لاکین باکی قوبرناتورو سعید افندینین خواهیشینی رسمی جاوابلا ردّ ائدیب.
== رداکتورون دینی گؤروشو ==
دینی دونیاگؤروشونه مالیک اولان و قزئتین ایدئیا ایستیقامتینده ایسلامچیلیغی باشلیجا غایه کیمی گؤتورن حاجیسعید افندی دؤورونون ضیالیلاری، تانینمیش خادیملری طرفیندن بیرمعنالی شکیلده موثبت معنادا قبول اولونموردو.
▲ دینی دونیاگؤروشونه مالیک اولان و قزئتین ایدئیا ایستیقامتینده ایسلامچیلیغی باشلیجا غایه کیمی گؤتورن حاجیسعید افندی دؤورونون ضیالیلاری، تانینمیش خادیملری طرفیندن بیرمعنالی شکیلده موثبت معنادا قبول اولونموردو.[3]
حاجیسعید افندینین ایشی تکجه سانسورلارلا دئییل، اؤزونون ده منسوب اولدوغو روحانی زومرهسینین تهدید و تضییقلرینی دفع ائتمک ایدی. 1879-جو ایلین ذیالحجه آیینین 10-دا تیفلیسده قوربان بایرامی موناسیبتیله کئچیریلن مراسیم باره ده " قوربان بایرامی " باشلیقلی مقاله درج ائدن " ضیا "نین روحانیلرله اوزون بیر چکیشمهسی باشلاییر. مراسیمده خوطبه اوخویان احمد افندی بارهسینده مقالهده عکسینی تاپمیش " پیس، خوشاگلمز سسه مالیک اولوب، اؤزونو " خوش آواز سایان " ایفادهسی کسکین اعتیراض دوغورور. ان بؤیوک تشویشه دوشن، مقاله بارهسینده اعتیراض ائدن ایسه شوبههسیز کی، احمد افندی و اونون باش عوضوو اولدوغو موفتی ایدارهسی ایدی. اؤزونو تحقیر اولونموش حساب ائدن احمد افندی موفتی حسین افندی غاییبووا شیکایت ائتمکله کیفایتلنمهمیش، قافقاز جانیشینلیگینین روحانی ایدارهلری اوزره نظارتچیسی کنیاز چوردجادزئیه ده عریضه وئریب، تدبیر گؤرولمهسینی خواهیش ائتمیشدی. احمد افندی " قوربان بایرامی " مقالهسینی روس دیلینه چئویریب شیکایت عریضهسینه علاوه ائتمیشدیر. تحقیر اولوندوغونو ایدیعا ائدن احمد افندی اؤزونون سونراکی دانوسلاریندا قئید ائتدیگی کیمی روحانی ایدارهلری اوزره نظارتچی اونون شیکایتینه لاقئید یاناشمیش، سعید اونسیزاده جزاسیز بوراخیلمیشدی.
خط ۶۷:
* عاکف آشیرلی " آذربایجان مطبوعات تاریخی " 1. حیصه ، باکی-2009
* زئینالوف. ن. " آذربایجان مطبوعاتی تاریخی " . 1. حیصه . باکی. 1973.
== اتک یازیلار ==
|