بؤیوک سلجوقلو ایمپیراتورلوغو: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

'''بؤیوک سلجوقلو ایمپیراتورلوغو''' یا دا '''بؤیوک سلجوقلو دؤولتی'''، ۱۰۳۷-جی میلادی ایلدن ۱۱۹۴-جو میلادی ایله‌دک [[اورتا آسیا]] و [[اورتا دوغو]]نون بؤیوک قیسمینه حؤکم سورن دؤولت‌دیر. بۇ دؤولت [[اورتا آسیا]]دان [[اورتا دوغو]]یا کؤچموش [[اوغوز تورکلری]]نه و کئچمیشدن [[اورتا دوغو]]دا یئرلَشن تورک بویلارینا باغلی ایدی. سلجوقلولار [[اوغوز تورکلری]]نین [[قینیق]] بویوندان‌دیرلار. بؤیوک سلجوق دؤولتی‌نین توپراقلاری دوغودا [[تبّت یایلاسی|تبّت یایلاسی‌نین باتی‌ قیسمیندن]] و [[هیندو کوش داغلاری]]ندان باشلاییب باتی‌دا آنادوْلو و مدیترانه (آق دنیز) و اژه دنیزلری‌نین دوغو ساحیللری‌نین قیراغینادک چکیلمیشدی.

 

 

==== سلجوقلولارین باشلانغیجی ====

[[ایلک ملک شاه]]ین سولطانلیغیندا سلجوقلو دؤولتی بیر قالارلی گۆجه دؤندو اما سون چاغلاردا [[ایسماعیلیه]] و [[حسن صباح]] دؤولت اۆچون ایچ موشکوللری یاراتدیلار. ایقطاع اوردو سیستمی و بغدادین نیظامیه بیلیم یوردو [[ایلک ملک شاه|ملک شاهین]] دؤورونون ایشلریندن دیرلر. [[ایلک ملک شاه]] چاغیندا سلجوقلو دؤولتینی تاثیرلندیرن اولایلارین بیری، [[حشاشین]]ین [[نیظام المولک]]ی ترور ائتمه‌سی ایدی.

[[فایل:Büyük Selçuklu Sultanı Melikşah.jpg|180px|بندانگشتی|[[ایلک ملک شاه]]]]

==ایمپراتورلوغون تنززولو ==

[[اورتا عصرلر]]ین باشقا فودال ایمپراتورلوغولاری کیمی بؤیوک سلجوق دؤولتی ده چوْخ یاشامادی. اوْ زامان امتهه-پول موناسیبتلری هله باش‌لیجا ایقتیصادی علاقه فوْرماسی اوْلمادیغین‌دان، [[natural təsərrüfat|ناتورال چیفتلیک (مزرعه)]] حؤکم سوردویون‌دن بؤیوک سلجوق ایمپراتورلوغونون ایحاطه ائتدیی اراضیلرین و خالقلارین واحید ایقتیصادی و سیاسی مرکز اطرافیندا سیخ بیرلشمه‌سی، قودرت‌لی مرکزلشدیریلمیش دؤولته چوریلمه‌سی غیری-مۆمکون ایدی. اۇغورلو ساواش‌لر زامانی اوْغوز-سلجوق ساواش-سیاسی بیرلیینه اساسلانان سلجوق دؤولتی [[۱۱. یوز ایل]]ده ایشغاللار آرا وردیک‌ده ضعیف‌له‌دی. سلجوق سلطانلاری اؤز ایانلارینا بوتؤو ویلایتلری، محللاری [[iqta|ایقتا]] اوْلاراق باغیشلاییردیلار. زامان کئچدیکجه اوْنلار ارثی حاکملره چوریلیر، مرکزی حاکمیّته تابع اوْلماق ایستمیردیلر. مؤوجود اوْلان قایدایا گؤره هر بیر شاه‌زاده‌نین اؤزونه خانه‌دان طلب ائتمک حۆقوقو وار ایدی.