تاپماجالار: نوسخهلر آراسینداکی فرق
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
خط ۹:
آغاجدا وار باغیرساق، یئل بابانی چاغیرساق، آغزین آچیب نئی چالار، سولیمانی چاغیرساق.(کاتنان)
افسانهیه گؤره، گویا قارتال بیر حيوانین جمدیینی پارچالایاراق اونون باغیرساغینی جایناقلارینا آلیب آغاجین باشینا قالدیریر. باغیرساق بوداقلارا ایلیشیب ایستی گون آلتیندا قورویوب نازیلیر. اسن شدّتلی کولیین اوغولتوسو و بوداقلارین اونا توخونماسی آهنگدار سسلر چیخاریر. بۇ زامان یولدان کئچن آدام همین سسلره آلوده اولور. حادثهنین سببینی اؤیرندیكدن سوْنرا قوروموش باغیرساقدان سیم دوزلدهرک گویا ایلک موسیقی آلتینی ایجاد ائدیر. همین افسانه یوخاریداکی تاپماجادا اؤز ایزلرینی ساخلامیشدیر.
تاپماجالار هئچ ده بیردن-بیره بۇ گون گؤردوگوموز شکیلده اولمامیشدیر. اولجه اونلار سادهجه دانیشیقدان عبارت
اینسانلارین بئله بیر دانیشیق فورماسیندان ایستیفاده ائتمهسینین باشلیجا سببلری وار ایدی. قدیم اینسانلار طبیعت حادثهلری، سما جیسیملری، وحشی حیوانلار و سایره حاقیندا درین معلوماتا مالیک اولمادیغیندان، اونلاری سئهرلی بیلدیکلریندن و قورخدوقلاریندان، او شئیلرین آدلارینی اوْلدوغو کیمی دئییل، اونا اوخشار آدلارلا، دولایی یوللارلا چکیردیلر. اونلار ائله تصوّر ائدیردیلر کی، اوو زامانی حيوانین و یا اوخون آدینی چکسهلر، حیوان اونو باشا دوشر، قاچار، یاخود اینسانا ضرر وورار.
بئله دانیشیق طرزینه "دده قورقود" داستانلاریندا دا راست گلیریک:
خط ۲۶:
آیاغیندان آلدیرماز، آغزینا یوین ووردورماز.(یئل)
بیر کیلیم وار مینبیر ناخیشلی، یئل بابا سوپورر پاییزی-قیشی.(یئر)
ایلک نظرده بۇ تاپماجالاردا بنزتمه روحونون اوستونلويو هیسس اوْلونور. لاکین دریندن دقت یئتیریلدیکده بونون هئچ ده بئله اولمادیغی آیدین اولور. کولک بۇ و یا باشقا شکیلده جانلی بیر وارحق کیمی تصوّر ائدیلمیشدیر. بیرینجی تاپماجادا کولک قوشا، ایکینجیده حیوانا، اوچونجوده ایسه یئنه جانلییا، بلکه ده اینسانا بنزدیلمیشدیر. حتی "یئل بابا" دئیه چاغملان کولک اینسان کیمی گؤستریلمیشدیر. کولیین جانلی وارلیق کیمی تصوّر
آنیمیستیک و توتئمیستیک گؤروشلرله علاقهدار اولاراق، قدیم اینسانلاردا گویا حیوانلارین دا اینسانین دیلینی، فیکرینی باشا دوشدوگو اقیدهسی یارانیردی. اونا گؤره ده ايبتدايي اووچو ووراجاغی حيوانین،
مشهور فولکلورشوناس و.پ.آنیکین بۇ حاقدا یازیر:
"علم ثبوت ائتمیشدیر کی، مراسیملرله علاقهدار اولماسیندان باشقا، تاپماجالارین تا قدیم دؤورلرده اینکیشافی گیزلی نیطقله، حیوانلارین، بالیقلارین، بیتکیلرین و موختلیف اشیالارین ایلین معيين فسیللرینده و معيين شرایطده بیلاواسیطه دوزگون آدینین چکیلمهسینین قاداغان ائدیلمهسی ایله علاقهداردیر".
طبیعتین سیرلرینین سببینی درک ائده بیلمهین ايبتدايي اینسان، سوْنرالار اونو اؤیرنمهیه، گوندهلیک حیات حادثهلری ایله علاقه¬لندیرمهیه چالیشمیشدیر. معلوم اوْلدوغو کیمی، مئشهده، داغدا، قایادا چتین شرایطده حیوانلاری، قوشلاری ايبتدايي آلتلرله (داش، آغاج، اوخ، تله و ...) اوولاماق، مئیوهلر، یئمهلی اوتلار و سایر آختارماق، سوْنراکی اینکیشاف مرحلهلرینده ایسه اکینچیلیک، مالدارلیق، صنتعکارلیق، تیجارت و سایرهنین موفقیتی طبیعت حادثهلریندن، یاغیش، قار، کولک، گونش، ایستی، سویوق و ... آسیلی ایدی. ايبتدايي اینسانین گوندهلیک حیات آرزوسو اوْلان بۇ مسئلهلر اونون تاپماجالاریندا بۇ و یا دیگر شکیلده، ايبتدايي فورمادا اؤز عکسینی تاپمیشدیر.
ناغیللاردان معلوم اولور کی، تاپماجالار کئچمیش دؤولت قۇرولوشوندا دا رول اوینامیشدیر. بئله کی، بیر فئودال دیگری ایله محاربه ائتمزدن قاباق اونا بیر نئچه تاپماجا گؤندرر، قارشی طرف جاواب وئره بیلمدیکده ایسه محاربه اعلان ائدیلرمیش. بونون نومونهسی "درزی شاگیردی احمد"، "داش¬دمیر" و باشقا ناغیللاردا آیدین گؤرونور.
تاپماجالار بعضن فئودال محاربهلری زامانی گیزلی دیپلوماتیک سیرلری سؤیلمک واسطهسی ده
تاپماجا فورماسیندا اوْلان و دیپلوماتیک کاراکتر داشییان بئله سورغولاردان ناغیل، داستان و روایتلریمیزده خيلي نومونهلر تاپماق مومکوندور. بونون ان یاخشی نومونهسینه "پادشاه و وزیر" آدلی ناغیلدا تصادف ائدیلیر. بۇ موناسیبتلر اورادا بئله تصویر اوْلونور:
گونلرین بیرینده بیر پادشاه اؤزونون وزیرینی گؤندریب باشقا پادشاهدان طلب ائدیر کی، یا اونون وئرجیی تاپماجانین جاوابینی تاپسین، یا دا تاخت-تاجدان ال چکسین. وزیر اؤز سواللارینی یئرده ایشاره ایله چکیب جاواب ایستییر. هئچ کیم اونو تاپا بیلمیر. آخیردا بیر عقللی، دونیاگؤرموش قوجا تاپیلیر. او، گلیب وزیره ایشاره ائدیر کی، سواللارینی تکرار ائتسین. وزیر عصا ایله یئرده بیر دایره چکیر. قوجا دایرنی الینده¬کی آغاجلا تن اورتادان ایکی یئره بؤلور. ائلچی وضعیتی بئله گؤردوکده جیبیندن بیر اوووج داری چیخاردیب دایرهنین اورتاسینا سپیر. قوجا بیر خوروز گتیریب دایرهنین ایچریسینه بوراخیر. خوروز آز بیر واختدا داریلاری یئییب قورتاریر. وزیر غضبلنیب اورتایا سوغان آتیر. قوجا کئفینی پوزمادان بیر یومروق ووروب سوغانی ازیر. وزیر تاپماجانین جاوابلاریندان راضی قالیب گئدیر. سوْنرا قوجا همین تاپماجانین جاوابینی ایزاه ائدهرک دئییر: - وزیر یئرده دایره چکمکله دئمک ایستییردی کی، یئر کورهسینه صاحب اوْلماق ایستییریک. من دایرنی ایکی یئره بؤلوب دئدیم کی، اونون یاریسی بیزیمدیر. وزیر راضی اولماییب یئره بیر اوووج داری سپدی کی، یعنی تکلیفیمیزه راضی اولماسانیز، سایسیز-حسابسیز
بونلاردان باشقا، بیر ده تاپماجالاردان آغلی یوخلاماق اوچون، توی مراسیملرینده موختلیف تاپشیریقلاری یئرینه یئتیننک، شاهلیغا کئچمک و سایرهده ایستیفاده ائدیرلرمیش کی، بونو خوصوصن ناغیللاردا آیدین شکیلده گؤرمک مومکوندور.
تاپماجالاردا اینسانلارین جمعیت حاقینداکی فیکیرلری، حیات تجروبهسی، طبیعت اوزریندکی موشاهیدهلری، تصرروفات، معیشت مسئلهلری و سایره بدیعی فورمادا، اوبرازلی شکیلده ایفاده ائدیلمیشدیر. بئله بیر زنگین خزیننی ایسه خالق عصرلر بویو یاشاداراق گلهجک نسله تقدیم ائتمیشدیر. محض بونا گؤره ده، اوللر تاپماجالار مجلیس یاراشیغی
واخت ایله کیتابین، تئاتر و کینونون، رادیونون نه اوْلدوغونو بیلمهین خالق موختلیف ایلنجه واسطهلری ایچریسینده تاپماجالاردان دا گئنیش ایستیفاده ائتمیشدی. اوزون قیش گئجهلرینده، موختلیف بایراملاردا و یا آدی گونلرده ائولرده کورسو قورار، تندیر باشینا ییغیشیب تاپماجایا قولاق آسارددار. خالقی ماراقلاندیران، اونلارین ذؤوقونو اوخشایان بئله تاپماجالاردا یوموریستیک، آللئقوریک حادثه و ایفادهلره، آللیتئراسیا و شعریته گئنیش یئر وئريلردی. سوْنرالار تاپماجا سؤیلمک، اونون جاوابینی تاپماق ان ماراقلي بیر ایلنجهیه چئوریلهرک گئتدیکجه کوتلوی کاراکتئر آلمیشدی.
معلوم اوْلدوغو کیمی، هر دؤورون حادثهلری ایله سسلشن، خالقین حیات و معیشت طرزینه عاید بیر سیرا تاپماجالار یارانیر. بعضن اونلار زامان کئچدیکجه دیلدن¬دیله دوشهرک دییشیر، آنلاشیلماسی چتینلیک تؤرهدن تاپماجایا چئوریلیر. ان معتبر تدقیقاتچیلار بئله اونو آنلامیر و جاوابینی تاپماقدا چتینلیک چکیرلر. لاکین زامان کئچدیکجه او سؤزلرین قدیم فونکسیاسی، مضمونو آراشدیریلدیقدا معلوم اولور کی، ایلک باخیشدا معناسیز گؤرونن تاپماجالارین معناسی واخت ایله هامییا آیدین ایمیش. لاکین اورادا ایشلنن اشیا، حادثه و سایره آدلاری اؤز دؤورونده هامییا معلوم
اونو خاطیرلاماق کیفایتدیر کی، حاضردا شهر مکتبلرینده اوخویان شاگیردلره "ساجایاق"، "مفرش"، "خورجون"، "سولو قلیان" و سایره حاقیندا تاپماجا سؤیلدیکده، بۇ اشیالارین نه دئمک اوْلدوغونو بیلمیرلر. چونکی علم و تئکنیکا شهر حیاتیندان همین اشیالاری سیخیشدیراراق آرادان چیخارمیش، یئنیسی ایله اوز ائتمیشدیر.
بئله تاپماجالار اوْلدوقجا چوخدور. بعضن ائله بیلینیر کی، بۇ تاپماجادا یا سؤز دوشموش و یا دا تحریف
معلوم اوْلدوغو اوزره، چوْخ دا اوزاق دؤورلرین یارادیجیلیق محصولو اولمایان "کیتابی-دده قورقود" داستانیندا بیر سیرا ایفاده و سؤزلر واردیر کی، اونلارین معنالاری بۇ گون بئله تدقیقاتچی اوچون آنلاشیلماز قالمیشدیر. تاپماجالارین یارانما تاریخی ایسه چوْخ اوزاقلارلا باغلي اوْلدوغوندان، شوبههسیز، اورادا داها چوخ آنلاشیلماز ایفادهلره تصادف ائدیلمهلیدیر کی، بۇ دا تامامیله قانوناویغوندور.
بوندان باشقا، تاپماجالاردا آیري-آیری دیالئکتلرده ایشلنن بعضی آرخایک سؤزلره ده راست گلمک اولور. شهر اهالیسی اوچون آیدین اولمایان بۇ سؤزلر حاضردا کند و رایون یئرلرینده ایشلنمکدهدیر. بعضی بئله ایفادهلرین کؤهنلدیگینی، اونون یئنی سؤزلرله اوز
بیر سیرا تاپماجالار واردیر کی، اونون دا جاوابینی تاپماق اوْلدوقجا چتینلیک تؤرهدیر. مثلن:
او ندیر کی، اؤزو بوردا، ساققالی اوردا. (بوخاری و توستو)
خط ۵۳:
نه قاپی قویدو، نه باجا.
(باراما، بالقاباق)
تاپماجادا تصویر
مثلن:
یئره ووردوم بالتانی، آغزی گوموش خالتانی. یئردن بیر اوغلان چیخدی، جمله جاهان سولطانی.(سو، آی، گون، تاخیل و ...)
خط ۶۱:
"هئت هی اوکوه، هی دوئرئی" روس تاپماجاسی هاققمدا آ.İ.قئربستمان یازیر: "بو تاپماجانین ان موختلیف جاوابلارینا راست گلیریک. او جاوابلاردان خیار، قارپیز، آلما و سایرنی گؤسترمک اولار. مثلن، م.آ.ریبنیکووون کیتابیندا 805-جی صحیفهده 106 و 114 شماره¬لی تاپماجالارین متنلری عینی اولدوغو حالدا جاوابلاری ایسه موختلیفدیر".
تاپماجادا تاریخی حقیقتلرین قاهقلارینی تاپماق اوچون اونلارین عومومی آهنگینه، مؤوزوسونا، داها دوغروسو، نیین اساس گؤتورولدوگونه دقت یئتیرمک لازیمدیر.
آذربایجان خالقینین کؤچری حیات طرزینین ایزلرینی آختارماق لازیم گلرسه، اونا عاید بعضی تاپماجالاری آشکار ائتمک مومکوندور. معلوم اوْلدوغو کیمی، کؤچری اینسان هئچ ده اؤزونه داشدان، کرپیجدن و یا آغاجدان ائو تیکمهلی اولمور. چونکی هاوانین، سویون، قیدا منبعینین و سایرهنین هارادا الوئریشلی
آغیر دونو، یوخدور جانی. اوزون¬جادیر دیرناقلاری، یئره باتیر بارماقلاری.(دیه)
اگر یوخاریداکی تاپماجادا دیهنین عومومی گؤرونوشو تصویر اوْلونورسا، آشاغیداکیندا اونون آیری-آیری حیسهلریندن بحث ائدیلمیشدیر.
خط ۷۹:
گئجه بوشالار، گوندوز دولار. (یوکیئری)
بوتون بۇ حیسهلر ایسه، شوبههسیز، اوتوراق حیاتا کئچمیش اینسان اوچون ائوین بؤیوک اهمیته مالیک اولدوغو دؤوردن یارادیلاراق بۇ گونه قدر داوام ائتمیشدیر.
میفولوژی مکتب نمایندهلری تاپماجانی کؤهنهنین ماراقلي قالیغی کیمی قیمتلندیریر و اوندا دینی قالیقلارین آختاریلماسینا جهد گؤستریرلر. روس تدقیقاتچیسی سادوونیکوو ایسه تاپماجادا کندلیلرین معیشت و دونیا باخیشینین عکس
تاپماجالاری تدقیق ائدرکن قدیم کندلیلرین یاشاییش شرایطی، اساس مشغولیتی، کؤچری حیاتی، اکینچیلیک، مالدارلیق و صنعتکارلیق ایشلری و سایره حاقیندا معلومات الده ائدیلیر. تاپماجالارین اؤیرنیلمهسی کندلینین هانسی بیتکیلری اکدیگینی، هانسی تصرروفات آلتلریندن ایستیفاده ائتدیگینی، هانسی حیوان و قوشلان اوولادیغمی آیدینلاشدیرماغا ایمکان یارادیر. بیر سؤزله، تاپماجادا دینی-میفی قالیقلاردان دئییل، اونون رئال حیات و معیشتله علاقهدار اوْلدوغوندان دانیشماق، بیزجه، داها دوغرو اولاردی.
قئید ائتمک لازیمدیر کی، هر بیر خالق معيين جوغرافی مؤوقئیینه، طبیعی شرایطینه اویغون اوْلان بیتکیلر اکیر و محصول ایستئهسال ائدیر کی، بۇ دا اؤز خصوصیتلرینه گؤره باشقالاریندان فرقلنیردی. بعضن تاپماجالاریمیزدا ائله مئیوه، حیوان، قوش، خؤرک و سایره آدلارینا راست گلمک اولور کی، اونلار یالنیز آذربایجاندا شؤهرت تاپاراق، باشقا خالقلاردا دئمک اولار کی، هئچ تصادف
تاپماجالاردا توخوجولوق سنتینه دایر ایزلر تاپماق اولور. بئله کی، قدیم اینسان ایلک توخوجو دزگاهینین نومونهسی اوْلان جهرهده یون اییرمیش، ایپ حاظیرلامیش و ايبتدايي توخوجولوق کارخاناسیندا شال توخوموشدور. محض بونا گؤرهدیر کی، جهره و اونون حیسهلری حاقیندا اونلارجا تاپماجا یارانمیشدیر:
ائویمیزده بیر کیشی وار، ننمنن ایشی وار. (جهره)
خط ۹۱:
نه بوردا وار، نه اوردا، دولودور ناخچیواندا. (دوز)
آلمیشام آتاندان، گنجهده ساتاندان. قو توکوندن یونگول، قیراغی قیزیل¬گول. (کلاغایی)
بو تیپلی تاپماجالاردان ایکی مساله¬نی آیدینلاشدیرماق مومکوندور؛ بیرینجیسی، همین شهرلرین تاریخی بیر آد کیمی تاپماجالاریمیزدا یاشاماسیدیرسا، ایکینجیسی،
تاپماجالاردا نه¬اینکی شهر، حتی چای، داغ آدلارینا دا راست گلمک اولور. مثلن:
کورون قیراغی دوزدو، ساناسان اللی، یوزدو. اوْغلو شاهلیق ائلیگیر، آناسی هله قیزدی. (آری)
تاپماجالارین مؤوزولاری چوْخ موختلیفدیر. اونلان شرطی اولاراق آشاغیداکی شکیلده قروپلاشدیرماق اولار: طبیعت و طبیعت حادثهلری؛ اینسان و اونون بدن عضولری؛ مادی نعمتلر؛ بیتکیلر عالمی؛ حیوانلار؛ قوشلار؛ کند تصرروفاتی محصوللاری؛ تصرروفات آلتلری؛ موختلیف اشیالار و ...
تاپماجالارین موختلیف مؤوزولاردا قۇرولماسی اونون حیاتین بیر چوْخ ساحهلرینی احاطه ائتدیگینی ثبوت ائدیر. اگر اوللر اینسان و اونون بدن عضولری، طبیعت حادثهلری، موختلیف قیدالار تاپماجانین ایلک پرئدمئتی
ايبتدايي دؤوردن باشلامیش بۇ گونه قدر اینسانلار ان چوْخ هانسی مسئله ایله مشغول
* * *
تاپماجا اساساً مئتافورا شکلینده قۇرولموش دوشوندوروجو سواللاردان عبارتدیر. بورادا هر هانسی مفهوم، حادثه و اشیانین معيين علامتی، كيفيّتی و یا خاصیتی دولایی یوللا آنلادیلیر، باشقا جهتلری ایسه گیزلدیلیر.
خط ۱۳۳:
باش شابالید قویروق قایچی. (قارانقوش)
بو تاپماجانین تام بنزتمه یولو ایله دوزلدیگینه هئچ شوبهه قالمیر. بۇ بنزتمهلر بعضن رئال، بعضن ایسه فانتاستیک فورمادا تظاهر ائدیر. مثلن:
گؤيدن گلیر درویشلر، کورکون یئره سرمیشلر. او قدر اوینامیشلار. خوردو-خشیل
یاخود:
بیزیم ائوده بیر کیشی وار، آغزیندا اوچ دیشی وار. (ساجایاق)
خط ۱۴۷:
بایاتی، نغمه و باغلامالارا گلدیکده ایسه اونو خاتیرلاماق کیفایتدیر کی، اینتوناسیانی دییشمک، بعضن بیر و یا ایکی میصرانی آتماق، علاوهلر ائتمک یولو ایله ده بۇ ژانرلاردان تاپماجا عمله گلیر:
گؤی اوزو دامار-دامار، گؤیدن یئره نور دامار. (یاغیش)
بو تاپماجا اصلینده بایاتی
ائله تاپماجالار واردیر کی، اونلار بایاتی فورماسیندادیر، حتی "من آشیق"، "ائلمی"، "عزيزیم" کیمی سؤزلرله باشلاییر. مثلن:
من آشیقم، کؤنولدن، خبر آلین امیردن.
بو گون نوبار یئمیشم، بوداقلاری دمیردن. (کاباب)
عزیزیم، امر هئی، بئلده گوموش کمر هئی. گؤیده مادیان گؤرموشم، یئرده
(یاغیش، یئر؛ اوتلاقدا اوتلایان مادیان و اونو امن قولون)
نغمهلره عاید:
خط ۱۵۷:
قئید ائتمک لازیمدیر کی، یوخاریدا دئییلدیگی کیمی، تاپماجا عینی زاماندا نغمهدن، حتی شاعرلرین بعضی شعرلریندن ده عمله گلیر. ميصراعلارین آزالدیلیب-چوخالدیلماسی، یئنی سؤزلر آرتیریلماسی و سایره ایله موختلیف واریانتلار یارانیر. و..میتروفانووا بۇ حاقدا یازیر:
"بعضن فورمایا اساساً حؤکم سورمک اولار کی، تاپماجا شعرله یازیلمیشدیر، لاکین بو اونو مئخانیکی اولاراق کیتابدان چیخارماغا اساس اولا بیلمز. اگر تاپماجا شیفاهی دیله داخیل اولموشسا، دئمهلی او، اثرلره سالینمالی و یئنی تاپماجا ساییلمالیدیر".
تاپماجالارا یاخین اوْلان ژانرلاردان بیری ده باغلامالاردیر.باغلامالار فورما اعتباریله ماهنی شکلینده
سوال: او ندیر کی، اؤزو واردیر، ذاتی یوخ؟ نه خلتدیر، تیکیشی یوخ، قاتی یوخ؟ او نه شئیدیر: دوهسی یوخ، آتی یوخ؟ اوزون گئدر، بیر توکنمز یولو وار.
جاواب: او کؤلگهدیر، اؤزو واردیر، ذاتی یوخ، دری دوندور: تیکیشی یوخ، قاتی یوخ. او گون، آیدی: دوهسی یوخ، آتی یوخ، اوزون گئدر، بیر توکنمز یولو وارباغلامالارلا تاپماجالارین بیر-بیریندن معيين معنادا فرقلری ده واردیر. بۇ فرقلردن بیری ده اودور کی، تاپماجالارین مؤلفی معلوم دئییلدیر. دئیه بیلرلر کی، هر بیر تاپماجانین دا ایلک یارادیجیسی واردیر و
بوتون بونلارلا یاناشی، اونو دا قئید ائتمک لازیمدیر کی، باغلامالار دا تاپماجالارین بیر نؤوودور. چونکی فرقلی جهتلرینه باخمایاراق، او ژانرین بوتون قایدا-قانونلاننا جاواب وئریر؛ مؤلفلری معلوم اولسا دا، همین باغلامالار گئنیش خالق کوتلهلری ایچریسینه کئچمیش، یئنی-یئنی واریانتلاری عمله گلمیش، حتی معيين دییشیکلیکلره ده اوغرامیشدیر. مثلن:
او ندیر کی، گؤیدن یئره ساللانیر، او ندیر کی، هر نه وئرسن آللانیر، او ندیر کی، گؤبییندن ناللانیر، اوستاد ایسن بوننان منه جاواب وئر.
حاضردا بۇ باغلامادان اوچ موستقیل تاپماجا یارانمیشدیر. بونا گؤره ده ه.زئیناللی "آذربایجان تاپماجالاری" کیتابیندا بایاتیدان یارانمیش اونلارجا تاپماجا نومونهسی وئرمیش و باغلامالاری تاپماجانین بیر نؤوو کیمی تصنیف ائتمیشدیر.
تاپماجا نؤولریندن بیری ده لغزلر
ندیر اول بیر گؤزل پاکیزه دوختور، وئرمیش اونا کاکیل خيلي زیور، تاکینمیش هم نئچه منقوم سیباه، گؤرن اونو اولور مفتون و شيدا. (توغ شاهی چیچه¬یی)
یاخود:
اول ندیر ایکی دلیكلی بیر اوووج، خلقی-عالم اوندان آلیرلار سوووج. (بورون)
قئید ائتمک لازیمدیر کی، بۇ کیمی لغزلرین یارانماسی تاپماجالارین اسیری نتیجهسینده
يازان : نورالدین سئییداوو
كوچورن : محمدرضا اسماعيل زاده
|