هیندوستان: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ک ←‏top: clean up, replaced: خریستیانلیغمسیحیت‏ using AWB
ک آمریکا شهرلری, replaced: ائتنیک ← اتنیک, ایستئهلاک ← ایستهلاک (3) using AWB
خط ۱۵۰:
هاسیلات صنایع‌سی باخیمین‌دان هیندوستان اقتصادیاتین اینکیشافی اۆچون کیفایت قدر مینرال احتیاطلارا مالیک‌دیر. بئله کی،دونیا دمیر فیلیزی احتیاطینین ۲۵%-ا قدری،مارقانس فیلیزی چیخاریلماسینین ۱۵%-i،سلیودانین ۶۰%-i بۇ اؤلکه‌نین پایینا دوشور. ۲۰۰۳-جو ایلده اؤلکه‌ده ۳۱۵ ملن. تون کؤمور،۳۳ ملن. تون نفت،۴۴۸ ملرد. کوت. ساعت الکتریک انرژی‌سی اۆرتیم (تولید) ائدیلمیش‌دیر. کؤمور ائهتیاتی ۱۴۸ ملرد. تون قیمتلندیریلیر. ۷،۳ ملن. تون دمیر فیلیزی، ۶،۸ mln.ton بوکسیدلر، ۳،۱ ملن. تون میس فیلیزی،۱،۷ ملن. تون مارقانس فیلیزی، ۲،۴ مین تون قیزیل، ۵۳ مین تون گوموش، ۴۰،۶ مین کارات آلماز،۶۳ مین تون قورغوشون اۆرتیم (تولید) ائدیلیر. بۇ ساحه‌لرین جمعی محصولو ۱۰،۳ ملرد. دوللارا برابردیر. اؤلکه اوزره جمعی ایخراجین ۱۶%-i بۇ ساحه‌نین پایینا دوشور.
 
عمومی داخیلی محصولون ۱۸%-i ائمال صنایع‌سینی پایینا دوشور. پارچا صنایع‌سی داها بؤیوک اۆستون‌لویه مالیک‌دیر. ۹۰ ملن. نفر آدام ایشلییر. اۆرتیم (تولید)ین ۱۹%-i خیردا ال ایشلرینه اساس‌لانیر. ایخراج‌دان اوْلان گلیرین ۳۰-۳۳%-i توخوجولوق صنایع‌سی محصوللارین‌دان‌دیر. هیند کن‌دیری اۆرتیم (تولید)ینا گؤره دونیادا بیرینجی،بو ساحه‌دن اوْلان حاضیر ممولاتلار ایخراجینا گؤره ایکینجی یئری توتور. اؤلکه‌ده ۱۴۴ ملن. تون گوبره اۆرتیم (تولید) ائدیلیر. تلباتی ۷۰% اؤدییر. اجزاچی‌لیق صنایع‌سی چوْخ یوکسک سوییه‌ده اینکیشاف ائدیب. بۇ ساحه‌ده ۲۵۰ مین بؤیوک موس‌سی‌سه ایشلییر. حاضیردا جمعی صنایعنین ۱۷،۲%-i پارچا صنایع‌سینین، ۱۶،۵%-i نفت و کؤمور صنایع‌سینین،۱۴%-i یئیینتی صنایع‌سینین،۷%-i سئللووز-کاغیذ صنایع‌سینین،۵%-i ائلئکتروتئخنیکا صنایع‌سینین پایینا دوشور. ۱۹۵۰-۲۰۰۵-جی ایللرده صنایع اۆرتیم (تولید)ی ۱۵ دفعه آرتمیش‌دیر. عمومی داخیلی محصول دا ائمال صنایع‌سینین خصوصی چکی‌سی ۱۹۵۰-جی ایلدکی۱۱،۴%-دن ۲۰%-ا چاتمیش‌دیر. ائمال صنایع‌سی محصولونون عمومی حجمین‌ده آغیر صنایع ۳۲%-دن ۶۴%-دک آرتمیش‌دیر. اۆرتیم (تولید)ین قورولوشون‌دا دییشیک‌لیک یارانمیش‌دیر. اوزون مدت اۆچون نظرده توتولان ایستئهلاکایستهلاک شئیلرینین خصوصی چکی‌سی آرتمیش‌دیر. ائمال صنایع‌سینین ساهوی قورولوشون‌دا دا دییشیک‌لیک یارانمیش‌دیر. ارزاق ماللاری،پامبیق پارچا،هیند کن‌دیری و توخوجولوق ممولاتلاری اۆرتیم (تولید)ینین خصوصی چکی‌سی ۱،۵-۲ دفعه آزالدیلمیلش‌دیر. ۱۹۵۰-جی ایللرده صنایع محصوللارینین ۶۰%-i یئیینتی و توخوجولوق ماللارین‌دان عبارت اوْلدوغو حال‌دا،۲۰۰۵-جی ایلده بۇ ۲۵%-دن آز اوْلموش‌دور. نفت محصوللارینین و ماشینقاییرمانین خصوصی چکی‌سی ۲-۳ دفعه آرتمیش‌دیر.
 
اؤلکه‌ده سنایئلشمه‌نین اینکیشافی چوْخ ساحه‌لی چیفتلیک (مزرعه) کومپلکسینین یارانماسینا ایمکان وئریر. میلّی چیفتلیک (مزرعه)ین اؤز-اؤزونه اینکیشاف ائدن برقرار اولا بیله‌ن بیر سیستمه چئوریلمه‌سی اؤزونو گؤستریر. معین معنادا اقتصادیات‌دا ایکی‌لی بازار مؤوجوددور. بیر طرف‌دن اهالینین چوْخ حیس‌سه‌سی اۆچون زروری ایستئهلاکایستهلاک شئیلرینه اوْلان تدییه قابیلیت‌لی طلب‌ده طلب‌ده دورغونلوق یارانیر،دیگر طرف‌دن ایسه اوزون مدته ایستیفاده ائدیله‌ن ایستئهلاکایستهلاک شئیلرینه اوْلان تدییه قابیلیت‌لی طلب آرتیر. بوتونلوکله میلّی اقتصادیاتین اینکیشاف ائتدیریلمه‌سین‌ده خصوصی بؤلمه‌نین داها بؤیوک رولو واردیر. بئله کی،اودم-ین ۷۵%-i خصوصی بؤلمه‌ده فورمالاشیر. کند چیفتلیک (مزرعه)،یونگول ماشینقاییرما،یونگول یئیینتی و طیب صنایع‌سی، اینشاات، تیجارت، آوتوماشین نقلیاتی و دیگر ساحه‌لرده خصوصی بؤلمه داها گئنیش یاییلمیش‌دیر.
 
اودم-ین تقریباً ۲۵%-i دؤولت بؤلمه‌سین‌ده یارادیلیر. اؤلکه‌نین مدافعه صنایع‌سین‌ده،انرژی،دمیریولو،آویاسییا،نقلیات،رابطه،متالوژی و س. کیمی بازا ساحه‌لرین‌ده دؤولت بؤلمه‌سینین خصوصی چکی‌سی آرتیق‌دیر.
خط ۱۹۶:
 
== اهالی ==
هیندوستان دونیانین ان چوخمیللت‌لی دؤولتی‌دیر. هیندلی آنلاییشی مۆختلیف دیل‌ده دانیشان بیر نئچه یوز خالق و طایفه لرین (هیندو، بنگال، پنجاب و س.) بیرلیگی کیمی باشا دوشولمه‌لی‌دیر. اؤلکه‌ده ائله بیر دیل یوخ‌دور کی، اهالینین بؤیوک اکثریتی بۇ دیل‌ده دانیش‌سین. دؤولت دیلی اؤلکه‌ده ان چوْخ سای‌لی [[هیندو دیلی|هیندولارین دیلی‌دیر]]. ایکینجی دؤولت دیلی کیمی [[اینگیلیس دیلی]]ندن ایستیفاده اوْلونور. بونونلا یاناشی هر بیر اوستان‌دا یئرلی خالقلارین دیلین‌ده یئرلی حکومتلرین قرارلاری، قزئتلر، ژورناللار درج ائدیلیر. هیندوستان‌دا [[۱۸۸۱-جی ایل]]دن باشلایاراق هر اون ایلده‌ن بیر اهالی سیاهییا آلینیر. عصرین اوّللرین‌دن (۱۹۰۱-جی ایلده ۲۳۸ میلیون نفر) ۲۰۰۰-جی ایلدک اؤلکه‌نین اهالی‌سی ۴،۳ دفعه آرتمیش‌دیر. بۇ دا طبیعی آرتیمین یوکسک اولماسینی ثبوت ائدیر (ایندی ایللیک آرتیم ۱،۸-۱،۹%-دیر). اهالینین سرعتله آرتماسی اقتصادیات‌دا علاوه چتین‌لیکلر یارادیر. بونا گؤره هیندوستان [[عائله پلانلاشدیریلماسی]] سیاستینی حیاتا کئچیره‌ن ایلک دؤولتلردن بیری‌دیر. لاکین [[دئموقراف]]لارین حسابلامالارینا گؤره اهالینین سابیتلشمه‌سی یالنیز [[خخی عصر]]ین اورتالارین‌دا اولا بیلر. اهالی اؤلکه اراضی‌سی اوزره اوْلدوقجا غیری-برابر یئرلشمیش‌دیر. دنیزساهی‌لی اراضیلر، محصولدار اووالیقلار (خصوصیله [[هیند-قانق اووالیغی]])، چایلارین وادیلری و دئلتالاری داها چوْخ مسکونلاشمیش‌دیر. ایندی اؤلکه‌نین داخیلی حیصّه لری ([[دئکان یایلاسی]]) سرعتله منیمسنیلیر. اؤلکه‌نین قوزئین‌دا اوجقار داغ‌لیق اراضیلر سئی‌رک مسکونلاشمیش‌دیر، حتی اینسان یاشامایان اراضیلر ده وار. ۳۰۰ میلیون نفرله شهر اهالی‌سینین سایینا گؤره هیندوستان چین‌دن سوْنرا دونیادا ایکینجی یئری توتماسینا باخمایاراق، شهر اهالی‌سینین عمومی اهالییه نیسبتینه گؤره (۳۰%) هیندوستان ضعیف [[اوربانیزاسییا]]لاشمیش اؤلکه‌لر سیراسینا عاییددیر. بونونلا یاناشی اؤلکه‌ده اوربانیزاسییا پروسسی سرعت‌لی‌دیر. ایری و میلیون‌چو شهرلرین سایی سرعتله آرتیر. هیندوستان ان ایری شهرلری اؤلکه اراضی‌سی اوزره دؤردبوجاق شکلین‌ده یئرلشه‌ن [[کلکته]]، [[بومبئی]] (مومبای)، [[دهلی]]، [[چئننای]] (مدره‌سه)، [[اهمداباد]] و حئیدرآباددیر. کلکته هیندوستان ان ایری شهری‌دیر. شهرین اهالی‌سی ۱۵ میلیون نفردن آرتیق‌دیر. بۇ شهر تخمیناً ۱۵۰ ایل [[اوست-هیند]] اینگیلیس شیرکتینین اینضیباطی مرکزی اوْلموش‌دور. هیند و موسلمان معمارلیق اوسلوبو ایله تیکیلمیش و [[۱۹۱۱-جی ایل]]دن اؤلکه‌نین باشکندی اوْلان دهلی دونیانین ان قدیم شهرلرین‌دن بیری‌دیر. هیندوستان بؤیوک شهرلرین‌ده کسکین ایقتیصادی، سوسیال و ائکولوژی پروبلملر مؤوجوددور. کوچه‌لرده دیله‌ن‌چیلر، سرگردان موسیقی‌چیلر، ایلان اووسون‌چولاری، ائو-ائشیک‌سیز آداملار چوخ‌دور. ائتنیکاتنیک مۆختلیف لیکلرله علاقه دار شهرلرده میلّی محله‌لر فورمالاشیر، میلّی و دینی اداوت بعضاً قیرغینا سبب اولور. بیر سیرا صنایع شهرلرین‌ده (خصوصیله بومبئی) آتموسفئر حدین‌دن آرتیق چوْخ چیرکلنمیش‌دیر. هیندوستان‌دا کند مسکونلاشما فوْرمالاری اوستونلوک تشکیل ائدیر. اهالینین ۷۰%-i کندلرده یاشاییر. سوواریلان اکینچی‌لیک رایونلارین‌دا کندلر خصوصیله سیخ یئرلشیب. کند ائولری اوْلدوقجا مۆختلیف لیگی ایله فرق‌لنیر. بورادا داش‌دان، تاختادان، گیل‌دن تیکیلمیش ائولره، پالما یارپاقلاری ایله اؤرتولموش کومالارا راست گلمک اولار.
 
=== دیل ===
«https://azb.wikipedia.org/wiki/هیندوستان»-دن آلینمیش‌دیر