بیرینجی گؤی تورک خاقانلیغی: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۴:
== بۇمین خاقان دؤنمی (۵۴۰-۵۵۲) ==
{{اساس|بومین خاقان}}
بۇمین خاقان [[آشینا|آشینا سوْیونا]] منسوبدور. آشینا سوْیو٬ بۇمینین یؤنتیمینده تیجاری ایشلر آماجی ایله [[چین]] اؤلکه‌سینه دوْغرو ایرلیله‌دیلر. بۇ دؤنمده بؤلگه‌ده اؤنملی بیر گۆج صاحیبی اوْلان توْپا ایمپراتورلوغو گۆجسوزله‌میش و ایکی دۆشمان یئره بؤلونموش ایدی. باتی توْپا ایمپراتورلوغو٬ دۆشمانی دوْغو توْپا و ژوآن-ژوآن ایمپیراتورلوقلاری‌نین باسقی‌لارینا قارشی آشینا قبیله‌سی ایله یاخشی علاقه قۇرماغا چالیشیردی. بۇمین خان٬ ۵۴۶-جی ایلده اوْیماغی‌نین محصوللاری‌نی تقدیم ائتمک و تیجاری رابیطه‌لرینی گۆجلندیرمک آماجی ایله باتی توْپایا ائلچی گؤندردی. عئینی دؤنمده تؤلس آدی ایله اوْرتایا چیخان قاوْکۆلر ژوآن-ژوآن‌لارا حمله ائتمگه حاضیر ایدی. بۇمین خان٬ تابع اوْلدوغو ژوآن-ژوآن حۆکومتینه خیدمت ائتمک اۆچون سیاسی بیر مانوْور ائده‌رک تؤلس‌لر ایله ساواشیر. کسین بیر ظفر قازاناراق تؤلس‌لری داغیداراق تؤلس توْپلولوق‌لارینی اؤزونه باغلار. بۇمین خان٬ بۇ یۆروشو ایله تؤلس توْپلولوق‌لارینی ایچینه قاتاراق گۆجلنیر ده٬ ژوآن-ژوآن ایمپراتورلوغونا ائتدیگی خیدمت ایله سیاسی بیر مانوْور ائتمیش اوْلور.<ref name="ت"/>
 
بۇمین خان٬ بۇ ظفردن سوْنرا جسارت آلاراق ژوآن-ژوآن باش‌بۇغونون قیزینی ایستر. آنجاق باشبوغ٬ بۇمینه ائلچی گؤندره‌رک «سیز بیزیم دمیرچی‌لیک ائدن عادی کؤله‌لریمیزسینیز٬ بۇنا نئجه جسارت ائدرسینیز» سؤزونو چاتدیرار. بۇمین خان٬ بۇ دۇروما عصبی‌لشه‌رک ائلچینی اؤلدورور و گۆجسوزله‌ین باتی توْپا ایمپراتوْرونون قیزینی ایستر. چتین دۇرومدا اوْلان باتی توْپا٬ بۇمین ایله قوْهوم اوْلماغی قبول ائدر و ۵۵۱-جی ایلده بۇمین خان ایله باتی توْپا پرنسسی ائولنیر. بئله‌لیک‌له بۇمین خان ایله باتی توْپا ایمپراتولوغو ایتّیفاق قۇرموش اوْلور. ۵۵۲-جی ایلده ایسه باتی توْپا ایله بیرلشه‌رک ژوآن-ژوآن ایمپراتورلوغو ایله ساواشا گیریشیر. بۇ ساواشین سوْنوندا ژوآن-ژوآن حۆکومتی مغلوب اوْلار. گؤی‌تورکلر٬ بۇ تاریخده عملاً قۇرولموش و اعلان ائدیلمیش اوْلور. بۇمین قاخان٬ ۵۵۲-جی ایلده گؤی‌تورکلر دؤولتی‌نی قۇردو٬ آنجاق عئینی ایلده اؤلدو. اوْندان سوْنرا دؤولتین شرق قوْلونا اوْغلو [[قارا ایسسیق خاقان]]، غرب قوْلونا ایسه [[ایستمی خاقان|ایستمی يابقو]] باشچیلیق ائتمیشدیر.ایستمی يابقو دئ-فاکتوْ حاکمیته مالیک اوْلسا دا اؤزونو خاقان اعلان ائتمه‌دی.
 
== قارا ایسسیق خاقان (۵۵۲-۵۵۳) ==
{{اساس|قارا ایسسیق خاقان}}