آغ‌جییر: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
4321bot (دانیشیق | چالیشمالار)
4321bot (دانیشیق | چالیشمالار)
replaced: ← (11)
خط ۱:
'''ساغ''' و '''سوْل آغجییرلر''' — ''([[latın dili|لات.]] پولمو دختر ات سینیستر، [[yunan dili|یون.]] پنومون'') دؤش قفه‌سین‌ده یرلشمیش‌دیر؛ آشاغی سطحلری دیاف‌راقمایا و ایچری سطحلری اۆرک کیسه‌سینه سؤیکنمیش‌دیر. ساغ دیاف‌راقما گۆنبزی سوْل گۆنبزدن یۆکسک اوْلدوغونا گؤره و اۆرک آسیممتریک وضعیت آلدیغی اۆچون، آغجییرلرین حجمی و شک‌لی سؤز یوخ کی، مۆختلیف اوْلمالی‌دیر. ساغ آغجییر سوْل آغجییردن قیسا، گنیش و حجم‌لی‌دیر.
 
نورمال آغجییرلرین رنگی اۇشاق‌دا آچیق چهرایی اوْلور، بؤیوکلرده ایسه گتدیکجه رنگی دییشیب توندلشیر، خاریجی سطحین‌ده قارا لکه‌لره تصادف اوْلونور. بونون سببی خاریج‌دن هاوا ایله آغجییرلره داخیل اوْلان یابان‌چی جیسیملردن (توز، توستو و قوروم‌دان) آسی‌لی‌دیر.
خط ۵:
آغجییرلر بؤیوکلرده اوْرتا درجه‌ده هاوا ایله دولدوغو زامان آشاغی‌داکی اؤلچولرده اوْلور؛ شاقولی اؤلچوسو ۲۵-۲۷ ''سم،'' ساگیتال اؤلچوسو (اساسین‌دا) ۱۶-۱۷ ''سم،'' فرونتال اؤلچوسو ساغ طرف‌ده ۱۰ ''سم'' و سوْل طرف‌ده ۷ ''سم.''
 
آغجییرلرین تۇتومونا گلدیک‌ده گؤروروک کی، اینسان درین نفس آلدیق‌دا، یعنی دؤش قفه‌سی ماکسیموم بؤیودوک‌ده، ساغلام آغجییرلر ۵۰۰۰ ''سم³'' هاوا توتور. درین نفس وردیک‌دن سوْنرا آغجییرلرده ۱۵۰۰ ''سم³'' هاوا قالیر، بئله‌لیکله درین نفس آلما و درین نفس ورمه آراسیندا ۳۵۰۰ ''سم³'' فرق واردیر. بونا آغجییرین [[اوْرتا حیات توتومو]] دییلیر.
اینسان عادی نفس آلدیق‌دا (یعنی راحت نفس آلدیق‌دا) ۵۰۰ ''سم³'' هاوا آلیر، درین نفس آلدیق‌دا علاوه ۱۵۰۰ ''سم³'' آغجییرلره هاوا داخیل اوْلور؛ اگر درین نفس وریلیرسه آلینمیش ۵۰۰ ''سم³'' دن علاوه ۱۵۰۰ ''سم³'' هاوا خاریجه چیخاریلیر؛ بئله‌لیکله گؤروروک کی، آغجییرلرین حیات توتومو اۆچ حیصّه ‌دن عبارت‌دیر: تنففوس هاواسی (۵۰۰ ''سم³'')، علاوه هاوا (۱۵۰۰ ''سم³'') و احتیاط هاوا (۱۵۰۰ ''سم³''). تخمیناً ۳۵ یاشین‌دان سوْنرا هاوا توتومو آزالماغا باشلاییر.
 
خط ۱۷:
[[file:Illu quiz lung05.jpg|230 px|left|thumb]]
 
ساغ و سوْل برونخلار آغجییر قاپیلارین‌دان اوْنلارین پارنخیماسینا داخیل اوْلاراق، آغجییرلرین اساسلارینا دوغرو گدیر یول اۇزونو یان شاخه‌لر – ([[لاتین دیلی|لات.]] ''رامی برونجهیالیس'') وریر. بونلار ایکی قروپا: ونترال و دورزال برونخ شاخه‌لرینه – ([[لاتین دیلی|لات.]] ''رامی ونترالس ات دورزالس'') بؤلونور. ونترال شاخه‌لر دورزال شاخه‌لردن بؤیوک اوْلوب گدیشی اؤنه و باییر طرفه‌دیر. دورزال شاخه‌لر ایسه آغجییرلرین آرخاسینا دوغرو گدیر.
سوْل آغجییرین باش برونخو آغجییره داخیل اوْلاراق دؤرد ونترال و دؤرد دورزال شاخه وریر، بونلاردان بیرینجی ونترال شاخه یوخاری پایا و یرده قالان ونترال و دورزال شاخه‌لر آشاغی پایا گدیب اوْرادا شاخه‌لنیر. بونلار سوْل آغجییر آرترییاسینین آلتیندا اوْلدوغو اۆچون آرتریاالتی برونخ شاخه‌لری – ([[لاتین دیلی|لات.]] ''رامی برونجهیالس هزپارتریالس'') آدینی آلیر.
 
ساغ آغجییرین باش برونخو ۲،۵-۳ ''سم'' باش‌لانان یرین‌دن اۇزاقلاشدیق‌دان سوْنرا، یوخاری پایا یوغون بیر شاخه وریر. بۇ شاخه ساغ آغجییر آرترییاسینین اۆستون‌ده اوْلدوغو اۆچون آرتریاوستو برونخ شاخه‌سی – ([[لاتین دیلی|لات.]] ''راموس برونجهیالیس اپارتریالیس'') آدلانیر. باش برونخ بۇ شاخه‌نی وردیک‌دن سوْنرا دؤرد ونترال و دؤرد دورزال شاخه بوراخیر، بونلارین هامی‌سی ([[لاتین دیلی|لات.]] ''رامی برونجهالس هیپارتریالس'') قیسمین‌دن‌دیر. ونترال شاخه‌لرین بیرینجی‌سی اوْرتا پای‌دا، یرده قالان ونترال شاخه‌لر و دورزال شاخه‌لرین هامی‌سی آشاغی پای‌دا شاخه‌لنیر.
 
برونخ شاخه‌لری دیخوتومیک اۆصوللا داها کیچیک برونخلارا، بونلار دا برونخیوللارا – ([[لاتین دیلی|لات.]] ''برونجهیولی'') بؤلونور. هر بیر برونخیول آغجییر پایجیغینا داخیل اوْلور و پایجیق برونخیولو – ([[لاتین دیلی|لات.]] ''برونجهیالیس لوبولاریس'') آدلانیر؛ بونون دیامتری ۱''مم''-ا برابر اوْلور. هر پایجیغا داخیل اوْلموش برونخیول دیامتری ۰،۵ [[مم]]-ا برابر ۱۲ – ۱۸ ادد داها کیچیک شاخه‌لره – حدودی برونخیوللارا – ([[لاتین دیلی|لات.]] ''برونجهیولی ترمینالس'') بؤلونور. بونلارین هر بیری ایکی تنففوس برونخیولونا – ([[لاتین دیلی|لات.]] ''برونجهیولی رسپیراتوریی'') شاخه‌لنیر. هر تنففوس برونخیولو [[آلوول]] آخاجاقلارینا – ([[لاتین دیلی|لات.]] ''دوجتولی آلوولارس'') بؤلونور؛ بونلار دا اؤز اۇجلارین‌دا گنیش‌لنه‌رک آلوول کیسجیکلرینه – ([[لاتین دیلی|لات.]] ''ساججولی آلوولارس'') آچیلیر.
 
هر ایکی تنففوس برونخیوللارین‌دان آیریلان [[آلوول]] آخاجاقلاری آلوول کیسجیکلری ایله بیرلیک‌ده آغجییرلرین قورلوش وحدتینی ([[لاتین دیلی|لات.]] ''آجینوس'') تشکیل ادیر. ۱۲-۱۸ [[لاتین دیلی|لات.]] ''آجینوس'' بیرلشدیریجی توْخوما واسطه‌سیله بیر-بیریله بیرلشه‌رک آغجییر پایجیغینی – ([[لاتین دیلی|لات.]] ''لوبولوس پولمونوس'') عمله گتیریر.
 
آغجییرلرده‌کی [[آلوول]]<nowiki/>لارین میقداری تخمیناً ۳۰۰-۵۰۰ میلیونا و ''آجینوس''-لارین میقداری ۸۰۰ ۰۰۰-ا چاتیر؛ بونلارین تنففوس سطحی نفس وردیک‌ده ۳۰ ''م²''-ا، درین نفس وردیک‌ده ۱۰۰ ''م²''-ا برابردیر.
 
یوخاری‌دا تصویر اوْلونان برونخ و برونخیول شاخه‌لری سیستمی وظیفه جهتجه ایکی قیسمه بؤلونور: ۱) برونخ آغاجی – ([[لاتین دیلی|لات.]] ''آربور برونجهیالیس'')- تنففوس برونخلارینا قدر هاوا داشیماق وظیفه‌سینی ایفا ادیر؛ ۲) [[آلوول]]<nowiki/>آغاجی – ([[لاتین دیلی|لات.]] ''آربور آلوولاریس'')- تنففوس برونخلاری داخیل اوْلماق شرطیله بونلاردان سوْنرا گلن تؤره‌مه‌لر – قازلار مۆبادیله‌سینی داشیییر.
خط ۳۵:
 
== آغجییرلرین سقمنتار قورلوشو ==
کلینیک -رنگنولوژی مۆعاینه‌لر و دؤش قفه‌سی جرراه‌لیغی تجروبه‌سی اساسین‌دا سوْن زامان بللی ادیلمیش‌دیر کی، آغجییرین بعضی نوخوشلوقلرین‌ده پاتولوژی پروسسسلر بۆتون پایی یوخ، یالنیز اوْنون آیری-آیری حیصّه ‌لرینی – سقمنتللری ایشغال ادیر. بۇ حیصّه ‌لره برونخ – آغجییر سقمنتلری آدی وریلمیش‌دیر. بونلار پاز شکلین‌ده اوْلور، اساسلاری آغجییرلرین خاریجی سطحینه، زیروه‌لری کؤکلرینه دوغرو باخیر؛ حدودلارینی پیقمنتاسییا درجه‌سی ایله تعیین اتمک اوْلور.
قید اتمک لازیم‌دیر کی، آغجییرین هر بیر سقمنتی مۆافیق برونخ سقمنتینه (شاخه‌سینه) مالیک‌دیر. قان دامارلاری دا آغجییرلرین داخیلین‌ده سقمنتار اۆصوللا شاخه‌لنه‌رک برونخ شاخه‌لری اۆزری ایله بۆتون کۆتله‌سینه نشر اوْلونور.
پاریج آناتومیک نومنکلاتوراسینا گؤره آغجییرلرین سقمنتار قورلوشو آشاغی‌داکی سخم اوزره‌دیر. ساغ آغجییر ۱۱ برونخ – آغجییر سقمنتلرین‌دن تشکیل اوْلونموش‌دور؛ بونلاردان اۆچو – یوخاری پایا، ایکسی – اوْرتا پایا و آلتی‌سی آشاغی پایا عاییددیر. سوْل آغجییر ایسه ۱۰ برونخ – آغجییر سقمنتلرین‌دن عبارت‌دیر؛ بونلاردان دؤردو – یوخاری پایی و آلتی‌سی – آشاغی پایی تشکیل ادیر.
 
== آغجییرلرین وظیفه‌سی ==
«https://azb.wikipedia.org/wiki/آغ‌جییر»-دن آلینمیش‌دیر