ویکی‌پدیا

آمریکا بیرلشمیش ایالتلری: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

گئچمیشی اینتراکتیو حالتده گؤستر
اسکی دَییشدیرمهیئنی دَییشدیرمه
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
دیداریویکی‌متن
بدون خلاصۀ ویرایش
4321bot (دانیشیق | چالیشمالار)
روباتلار
۷۸۰٬۶۴۵ ویرایش‌ها
replaced: 2 ← ۲, ← (299), ← (168), 0 ← ۰ (13), 4 ← ۴ (2), 5 ← ۵, 6 ← ۶ (2), 7 ← ۷ (6), 8 ← ۸ (3), 9 ← ۹ (6)
خط ۱:
{{اؤلکه بیلگی قوتوسو
|اصلی آدی = United States of America
|تورکجه‌ده آدی = آمریکا بیرلشمیش ایالتلری
|عادی آدی = آمریکا
|بایراق شکیلی = Flag of the United States.svg
|میلی سیمگه شکیلی = US-GreatSeal-Obverse.svg
|میلی شوعار = [[توکل ما به خداست]]. <small>(رسمی)</small>{{سخ}}[[واحدی متشکل از تعدد]] <small>(سنتی)</small>
|میلی هیمن = [[پرچم پرستاره|پرچم پُرستاره]]{{سخ|۲}}{{اوْرتا|[[فایل:Star Spangled Banner instrumental.ogg]]}}
|سلطنتی هیمن =
|خریطه = United States (orthographic projection).svg
|خریطه آلت یازیسی =
|باشکند = [[واشینقتن، دی سی]]
|latd= | latm= | latNS =
|longd= |longm= |longEW =
|ان بؤیوک شهر = [[نیویورک]]
|رسمی دیل = [[اینگیلیس دیلی|اینگیلیسجه]]
|میلی دیل = اینگیلیسجه (''[[دوفاکتو]]'')
|یئرلی دیل =
|اتنیک قوروپلاری =
|اتنیک قوروپلاری ایل =
|حوکومت نوعو = [[نظام فدرالی ایالات متحده آمریکا|جمهوری مشروطهٔ فدرال]]
|حاکیملر نوعو = • [[آمریکا جومهور باشقانی|جومهور باشقانی]]{{سخ}}• [[آمریکا جومهور باشقانین باشقان یاردیمچی‌سی|باشقان یاردیمچی‌سی]]{{سخ}}• [[سخنگوی مجلس نمایندگان ایالات متحده آمریکا|رئیس مجلس نمایندگان]]{{سخ}}• [[قاضی ارشد ایالات متحده آمریکا|قاضی ارشد]]
|حاکیملر آدی = [[دونالد ترامپ]] ([[آمریکانین جومهوریت‌چی پارتیسی|ج]]){{سخ}}[[مایک پنس]] ([[آمریکانین جومهوریت‌چی پارتیسی|ج]]){{سخ}}[[پال رایان]] ([[آمریکانین جومهوریت‌چی پارتیسی|ج]]){{سخ}}[[جان رابرتس]]([[آمریکانین جومهوریت‌چی پارتیسی|ج]])
|علامتدار حادیثه‌لر =
|موستقیللیک تاریخی = ۴ ژوئیه ۱۷۷۶{{سخ}}۳ سپتامبر ۱۷۸۳{{سخ}}۲۱ ژوئن ۱۷۸۸
|ساحه =۹٬۸۳۳٬۵۱۷
|ساحه روتبه‌سی = ۳-انجی
|جمعیت تخمینی = ۳۰۹٬۳۴۹٬۶۸۹ نفر (۲۰۱۰){{سخ}}۳۲۳٬۶۲۵٬۷۶۲ نفر (تخمین ایلی ۲۰۱۶)
|جمعیت تخمینی روتبه‌سی = ۳-انجی
|جمعیت تخمینی ایل = ۲۰۱۰
|سیاهیا آلینما =
|سیاهیا آلینما ایل =
|جمعیت سیخلیغی =۳۵
|جمعیت سیخلیغی روتبه‌سی =۱۸۰
|عومومی یوردایچی محصول =۱۸٬۵۵۸ تریلیون [[دولار]]
|عومومی یوردایچی محصول روتبه‌سی = ایکینجی
|عومومی یوردایچی محصول ایل = ۲۰۱۶
|عومومی یوردایچی محصول آدام‌باشینا = ۵۷٬۲۲۰ [[دولار]]
|عومومی یوردایچی محصول آدام‌باشینا ایل =
|عومومی یوردایچی محصول آدام‌باشینا روتبه‌سی = ۱۰-انجو
|جینی = ۴۰/۸<ref name="WF">{{وب قایناقلاماسی|باغلانتی=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/us.html|باشلیق=United States|یازار=CIA|تاریخ=۳۰ سپتامبر ۲۰۰۹|امک=۵ ژانویه ۲۰۱۰| یاییملاییجی = http://www.webcitation.org/67UWawr7m۶۷UWawr۷m | یوخلاما تاریخی = ۰۷ مه ۲۰۱۲}}</ref>
|جینی روتبه‌سی = ۴۴ام
|جینی ایل = ۲۰۱۳
|جینی دورومو = <span style="color:#e0584ee۰۵۸۴e;">متوسط</font>
|اینسان گلیشمه ایندکسی = ۰٫۹۱۵
|اینسان گلیشمه ایندکسی روتبه‌سی =۸-اینجی
|اینسان گلیشمه ایندکسی ایل =۲۰۱۴
|اینسان گلیشمه ایندکسی دوروم =<span style="color:#009900۰۰۹۹۰۰;">بسیار بالا</font>
|پول واحیدی =[[دولار]] ($)
|پول واحیدی کودو =USD
|منطقه زمانی =CET
|utc_offset =
|ساعات قورشاغی یای =CEST
|utc_offset_DST =
|سوروجولوک سمتی= سول
|اینترنت دومینی=[[.us]] [[.gov]] [[.edu]] [[.mil]] [[.um]]
|برق ولتاژی =۱۱۰
|تقویم =
}}
 
 
'''آمریکا بیرلشمیش ایالتلری''' {{اینگیلیسجه| '''United States of America-USA'''}}، [[قوزئی آمریکا]] دا بیر دؤولت. مرزلرینی شومالدا [[کانادا]]، جنوبدا [[مکزیک]] ایله (قوزئی آمریکا حیصصه‌سینده آلاسکا تکجه کانادا ایله) بؤلوشور. آمریکا فدراتیو جمهوریدیر. آمریکا[[آنایاسا]]سی ۱۷۸۷-نجی ایلده قبول ائدیلمیش‌دیر (۱۷۸۹-نجو ایلدن قوه‌ده‌دیر). اساسی قانونا بوگونه قدر ۲۶ دَییشیکلیک ائدیلمیشدیر، اونلاردان ۱۰-او ۱۷۸۹-نجو ایلده حوقوق‌لار حاقیندا بیلل آدی ایله قبول اولونموشدور. عالی قانون‌وئریجی حاکیمیت اورقانی اولان آبش کونگره‌سی سئنادان و نوماینده‌لر پالاتاسین‌دان عیبارتدیر. محکمه سیستمی فدرال و یئرلی محکمه‌لردن تشکیل ائدیلیب.
 
== تاریخ ==
[[آوروپا]] کولونیستلری قوزئی آمریکا قاره‌سینه گلنه‌دک (۱۶نجی عصر) آمریکانین ایندیکی اراضی‌سینده [[قیزیل دریلر]] و [[اسکیمولار]] یاشاییردی. ۱۶۰۷-نجی ایلده اینگیلیسلر ایندیکی [[ویرجینیا]] ایالتی‌نین اراضیسینده ایلک دایمی مسکن سالدیلار. اوجوز زنجی امه‌یی ۱۷-۱۸ عصرلرده جنوب ایالتلری‌نین پلانتاسیا تصرروفاتینین اینکیشافیندا موهوم رول اوینادی. کاپیتالیزمین اینکیشافی ایله قاباقجیل ایدئولوژی اؤزونه یول آچیردی (توماس جفرسون، بئنجامین فرانکلین). قوزئی آمریکادا اینگیلتره‌نین حؤکمرانلیغینا سون قویموش ایستیقلالیت موحاریبه‌سی (۱۷۷۵-۸۳) گئدیشینده آبش-دا آبش ایستیقلالیت بیان‌نامه‌سی قبول ائدیلمیشدیر (۱۷۷۶ ایل یولون ۴-ده). یورکتاون یاخینلیغیندا ووروشمادان (۱۷۸۱) سونرا اینگیلیس ایجماعلار پالاتاسی موحاریبه‌نین داوام ائتمه‌سی علئیهینه سس وئردی و حوکومتی صولح باغلاماغا وکیل ائتدی. ۱۷۸۱ ایلده خاریجی ایشلر، مالیه و حرب دپارتامنتلری یاراندی. همین ایلده مالیه دپارتامنتی باشچیسی روبرت مورریس پول بوراخیلیشی اوچون قوزئی آمریکا بانکی کونگره لیسانسینی وئردی. ۱787۱۷۸۷ ایلده قبول ائدیلمیش یئنی آنایاسا آبش-ای فدرال دؤولت کیمی رسمیلشدیردی. ۱۷۸۹ ایلده ایلک پرزیدنتی [[جرج واشنگتن|جورج واشینگتون]] سئچیلمیش‌دیر. ۱۷۸۹-۹۱-جی ایللرده ایلک سیاسی پارتیاسی - فئدئرالیستلر و رئسپوبلیکاچیلار مئیدانا گلدی (۱۸۲۸ ایلده فئدئرالیستلر آدینی دئموکرات پارتیاسیا دَ‌ییشدیلر). ۱۷۹۱ ایلده میللی [[بانک]] یارادیلدی. بئین‌الخالق مئیداندا اؤز مؤوقعینی مؤحکملتمه‌یه‌سی گؤسترن آمریکا ۱۸۰۸-۰۹ ایل‌لرده [[روسیه]] ایله دیپلوماتیک موناسیبتلری باغلاندی. اینگیلتره-آمریکا موحاریبه‌سی (۱۸۱۲-۱۴) آبش-این موستقیل‌لیگینی موحکم‌لندیردی. ۱9۱۹ عصرین اول‌لرینده آبش-این اراضیسی خئیلی گئنیشلندی. ۱۹ عصرین سونون‌دان [[جنوب کارولینا]] و [[جورجیا]] دان [[میسیسیپی]]، [[آلاباما]]، [[لوئیزیانا]]و [[آرکانزاس]]ا کیمی گئنیشلنمیش پامبیقچیلیق اینکیشاف ائتمه‌یه باشلادی. ۱۸۰۳ ایلده آبش حکومتی [[لوئیزیانا]]نی [[فرانسه]]دن ساتین آلمیشدی، ۱۸۱۹ ایلده [[ایسپانیا]] غربی و شرقی [[فلوریدا]]نی آمریکایا گذشته گئتمه‌یه مجبور اولدو. ۱۸۷۶ ایلده روسیه‌دن آلاسکانی و آلئوت آدالارینی ساتین آلدی. ۱۹ عصرین ۳۰-نجو ایللرین اولینده آمریکادا آبولیسیونیزم حرکاتی گئنیشلندی. لاکین جنوب قولدارلارلیق اوستانلری شیمال جمعیتی آراسینداکی ضدیت‌لری کسکینلشدیردی. ۱۸۶۰ ایل دئکابرین ۲۰-ده گونئی کارولینا فئدئرال کونستیتوسیاسین اؤز راتیفیکاسیاسینی پوزموش، شیتات‌لار اتفاقین‌دان چیخدی. فئورالین 7۷-ده آمریکا کونفدراتیو اوستانلری‌نین مووقتی آنایاساسی قبول ائدیلمیشدیر. بۇ آبش-دا وطنداش موحاریبه‌سی (۱۸۶۱- ۶۵) ایله نتیجه‌لندی. بۇ دؤورده پرئزیدئنت آبراهام لینکولن کؤله‌لرین فدرال سویه‌ده آزاد ائتمه‌سی حاقیندا بیان‌نامه‌سی ایمضالادی (۱۸۶۳ ایل یانوارین ۱-ده). ۱۸۶۹ ایلده وایومینق اراضیسی، ۱۸۹۳ ایلده ایسه کولورادو اوستانی قادین‌لارا سس‌وئرمه حوقوقو وئردی. وطنداش موحاریبه‌سیندن سونرا مالدارلیغین گئنیشلنمه‌سینه گؤره کابویلار مئیدانا گلمیشدیلر. ۱۸۸۶ ایل سئنتیابرین ۴-ده جئرونیمونون توتولماسی ایله هیندیلرله موحاریبه‌لر اصلینده باشا چاتدی. همین ایلده آبش یوزایللیگی موناسیبتی ایله فرانسه‌دن پای آزادلیق هیکلی نیو-یورک یاخینلیغیندا آچیلمیش‌دیر. ۱۸۹۲ ایلده ۱۹۵۴ ایله قدر ایشلمیش ائللیس آیلئند كؤچریلر قبول مرکزی آچیلمیش‌دیر. ۱۸۹۳ ایلده آبش هاوایی آدالاری، ایسپانیا-آمریکا موحاریبه‌سینده (۱۸۹۸)، [[فیلیپین]]، قوام آدالاری و [[پورتو ریکو]] توتولدو. ۱۹۰۳ ایلده ایسه [[پاناما کانالی]] زوناسی توتولموش‌دور. بیرینجی دونیا موحاریبه‌سینده آبش اولجه بیطرفلیک اعلان ائتمیش‌دیر. ۱۹۱۴ ایل اوکتیابر آییندا پرزیدنت وودرو ویلسون آنتانتایا قیسامودتلی کردیتلری وئرمه‌یه ایجازه وئردی. آمریکالیلارین باتیرمیش خاریجی گمیلرده هلاکلارین‌دان سونرا آبش [[آلمان]] ایله دیپلوماتیک موناسیبتلری لغو ائتمیشدیر و ۱9۱7۱۹۱۷ ایل آوریلین ۶-دا اونا موحاریبه اعلان ائتدی. آمریکا اوروپاداکی سیلاحلی قوه‌لری‌نین باشچیسی جون پرشینق اولدو. همین ایل دئکابرین ۱۸-ده کونگره آنایاسایا قورو قانونو داخیل ائدن ۱۸-جی دوزلیشی قبول ائتدی. ۱۹۲۹-۳۳ ایللر دونیا ایقتصادی بوحرانی آمریکایا خوصوصیله آغیر ضربه ووردو. ۱۹۴۱ ایل دئسامبرین ۷-ده آبش-آ موحاریبه اعلان ائدن [[ژاپون]] پیورل-هاربور، فیلیپپین و بیر سیرا باشقا اراضیلرده‌کی حربی-دنیز بازالارینا هوجوم ائتدی. دئکابرین ۱۱-ده [[آلمان]] و [[ایتالیا]] دا [[ژاپون]] طرفینده آمریکایا موحاریبه اعلان ائتدیلر. ۱۹۴۲ ایلده سووئت ایتیفاقی-آمریکا دانیشیقلاری نتیجه‌سینده همین ایل اوروپادا ایکینجی جبهه آچماق باره‌ده تام راضیلیق الده ائدیلدی. ساکیت اوقیانوسدا ژاپون قارشی فعالییت‌لری آدمیرال چئستئر نیمیتس و ژنرال دوقلاس ماکارتور باشچیلیق ائتمیشلر. موحاریبه بیتمیش کیمی سویوق موحاریبه باش وئرمیشدیر. آمریکانین سووئت ایتفاقی ایله موناسیبتلری پیسلشمیش کیمی ۱۹۴۸ ایلده جورج کئننان ساخلاما (containment) دوکتریناسینی ایره‌لی سوردو.
 
[[File:Lower Manhattan from Staten Island Ferry Jan 2006۲۰۰۶.jpg|thumb|left|۳00px۳۰۰px|مانهاتانین منطقه سیندن بیر شکل]]
همین دؤورده [[اوروپا]]نین برپاسی اؤچون مارشال طرحی قبول ائدیلمیشدیر. ۱۹۴۹ ایل آوریلین ۴-ده [[ناتو]]-نو یاراتمیش پاکت ایمضالامیشدیر. ۵۰-نجی ایللرده آمریکاداکی ایستهلاک سویه‌سی خئیلی یوکسلمیشدیر، عینی زاماندا دئموقرافیک دوغوم پارتلاییشی (بابی بووم) باش وئرمیشدیر. آمریکا اورتا صینفی یئنی‌یئتمه‌لرییه گؤره اؤلکه‌ده‌کی روک-ائن-رولل (rok-en-roll) اَیلنجه صنایعسی‌نین چیچکله‌ین ساحه‌سی اولدو. ۱۹۶۲-۶۳ ایللرده کاراییب بوحرانی باش وئرمیشدیر. ۱۹۶۳ ایل آوقوستون ۲۸-ده [[ایرقچیلیک]] و ایسقرقاسیا قارشی موباریزه واشینگتونا مارشلا نتیجه‌لندی. ۱۹۶۶ ایلده آبش عالی محکمه‌سی حبس ائدیلمیش شخصه اونون حوقوقلارینی خبر وئرمه‌سی حاقیندا قرار وئردی. نؤبتی ایلده پرزیدنت لیندون جانسون مولکی حقوقلار حاقیندا فرمانی ایمضالادی. لاکین جونسونون بؤیوک جمعیت پروگرامینا باخمایاراق، آمریکا [[ویتنام]] موحاریبه‌سینه جلب ائدیلمیشدیر. ۱۹۶۸ ایلدن هیپی حرکاتی یارانمیش‌دیر. ۱۹۷۴ ایلده اووترگئیت مساله‌سی‌نه گؤره [[ریچارد نیکسون]] پرزیدنت وظیفه‌سینی ترک ائتدی و اونون عوضینه [[جرالد فورد]] تعیین ائدیلمیشدیر. 80۸۰-جی ایللرده آمریکادا QİÇS اپیدمیاسی باش وئرمیشدیر. سووئت ایتفاقی داغیلمیش کیمی [[جرج دبلیو بوش|جورج بوش]] پرزیدنت سئچیلمیشدیر. ۱990۱۹۹۰-جی ایلده نؤوبتی ایلده بیتمیش [[کنگر کورفزی]]نده موحاریبه باشلاندی. ۲۰۰۳-نجو ایل ۲۰ مارتین ۲۰-ده [[عیراق]]دا موحاریبه باش وئردی.<ref>http://www.usahistory.info/</ref>
== ایالتلر ==
[[آرکانزاس]] •[[آریزونا]] •[[آلاباما]] •[[آلاسکا]] •[[آیداهو]] •[[آیووا]] •[[اوکلاهما]]•[[اورگن]]•[[اوهایو]]•[[ایلینوی]]•[[ایندیانا]]•[[پنسیلوانیا]]•[[تگزاس]]•[[تنسی]]•[[جورجیا]]•[[دلاویر]]•[[جنوب داکوتا]]•[[شمال داکوتا]]•[[رود آیلند]]•[[فلوریدا]]•[[جنوب کارولینا]]•[[شمال کارولینا]]•[[کالیفرنیا]]•[[کانزاس]]•[[کلرادو]]•[[کنتاکی]]•[[کانتیکت]]•[[لوئیزیانا]]•[[ماساچوست]]•[[مریلند]]•[[مونتانا]]•[[میزوری]]•[[میسیسیپی]]•[[میشیگان]]•[[مِین]]•[[مینسوتا]]•[[نبراسکا]]•[[نوادا]]•[[نیوجرسی]]•[[نیومکزیکو]]•[[نیوهمپشایر]]•[[نیویورک]]•[[واشینگتن]]•[[وایومینگ]]•[[ورمونت]]•[[ویرجینیا]]•[[غرب ویرجینیا]]•[[ویسکانسین]]•[[هاوائی]]•[[یوتا]]
== آمریکا بیرلشمیش ایالتلرینین شهرلری ==
[[file:USA-Urban-Areas.svg|400px۴۰۰px|tumb|none|An enlargeable map showing urban areas and urban clusters of the [[contiguous United States]]]]
 
== قایناقلار ==
«https://azb.wikipedia.org/wiki/آمریکا_بیرلشمیش_ایالتلری»-دن آلینمیش‌دیر