تورکیه: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
4321bot (دانیشیق | چالیشمالار)
←‏top: replaced: نوفوس ← نۆفوس , نۆفوس ← نۆفوس
4321bot (دانیشیق | چالیشمالار)
خط ۴:
| native_name = {{Native name|tr|Türkiye Cumhuriyeti}}
| image_flag = Flag of Turkey.svg
| image_coat =
| symbol_type =
| national_motto = <!-- No official motto specified by law -->
| national_anthem = {{Unbulleted list|"[[İstiklâl Marşı]]" |{{Small|"The Independence March"}}|<center>[[File:Istiklâl Marsi instrumetal.ogg]]</center>}}
| image_map = Turkey (orthographic projection).svg
| image_map2 =
| capital = [[آنکارا]]
| coordinates = {{Coord|39|55|N|32|50|E|type:city}}
| largest_city = [[ایستانبول]]<br />{{سخ}}{{smaller|{{coord|41|1|N|28|57|E|display=inline}}}}
| official_languages = [[آنادولو تورکجه‌سی]]
| languages_type = رواجی اولان دیل لر<ref name=Ethnologue>[[Ethnologue]]: [https://www.ethnologue.com/country/tr/languages ''Ethnologue Languages of the World – Turkey''], Retrieved 15 October 2017.</ref>
خط ۲۸:
| sovereignty_type = Formation <!-- custom header for "established event" section, as per other country infoboxes -->
| established_event2 = [[تورکیه قورتولوش ساواشی]]
| established_date2 = 19۱۹ Mayمه 1919۱۹۱۹
| established_event3 = {{Nowrap|[[Treaty of Lausanne]]}}
| established_date3 = 24۲۴ Julyژوئیه 1923۱۹۲۳
| established_event4 = {{Nowrap|[[History of Turkey|Declaration of Republic]]}}
| established_date4 = 29۲۹ Octoberاکتبر 1923۱۹۲۳
| area_km2 = 783,356۷۸۳٬۳۵۶ <!--http://www.auswaertiges-amt.de/DE/Aussenpolitik/Laender/Laenderinfos/01-Nodes_Uebersichtsseiten/Tuerkei_node.html -->
| area_rank = 36th
| area_sq_mi = 302535۳۰۲۵۳۵ <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
| percent_water = 1.3۱٫۳
| population_estimate = 79,814,871<ref name="Population of Turkey">{{cite web|url=http://www.turkstat.gov.tr/Start.do;jsessionid=0vGcYT0TYz2h2GcPNtHNM49KbhgCGYCLLYGN2XtmVNK6xgLYl21g!-1359253179|title=Population by Years, Age Group and Sex, Census of Population – TÜİK (31 December 2016)|publisher=[[Turkish Statistical Institute]]|access-date=2 February 2017}}</ref> ([[نفوسلارینا گوره اولکه لرین سیرالانماسی]])
| population_estimate_year = 2016۲۰۱۶
| population_estimate_rank = 19th
| population_density_km2 = 102<ref name="Population density in Turkey">{{cite web|url=http://www.turkstat.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1591|title=Annual growth rate and population density of provinces by years, 2007–2015|publisher=[[Turkish Statistical Institute]]|access-date=10 November 2016}}</ref>
| population_density_sq_mi = 262۲۶۲
| population_density_rank = 107th
| GDP_PPP = $2,249 trillion<ref name=IMF-WEO>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2017/02/weodata/weorept.aspx?sy=2018&ey=2022&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&pr1.x=44&pr1.y=16&c=186&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CPPPSH%2CLUR%2CLP&grp=0&a=|title=Report for Selected Countries and Subjects|publisher=IMF World Economic Outlook Database, 2017|date=October 2017|access-date=28 October 2017}}</ref>
| GDP_PPP_year = 2018۲۰۱۸
| GDP_PPP_rank = 13th
| GDP_PPP_per_capita = $27,634<ref name=IMF-WEO />
| GDP_PPP_per_capita_rank = 45th
| GDP_nominal = $905 billion<ref name=IMF-WEO />
| GDP_nominal_year = 2018۲۰۱۸
| GDP_nominal_rank = 17th
| GDP_nominal_per_capita = $11,124<ref name=IMF-WEO />
| GDP_nominal_per_capita_rank = 60th
| Gini = 40.0۴۰٫۰ <!--number only-->
| Gini_year = 2013۲۰۱۳
| Gini_change = decrease <!--increase/decrease/steady-->
| Gini_ref = <ref name="wb-gini">{{cite web |url=http://www.turkstat.gov.tr/PreIstatistikTablo.do?istab_id=1601 |title=Gini Coefficient by Equivalised Household Disposable Income |publisher=Turkstat|access-date=16 May 2015}}</ref>
| Gini_rank = 56th
| HDI = 0.761۰٫۷۶۱ <!--number only-->
| HDI_year = 2014۲۰۱۴<!-- Please use the year to which the data refers, not the publication year-->
| HDI_change = increase<!--increase/decrease/steady-->
| HDI_ref = <ref name=HDI>{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/hdr_2015_statistical_annex.pdf |title=2015 Human Development Report |date=15 December 2015 |access-date=15 December 2015 }}</ref>
| HDI_rank = 72nd
| currency = [[Turkish lira]] [[Turkish lira sign|(₺)]]
| currency_code = TRY
| time_zone = [[Further-eastern European Time|FET]]
| utc_offset = +3۳
| date_format = dd/mm/yyyy ([[Anno Domini|AD]])
| drives_on = right
خط ۷۵:
}}
 
'''تۆرکیه جومهوریتی'''،<ref>http://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa_2011.pdf</ref>، [[آسیا]] قطعه‌سینین باتی‌سیندا یئر آلان و [[اوروپا]]دا دا توْرپاغی اوْلان بیر دؤلتدیر. تۆرکیه جومهوریتی‌نین باش‌کندی [[آنکارا]] شهریدیر. نۆفوس ی ایسه ۸۰,۰۰۰,۰۰۰۸۰٬۰۰۰٬۰۰۰ میلیون حودودوندا دیر.
تورکیه گونوموزده باغیمسیز یئددی [[تورک دؤلتلر]]یندن بیریدیر. تورکیه سیاست ایله ایقتیصاد بیلیجی‌لرینین باخیشیندا بؤیوک ایقتیصادی - نیظامی اولاناقلارلا بیر بؤلگه‌سل گۆجدور .<ref>Stratfor: "The Geopolitics of Turkey", by George Friedman. July 31, 2007.</ref><ref>Stratfor: "Turkey and Russia on the Rise", by Reva Bhalla, Lauren Goodrich and Peter Zeihan. March 17, 2009.</ref>
 
== جغرافیا ==
آسیانین گۆنئی-باتی سیندا، [[قارا دنیز]] و [[آرالیق دنیز]]ی نین آراسینداکی، [[آنادولو]] یاریم آداسیندا یئرلشیر. توْپراغلاری (ایچ سو حؤوزه‌لری ایله بیرلیکده) ۷۸۰٫۵۸۰ کیلومتر مربع (ک‌م² )تشکیل ائدیر.
 
آسیانین گۆنئی-باتی سیندا، [[قارا دنیز]] و [[آرالیق دنیز]]ی نین آراسینداکی، [[آنادولو]] یاریم آداسیندا یئرلشیر. توْپراغلاری (ایچ سو حؤوزه‌لری ایله بیرلیکده) ۷۸۰٫۵۸۰ کیلومتر مربع (ک‌م² )تشکیل ائدیر.
 
تۆرکیه دوْغودان [[گورجوستان]]، [[ارمنیستان]]، [[آذربایجان]] و [[ایران]] ایله، گۆنئی دن [[عراق]] و [[سوریه]] ایله، باتی دان ایسه [[یونان]] و [[بولغاریستان]] ایله سینیرلانیر. اؤلکه‌نین [[مرمر]]، [[اژئ]]، [[آرالیق]] و [[قارا دنیز]]له احاطه اولونماسی دونیا اوقیانوسا چیخیش وئریر.
سطر ۸۹ ⟵ ۸۸:
 
ایقلیم اولاراق گۆنئی ده آرالیق دنیزی ساحلینده آرالیق ایقلیمی گؤرۆنۆر.
==اداری بؤلۆنۆش==
تورکیه نین باشکندی آنکارا دیر . اولکه ده ان بویوک اداری بولوم ایل ( سانجاق ) دیر و 81 ایل وار دیر . بیر ایل : ایل اورتاسی ،ایلچه اورتالاری و ایلچه لره باغلی کؤی لردن تشکیل تاپیر . ایل لرین اداره سی دؤلتین منصوب والی سینین الینده دیر .
[[ایستانبول]] ( 13 میلیون ) ، آنکارا ( 5 میلیون ) ، [[ایزمیر]] ( 4 میلیون ) ، [[بورسا]] ( 3 میلیون ) و [[آدانا]] ( 2 میلیون ) لا تورکیه نین بئش ان نفوسلو ایل لریدیر .<ref>http://www.tuik.gov.tr/HbGetir.do?id=13425&tb_id=2</ref> تورکیه نین ان بویوک شهری و ایقتیصادی مرکزی ایستانبول دور .<ref>http://countrystudies.us/turkey/18.htm</ref>
==اؤتک==
 
== اداری بؤلۆنۆش ==
[[۱۹۲۲]]-جی ایله قدر بۇ اؤلکه [[عثمانلی ایمپئرییاسی]]-نین مرکزی ایدی.
تورکیه نین باشکندی آنکارا دیر . اولکه ده ان بویوک اداری بولوم ایل ( سانجاق ) دیر و 81۸۱ ایل وار دیر . بیر ایل : ایل اورتاسیاورتاسی، ،ایلچهایلچه اورتالاری و ایلچه لره باغلی کؤی لردن تشکیل تاپیر . ایل لرین اداره سی دؤلتین منصوب والی سینین الینده دیر .
[[ایستانبول]] ( 13۱۳ میلیون ) ، آنکارا ( 5۵ میلیون ) ، [[ایزمیر]] ( 4۴ میلیون ) ، [[بورسا]] ( 3۳ میلیون ) و [[آدانا]] ( 2۲ میلیون ) لا تورکیه نین بئش ان نفوسلو ایل لریدیر .<ref>http://www.tuik.gov.tr/HbGetir.do?id=13425&tb_id=2</ref> تورکیه نین ان بویوک شهری و ایقتیصادی مرکزی ایستانبول دور .<ref>http://countrystudies.us/turkey/18.htm</ref>
 
== اؤتک ==
[[۱۹۲۲]]-جی ایله قدر بۇ اؤلکه [[عثمانلی ایمپئرییاسی]]-نین مرکزی ایدی.
[[مصطفی کمال آتاتورک]] طرفیندن جمهوریت قورولدوقدان سوْنرا تورکیه جمهوریتی اوْلاراق آدلاندیریلماغا باشلاندی.
 
== سیاست ==
== اقتصاد ==
 
==اقتصاد دیل ==
 
==دیل==
تۆرکیه جمهوریتی رسمی دؤولت دیلی [[آنادولو تورکجه‌سی]]دیر. آنادولو تورکجه‌سی [[تورکجه|آذربایجان تورکجه‌سی]] ایله چوْخ یاخین بیر دیل‌دیر. تۆرکیه‌ده رسمی اوْلاراق ایستانبول لهجه‌سی اساس آلینمیشدیر آما آنادوْلوداکی خلق آذربایجان تۆرکجه‌سینه یاخین لهجه‌لری ایشلدیرلر.
 
== دین ==
1924۱۹۲۴ آنایاساسیندا دؤولتین رسمی دینی اسلام سئچیلمیشدی، اما 1928۱۹۲۸ آنایاساسیندا رسمی دین پوْزولدو <ref>KONDA Research and Consultancy (2007-09-08). "[http://www.konda.com.tr/html/dosyalar/ghdl&t_en.pdf Religion, Secularism and the Veil in daily life]" (PDF). Milliyet.</ref><ref>Türkiye Büyük Millet Meclisi (10/1/1945). "[http://www.tbmm.gov.tr/anayasa/anayasa24.htm 1924 Anayasası]" (HTML). TBMM, Resmî Gazete.</ref> و [[لائیک|لائیک لیک]] ایلکه سینی 1937۱۹۳۷ آنایاساسی بیلیندیردی .<ref>http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-24/ataturk-ve-laiklik</ref>
تورکیه جمهوریتی، بیر لائیک دؤولت اوْلاراق توغرالی دینی یوْخدور . تورکیه جمهوریتینده چئشیدلی دینی دسته‎لردسته‌لر فعالیت گؤستریر. ان گئنیش یاییلمیشی [[ایسلام]]دیر.
 
تورکیه جمهوریتینین چوخلوغو [[اسلام]] دینینه اوزللیکجه سنی ( حنفی) )مذهبینه منصوبدور. هابئله تورکیه جمهوریتین ده علوی لر، شیعه لر ساکین دیلر.
تورکیه ده مسلمانلاردان سوای 60000۶۰۰۰۰ [[ائرمنی]]،<ref>http://www.hurriyet.com.tr/planet/23329787.asp</ref> ، 20000۲۰۰۰۰ سوریانی ،2270،۲۲۷۰ رم ارتدوکسوارتدوکسو، ، 15000۱۵۰۰۰ روس ارتدوکس ،7000،۷۰۰۰ پروتستانپروتستان، ،۲۵۰۰۰ 25000کاتولیک، کاتولیک ، 5000۵۰۰۰ یهوه شاهیدی ،شاهیدی، 3000۳۰۰۰ کلدانیکلدانی،<ref>http://t24.com.tr/haber/din-ozgurlugu-raporuna-gore-turkiyede-yeni-azinliklar-olusuyor/230733</ref> ، 850۸۵۰ مامونیمأمونی،<ref>http://eskidergi.cumhuriyet.edu.tr/makale/1291.pdf</ref> ،۵۰۰۰ 5000 یزیدی ،یزیدی، 25114۲۵۱۱۴ موسوی ،40000،۴۰۰۰۰ بوداییبودایی،<ref name="features.pewforum.org">http://features.pewforum.org/grl/population-number.php</ref> ، 21259۲۱۲۵۹ بهایی<ref>http://www.thearda.com/QL2010/QuickList_40.asp</ref> و 728۷۲۸ نفر هیندو <ref>http://www.thearda.com/QL2010/QuickList_44.asp</ref> واردیر .
تورکیه ده بوتون مسیحی‌لرین سایی 320000۳۲۰۰۰۰ دیر.<ref name="features.pewforum.org" /> .
تورکیه نفوسونون 2%۲٪ آتئیستآتئیست،<ref>http://www.wingia.com/web/files/news/14/file/14.pdf</ref> ، 4 - 2%۴–۲٪ آگنوستیک<ref name="ec.europa.eu">http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_341_en.pdf</ref><ref>http://chartsbin.com/view/omz</ref><ref>http://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrkiyeTürkiye#cite_note-wingia.com-108</ref> و 1 %۱٪ ایسه دئیست دیر .<ref name="ec.europa.eu" />. نفوسون 15 %۱۵٪ لائیک دیر.<ref>https://worldview.gallup.com/default.aspx</ref> .
 
== گؤرۆنتۆلر ==
<center>
<gallery>
فایل:Yenicamii 01447 Nevit.jpg| یئنی جامع ,جامع، ایستانبول
فایل:Manavgat waterfall by tomgensler.JPG| ماناوقات
فایل:Capadocia, Turquia, 2007.jpg| کاپادوکیه
سطر ۱۵۷ ⟵ ۱۵۵:
{{مین مقاله}}
 
{{جی 20۲۰}}
 
== منابع ==
{{پانویس}}
 
[[بؤلمه:آسیا اؤلکه‌لری]]
«https://azb.wikipedia.org/wiki/تورکیه»-دن آلینمیش‌دیر