شوروی: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
4321bot (دانیشیق | چالیشمالار)
4321bot (دانیشیق | چالیشمالار)
خط ۱:
{{ویکی‌لشدیرمک}}
{{Infobox former country
|native_name={{Native name|ru|{{Small|{{small|Союз Советских Социалистических Республик}}}}|italics=no|icon=no}}<br />{{سخ}}''{{Small|{{transl|ru|{{Small|Soyuz Sovetskikh Sotsialisticheskikh Respublik}}}}}}''
|conventional_long_name={{Small|Union of Soviet Socialist Republics}}
|common_name=the Soviet Union
خط ۷:
|era=[[۲۰. یوز ایل]]
|government_type=
* [[Marxism–Leninism|Marxist–Leninist]] [[one-party state|one-party]] [[سوسیالیست دوشرگه‌سی]] (1922–1990)<ref name="ml1">Historical Dictionary of Socialism. James C. Docherty, Peter Lamb. Page 85. "The Soviet Union was a one-party Marxist-Leninist state.".</ref><ref name="ml2">[http://csis.org/files/media/csis/pubs/ruseur_wp_010.pdf Ideology, Interests, and Identity]. Stephen H. Hanson. Page 14. "the USSR was officially a Marxist-Leninist state"</ref><ref name="ml3">[http://digitalcommons.lmu.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1078&context=ilr The Fine Line between the Enforcement of Human Rights Agreements and the Violation of National Sovereignty: The Case of Soviet Dissidents]. Jennifer Noe Pahre. Page 336. "[...] the Soviet Union, as a Marxist-Leninist state [...]". Page 348. "The Soviet Union is a Marxist–Leninist state."</ref><ref name="ml4">[http://www.epa.hu/00000/00010/00020/pdf/HSR_1989_1-2_023-046.pdf Leninist National Policy: Solution to the "National Question"?]. Walker Connor. Page 31. "[...] four Marxist-Leninist states (the Soviet Union, China, Czechoslovakia and Yugoslavia)[...]"</ref>
* [[Semi-presidential system|semi-presidential]] [[Federal republic|republic]] (1990–1991)<ref>{{cite web |url=
http://constitution.garant.ru/history/ussr-rsfsr/1977/zakony/185465 |title=Law of the USSR of March 14, 1990 N 1360-I 'On the establishment of the office of the President of the USSR and the making of changes and additions to the Constitution (Basic Law) of the USSR'
|publisher=Garant.ru |accessdate=12 July 2010 }}</ref>
|year_start = 1922۱۹۲۲
|year_end = 1991<ref>[[:s:ru:Декларация Совета Республик ВС СССР от 26.12. فروردین 1991 № 142-Н|Declaration № 142-Н]] of the [[Soviet of Nationalities|Soviet of the Republics of the Supreme Soviet of the Soviet Union]], formally establishing the dissolution of the Soviet Union as a state and subject of international law. {{ru icon}}</ref>
|date_start = 30 December
|event_start = [[Treaty on the Creation of the USSR|Treaty of Creation]]
|event1 = [[United Nations Charter|Admitted to the]] [[بیرلشمیش میلتلر قورومو]]
|date_event1 = 25۲۵ Octoberاکتبر 1945۱۹۴۵
|event2 = [[1977 Soviet Constitution|Constitution adopted]]
|date_event2 = 9۹ Octoberاکتبر 1977۱۹۷۷
|date_end = 26 December
|event_end = [[Dissolution of the Soviet Union|Union dissolved]]
خط ۳۱:
|image_map_caption = The Soviet Union after [[ایکینجی دونیا ساواشی]]
|capital = Moscow
|national_motto = ''[[Workers of the world, unite!]]''<br> {{سخ}}''{{Lang|ru|Пролетарии всех стран, соединяйтесь!}}''<br>{{سخ}}{{Small|''({{transl|ru|Proletarii vsekh stran, soyedinyaytes!}}''<br>{{سخ}}'''Literally:''' ''Proletarians of all countries, unite!)''}}
|national_anthem = [[The Internationale#Russian lyrics|The Internationale]]<br />{{سخ}}(1922–1944) <center>[[File:Internationale-ru.ogg]]</center><br>{{سخ}}[[State Anthem of the Soviet Union]]<br />{{سخ}}(1944–1977) <center>[[File:Gimn Sovetskogo Soyuza (1944 Stalinist lyrics).oga|State Anthem of The Union of Soviet Socialist Republics]]</center><br>{{سخ}}State Anthem of the Soviet Union<br />{{سخ}}{{Small|''(modified version)''}}<br />{{سخ}}(1977–1991) <center>[[File:Gimn Sovetskogo Soyuza (1977 Vocal).oga|State Anthem of The Union of Soviet Socialist Republics]]</center>
|common_languages = [[روس دیلی]]{{ref|2|2}}
|demonym = [[Soviet people|Soviet]], [[روسلار]]<ref name="OXRussian">{{cite web|title=Russian|url=https://en.oxforddictionaries.com/definition/russian|publisher=[[Oxford University Press]]|accessdate=9 May 2017|quote=historical (in general use) a national of the former Soviet Union.}}</ref>
|currency = [[Soviet ruble]] (руб) (SUR)
|leader1 = [[ايستالینایستالین]] <small>(first)</small>
|leader2 = [[Vladimir Ivashko]] <small>(last)</small>
|year_leader1 = 1922–1952۱۹۲۲–۱۹۵۲
|year_leader2 = 1991۱۹۹۱
|title_leader = [[General Secretary of the Communist Party of the Soviet Union|General Secretary]]
|
|representative1 = [[Mikhail Kalinin]] <small>(first)</small>
|representative2 = [[Mikhail Gorbachev]] <small>(last)</small>
|year_representative1 = 1922–1938۱۹۲۲–۱۹۳۸
|year_representative2 = 1988–1991۱۹۸۸–۱۹۹۱
|title_representative = [[List of heads of state of the Soviet Union|Head of state]]
|
|deputy1 = [[ولادیمیر لنین]] <small>(first)</small>
|deputy2 = [[Ivan Silayev]] <small>(last)</small>
|year_deputy1 = 1922–1924۱۹۲۲–۱۹۲۴
|year_deputy2 = 1991۱۹۹۱
|title_deputy = [[Premier of the Soviet Union|Head of government]]
|
خط ۵۷:
|house1 = [[Soviet of the Union]]
|house2 = [[Soviet of Nationalities]]
|stat_year1 = 1991۱۹۹۱
|stat_area1 = 22402200۲۲۴۰۲۲۰۰
|stat_pop1 = 293047571۲۹۳۰۴۷۵۷۱
|p1 = Russian Soviet Federative Socialist Republic{{!}}Russian SFSR
|flag_p1 = Flag RSFSR 1918.svg
خط ۱۱۱:
|flag_s15 = Flag of Uzbekistan.svg
|footnotes =Notes
# {{note|1}}Assigned on 19 September 1990, existing onwards.
# {{note|2}}All-union official since 1990, constituent republics had right to declare their own official languages
|cctld = [[.su]]{{ref|1|1}}
|calling_code = 7۷
}}
 
'''شوروی سوسیالیست جومهوریتیلاری اتفاقی'''، قیساجا: '''شوروی اتفاقی'''، '''شوروی''' ({{Lang-ru|Союз Советских Социалистических Республик}}, ''СССР''). [[روسیه ایمپیراتورلوغو]]نین واریثی اوْلموش‌دور.
 
عۆمومی‌لیکده دۆنیانین قۇرو حیصّه ‌سینینسینین ۱/۶ حیصّه ‌سیسی محض شوروی-نین پایینا دوشموش‌دور – ۲۲ ۴۰۲ مین km<sup>۲</sup>.
اها‌لیسینیناهالیسینین سایینا گؤره ایسه دۆنیا‌دادۆنیادا ۳-جو یئرده اوْلموش‌دور ([[۱۹۸۹]]، [[۱ ژانویه]] – ۲۹۳ میلیون).
 
شوروی-نین اراضیسینین اساس حیصّه ‌سینیسینی [[روسیه شوروی فدراتیو سوسیالیست جومهوریتی]] تشکیل ائتمیشدیر. شوروی یارا‌دیلارکنیارادیلارکن اوْنون اساسیندا ۴ دؤولت قۇرومو اوْلموش‌دور – روسیه ،روسیه، [[بلاروس شوروی سوسیالیست جومهوریتی]]، [[اوکراین شوروی سوسیالیست جومهوریتی]] و ترکیبینده ۳ ([[آذربایجان شوروی سوسیالیست جومهوریتی]]، [[گورجوستان شوروی سوسیالیست جومهوریتی]]، [[ائرمنیستان شوروی سوسیالیست جومهوریتی]]) دؤولتی بیرلشدیرمیش [[ماورای قفقاز سوسیالیست فدراتیو شوروی جومهوریتی]]. ۱۹۳۶-جی ایلدک شوروی-نین ترکیبینده علاوه [[اؤزبکیستان شوروی سوسیالیست جومهوریتی]]، [[تورکمنیستان شوروی سوسیالیست جومهوریتی]]، [[تاجیکیستان شوروی سوسیالیست جومهوریتی]]، [[قیرقیزستان شوروی سوسیالیست جومهوریتی]] و [[قازاخیستان شوروی سوسیالیست جومهوریتی]] تشکیل ائدیلمیش‌دی. بیرده، ۱۹۳۶-جی ایل اصلاحاتلارینین نتیجه‌سی اوْلا‌راقاوْلاراق زاقافقازی سفسر پارچالاندی. بئله‌لیک‌له، شوروی فورمال ۱۱ دؤولت‌دن عبارت اتفاقااتفاقاً چئوریلدی.
 
[[ایکینجی دونیا ساواشی]]ندن غالیب چیخمیش شوروی ترکیبینه [[لیتوانی شوروی سوسیالیست جومهوریتی]]-ی، [[مولداویان سوویت سوجیالیست رپوبلیج]]-ی، [[استونی شوروی سوسیالیست جومهوریتی]]-ی و [[لتونی شوروی سوسیالیست جومهوریتی]]-ی ده قات‌دی. شوروی اؤز سرحدلرینی [[اوروپا]]یا طرف گئنیشلندیردی. بیرده [[آلمان]]نین بیر حیصّه ‌سیسی ده (کئچمیش کنیسبرق ایالتی) اوْنا نسیب اوْلدو.
 
== تاریخی ==
[[file:Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı.jpg|left|thumbnail|450px|شوروی-ده یاشایان خالقلار]]
=== شورویلرین قۇرولما‌سی ===
[[۲۰. یوز ایل]]ین اوّللرینده [[روسیه ایمپیراتورلوغو]] کاپیتالیزمین اینکیشافی سورعتلنمیشدی. لاکین [[۱۹۰۰]]-[[۱۹۰۳]]-جو ایللر دۆنیا ایقتیصادی بحرانی روسیه دان دا یان کئچمه‌دی. اجتماعی سیا‌سی پروسِسلرین درینلشمه‌سی ایله ایلک سیا‌سی حزب‌لر یارانماغا باشلا‌دی. سوْنرالار روسیه نین تاریخینده اهمیت‌لی روْل اوْینامیش [[سوسیالیست-اینقیلاب‌چیلار حزبی]] [[۱۹۰۲]]-جی ایلده یاراندی.
 
=== شورویلرین قۇرولما‌سیقۇرولماسی ===
[[بیرینجی دونیا ساواشی]] بیر چوْخ دؤولتلرین، بیرده روسیه ایمپراتورلوغونون دا ضعیفلمه‌سی ایله نتیجه لندی. نتیجه‌ده داخیل‌ده اوْلان ضدیتلر داها دا قاباردی. بۆتون بۇ پروسِسلرین نتیجه‌سی کیمی روسیه‌دا [[۱۹۱۷]]-جی ایلین فوْریه آییندا اینقیلاب نتیجه‌سینده [[۱۶۱۳]]-جو ایلدن حاکمیّت‌ده اوْلان رومان‌اوف تاخت‌دان محروم ائدیلدی ([[۱۹۱۷]]-جی ایل [[۲ مارس]]).
[[۲۰. یوز ایل]]ین اوّللرینده [[روسیه ایمپیراتورلوغو]] کاپیتالیزمین اینکیشافی سورعتلنمیشدی. لاکین [[۱۹۰۰]]-[[۱۹۰۳]]-جو ایللر دۆنیا ایقتیصادی بحرانی روسیه دان دا یان کئچمه‌دی. اجتماعی سیا‌سیسیاسی پروسِسلرین درینلشمه‌سی ایله ایلک سیا‌سیسیاسی حزب‌لر یارانماغا باشلا‌دیباشلادی. سوْنرالار روسیه نین تاریخینده اهمیت‌لی روْل اوْینامیش [[سوسیالیست-اینقیلاب‌چیلار حزبی]] [[۱۹۰۲]]-جی ایلده یاراندی.
 
[[بیرینجی دونیا ساواشی]] بیر چوْخ دؤولتلرین، بیرده روسیه ایمپراتورلوغونون دا ضعیفلمه‌سی ایله نتیجه لندی. نتیجه‌ده داخیل‌ده اوْلان ضدیتلر داها دا قاباردی. بۆتون بۇ پروسِسلرین نتیجه‌سی کیمی روسیه‌دا [[۱۹۱۷]]-جی ایلین فوْریه آییندا اینقیلاب نتیجه‌سینده [[۱۶۱۳]]-جو ایلدن حاکمیّت‌ده اوْلان رومان‌اوف تاخت‌دان محروم ائدیلدی ([[۱۹۱۷]]-جی ایل [[۲ مارس]]).
حاکمیّت موقتی حکومته ( اثر-منشویکلره) کئچدی. لاکین [[بولشویکلر]] بۇ جور "حاکمیّت بؤلگوسون‌دن" راضی قالما‌دیلار. [[۲۵ اوْکتوبر]]دا (۷ نوْامبر) باش وئرمیش نؤوبتی اینقیلاب نتیجه‌سینده موقتی حکومت حاکمیّت‌دن گئتدی. نتیجه‌ده حاکمیّت [[ولادیمیر لنین]] باشدا اوْلماقلا [[کومونیسم]]لرین الینه کئچدی.
 
حاکمیّت موقتی حکومته ( اثر-منشویکلره) کئچدی. لاکین [[بولشویکلر]] بۇ جور "«حاکمیّت بؤلگوسون‌دن"» راضی قالما‌دیلارقالمادیلار. [[۲۵ اوْکتوبر]]دا (۷ نوْامبر) باش وئرمیش نؤوبتی اینقیلاب نتیجه‌سینده موقتی حکومت حاکمیّت‌دن گئتدی. نتیجه‌ده حاکمیّت [[ولادیمیر لنین]] باشدا اوْلماقلا [[کومونیسم]]لرین الینه کئچدی.
{{Union Republics}}
 
<ref>ويکي پديا</ref>
{{Union Republics}}<ref>ویکی‌پدیا</ref>
[[Image:State Emblem of the Soviet Union.svg|left|thumb|س.س.ر.ی. گئربی]]
 
==قايناق‌ قایناق ==
 
{{مین مقاله}}
 
== منابع ==
{{پانویس}}
 
[[بؤلمه:تاریخی دؤولتلر]]
«https://azb.wikipedia.org/wiki/شوروی»-دن آلینمیش‌دیر