دمیر: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
4321bot (دانیشیق | چالیشمالار)
replaced: بو ← بۇ (3), چوخ ← چوْخ (10)
4321bot (دانیشیق | چالیشمالار)
خط ۲:
|آد = دمیر
|آتوم‌سایی‌سی = ۲۶
|گؤرۆنۆش = [[دونوقلو|دوْنوقلو (کدر)]]، پارلاق
|قروپ = ۸
|دۇروم= جامید
خط ۸:
|المنت سری‌سی = [[متال|مئتال]]
|آتوم‌آغیرلیغی = 55,845g/mol
|اَریمه ایستی‌سی = 13.81kJ/mol
}}
 
'''دمیر'''، سمبولو Fe و [[آتوم سایی سی]]۲۶ ,[[سیخلیق|سیخلیغی]] ۷٫۸۷۴g/cm<sup>۳</sup>
بیر مئتال آدی‌دیر. بیرینجی [[گئچیک متال]] قروپوندا یئر آلیر و یئرین چوْخلو [[کوتله]] سی دمیردن اولاراق. چوخلو [[یئر ایچری چکیردکی]] و[[یئر اشیک چکیردکی]] بۇ ماده دن تشکیل اولور. دؤردونجو دئیرلی ماده یئر اوزونده‌دیر.
 
۱۴۰۰ ایل میلاددان قاباق [[چاتوش (هیتی)]] ائلی دمیر ایشلتمگی بیلینیر.<ref>CHRONOLOGY OF IRANIAN HISTORY PART 1 iranicaonline.org</ref>
 
== کیمیاسال اؤزللیک‌لری ==
دمیر دوغال ماده سی چوْخ صاف و ایشیق گوموشو توتقون بویاغی واردیر. اکسیژن اونو اکسیده ائدر و [[پاس]]لانار ،لانار، پاسلی دمیر قیرمیزی یا قارالتی بویاسی‌ندادیر. دمیر دوغال کریستالی چوْخ یوموشاق‌دیر ،یوموشاق‌دیر، [[آلومینیوم]]دان یوموشاق اولان بۇ مئتالی [[کربون]] قاتماقلا برک ائدرلر. کربون یوزده چوْخ آز دمیرله قاریشسا اونو برک ائدر و [[پولاد]] ائله گلر.
 
گویده [[بؤیوک قیرمیز اولدوز]]لاردا چوْخلو دمیر اولار. قویروفلو اولدوزلاردا و یئر کیمی آغیر کوره لرده چکیردکلری دمیردن اولار.
 
دوغال دمیر یئر اوزونده چوْخ چتین تاپیلار چون هوا و سودا تئز پاسلانار و آیری ماده لرله تئز قاریشیار. معدن دوغال داشلاریندا گرک دمیریدن اکسیژن آلینا . دمیر داشی Fe<sup>۲</sup>O<sup>۳</sup> دمیرین پاس‌یدیر کی اونو دوغال دمیر ائدللر و دمیردن چوْخ قالارلی وبرک [[آلیاژ]] اله گلر. چوخلو دمیر آلیاژی کربوندان‌دیر.
 
دمیر چکیردگی‌نده چوْخ گوجلو [[نوکلئون]] چکیمی وار و اونا گوره سینماز بیر ماده‌دیر. تکجه نیکل ۶۲Ni اوندان گوجلو چکیردک چکیمی‌نه صاحیب‌دیر. چوخلو قالارلی نوکلوئید دمیر Fe<sup>۵۶</sup>چکیردگیدیر. بۇ دمیر اولدوزلاردا [[چکیردک یاپیشماق]]دان اله گلیر. دمیر چوْخلوغو یئر اوزونده نیکلدن داها چوْخدور.
 
Fe+۲، فروس یوندور کی بوتون حئیوانلار اونو ایشلدیر و بوتون جانلی‌لار اونو ایشلدیرلر. دمیر اولمایان حیات‌لاردا [[منگنز]] اونون یئرین آلیر و [[هموقولوبین]] یئرینه [[هموسیانین]] رول آلیر.
 
== قایناقلار ==
[https://fa.wikipedia.org/wiki/[آهن |فارسیجا ویکی پدیاویکی‌پدیا]]
 
{{مین مقاله}}
 
== منابع ==
{{پانویس}}
 
[[بؤلمه:فیزیک]]
«https://azb.wikipedia.org/wiki/دمیر»-دن آلینمیش‌دیر