ماد: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ک clean up, replaced: پایتاختی ← باشکندی (12), ← (84) using AWB
4321bot (دانیشیق | چالیشمالار)
ک clean up, replaced: ادیلمیش ← ائدیلمیش (2), گلمیشدی ← گلمیش‌دی
خط ۲۲۰:
بیرینجی مرحله ائ.ا. VII عصردن اوول‌کی دؤورو، ایکینجی مرحله ایسه ائ.ا. VII عصردن سوْنراکی دؤورو، ائ.ا. VI – V عصرلری ایحاطه ائدیر. اوچونجو مرحله ایسه ائ.ا. V عصرین II یاری‌سین‌دان باشلامیش‌دیر.
 
بیرینجی دؤورده زردوشتون دینی گؤروش‌لری هله اورتایا چیخمامیشدی. ائ.ا. IX – VIII عصرلرده قوزئی میدیا طایفالاری‌نین – کوتی‌لرین، لولوبی‌لرین، کاسسی‌لرین چوخ قدیم، سومئرلرین دونیا گؤروشو ایله باغلی اوْلان دینی تصووورلری حؤکم سورمک‌ده ایدی. حتی بابیل‌لرین ده دینی ائعتیقادلاری، میدیا مدنیتینه تأثیر گؤسترمیش‌دیر. مرکزی میدیانین بیر رایونو بابیلیستانین، سومئرلردن گلمه، خئییر، برکت و سئوگی ایلاهه‌سی اوْلان ایشتارین آدی ایله علاقه‌دار اولاراق بیت – ایشتار (ایشتارین ائو) آدلاندیریلمیشدی. آسسوری‌لر بۇ دؤورده، میدیایا هوجوم ائدرکن، میدیانین گله‌جک باشکندی ائکباتانین یاخینلیغیندا "بابیل قالاسینا" و بابیلیستان تانری‌سی ماردوکون، مادای‌لار آراسیندا کؤک سالمیش دینی عقیده‌سینه راست گلمیشدی‌لرگلمیش‌دی‌لر. اصلن باتی میدیادان اوْلان حؤکمدارلار، چوخ واخت ایلاهی سومئر آدلاری داشیییردی‌لار.
 
بو دؤورده بابیل‌لر و آسسورلار واسیطه‌سی‌له قدیم سومئرلرین مدنیتی و دینی تصووورلری باتی میدیایا قوووت‌لی تأثیر گؤستریردی.
خط ۲۶۹:
ائ.ا. V عصره عایید تختی-جمشید قابارتی‌لارین‌دان بیرینده، مادای‌لارین قوشا آت قوشولموش دؤیوش آراباسی گؤستریلیر. بۇ تصویر اوول‌کی قابارتینی تاماملاییب تدقیقات‌چی‌لارا مادای‌لارین قوشقو قایداسی حاقیندا معلومات وئرمیش‌دیر.
 
ائ.ا. V عصرده یارادیلمیشیارائدیلمیش بیر تختی-جمشید قابارتی‌سیندا میدیا پادیشاهی‌نین نؤکرلری – قول‌لاری تصویر ائدیلمیش‌دیر. بوردا میدیالی‌لارین باشقا گئییم فورماسی (موتخصصیص‌لر بۇ گئییمی میدیا زادگان‌لارینا عایید ائدیرلر) تصویر ائدیلمیش‌دیر. بئله میدیا گئییم‌لی فیقورلارا تختی-جمشید قابارتی‌لاری‌نین بیر چوخ یئرینده راست گلمک مومکون‌دور. لاکین اون‌لاردان اؤز دقیق و آیدین تصویری ایله ان چوخ دیققت چکنی یاناشی دایانمیش اوچ مادایین تصویری اوْلان قابارتی‌دیر. اون‌لاردان اورتادا دایانان اینسانین پالتار فورماسی آسسور قابارتی‌لاریندا و تختی-جمشیددکی بیر چوخ مادای تصویرلری ایله عینییت تشکیل ائدیر. کنارداکی ایکی اینسانین گئییی و سیلاح‌لاری ایسه میدیا وارلی‌لاری‌نین صورتینی عکس ائتدیرن باشقا بیر تختی-جمشید قابارتی‌سی ایله عینییت تشکیل ائدیر.
 
میدیا دین خادیم‌لری‌نین، کاهین‌لرین–ماق‌لارین دا صورت‌لری ائ.ا. V عصره عایید اوْلان تختی-جمشید قابارتی‌لاریندا اؤز عکسینی تاپمیش‌دیر. بۇ قابارتی‌لاردا میدیا ماق‌لاری‌نین گئییم فورمالاری و کئچیرمیش اولدوق‌لاری بیر نئچه دینی آیین تصویر ائدیلمیش‌دیر. بۇ باخیم‌دان ایکی تختی-جمشید قابارتی‌سی دیققت‌ی جلب ائدیر. اونلاردان بیرینده کئچی بالاسینی قولتوغونا ووراراق قوربان (نذیر) وئرمه‌یه آپاران گنج بیر میدیالی‌نین تصویری وئریلمیش‌دیر. İ. م. دیاکونوف بئله حساب ائدیر کی، بۇ قابارتی‌دا کئچی بالاسینی قوربان وئرمه‌یه آپاران ماقین صورتی وئریلمیش‌دیر. تصویرده ماقین باش گئییمی آیدین گؤرونور. بۇ باش‌لیغی ماقین آغزینی باغلایان قولاق‌لیغی آوئستا قانون‌لارینا اویغون شکیلده‌دیر. لاکین بۇ تصویرده ماقین ییغجام، دار و قیسا گئییمی اونو میدیا سردابه‌سی اوْلان قیزقاپان سردابه‌سی و باشقا تختی-جمشید قابارتی‌لاریندا اوْلان ماق صورت‌لرین‌دن فرق‌لندیریر. اونا گؤره ده بعضی تدقیقات‌چی‌لار بۇ تصویرده ماقین اؤزونون یوخ، اود معبددی‌نین کیچیک خیدمت‌چی‌لرین‌دن بیری‌نین – کاهین کؤمک‌چی‌سی‌نین تصویر ائدیلدیگینی گومان ائدیرلر
خط ۳۶۶:
میدیانین باشکندی ائکباتان (همدان) شهرین‌دن تاپیلمیش ائ.ا. V عصره عایید اوْلان قیزیل جام میدیا اوستالاری‌نین صنعت‌کارلیغی حاققیندا یاخشی تصووور اویادیر. قیزیل جامین کونوسواری گؤوده‌سینده ایشیق و کؤلگه لکه‌لرینی چوخالتماق و جامین دئکوراتیولیگینی آرتیرماق مقصدی ایله میدیالی اوستا اونون ساحه‌سینی کیچیک زولاق‌لارا پارچالامیش‌دیر. زولاق‌لارین هامی‌سیندا ریتمیک صورت‌ده تصویر ائدیلن آی‌پارا، اووال تراپئس شکیل‌لی چیخینتی‌لار جامین پلاستیک گؤزل‌لیگینی خئیلی آرتیرمیش‌دیر. تئهران اینجه‌صنعت موزئیینده ساخ‌لانان بۇ قیزیل جامین بوغازیندا اهمنی شاهی کسئرکسین (ائ.ا. 485 – 465) آدی ایله باغ‌لی اوْلان یازی‌لار واردیر. بۇ یازی‌لار پارس، ایلام و بابیل دیل‌لرینده‌دیر.
=== هئیکل‌تراش‌لیق ===
میدیا هئیکل‌تراش‌لیغینی اؤیرنمک اوچون اساس منبع قایا اوستونده یارادیلمیشیارائدیلمیش قاباریق تصویرلردیر. بئله قاباریق تصویرلر میدیا پادیشاه‌لاری‌نین قایا سردابه‌لرینده و بیسوتون قایالاریندا دا چاپیلمیش‌دیر.
 
میدیانین قایالاردا چاپیلمیش سردابه‌لری‌نین ان قدیمی کیرمانشاه‌دان گونئی‌ده، ساکاوند یاخینلیغیندادیر. بۇ سردابه‌ده قایانین ایچینده مئییت قویماق اوچون بیر تاخچا دا قازیلمیش‌دیر. اونون یوخاری حیصصه‌سینده اود قوربان‌گاهی، اونون اطرافیندا ایسه بیر بؤیوک و ایکی کیچیک قاباریق اینسان فیقورو چاپیلمیش‌دیر. تصویرلر کوبود و قئیری-پروپورسیونال‌دیر. اون‌لار تراکتووکالاری و حاضیرلانما تئخنولوگیالارینا گؤره لولوبی و ایلام قابارتی‌لارینی خاطیرلادیر. همین سردابه‌نین کیمه مخصوص اولماسی ایسه موباحیثه‌لی‌دیر .
«https://azb.wikipedia.org/wiki/ماد»-دن آلینمیش‌دیر