قارا یانوار: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ک Beautification Vikipediya) (۲.۷)
ک clean up using AWB
خط ۱۴:
 
== اولای خولاصه سی ==
بو قتل عاما '''قارا یانوار''' دئییلیر. اصل نَدَن ایسه ائرمئنیلرله باغلی دیر. ائرمئنیلرین آرتان تورپاق طلبلری قارشی‌سیندا بؤیوک بیر آذربایجان کوتله سی اعتراض گؤسترمیش و ''ائرمنیلر ائشیگه چیخسین'' شوعارلاری آتاراق تظاهراتلار ترتیبلمیشدیلر. بونا میثیللَمه اولاراق ائرمنیستاندا یاشایان چوخ ساییدا آذربایجان تورکلری قووولموشدولار. 13 ژانویه 1990دا باشلادیلان [[باکی]] سؤزده سوی قیریمی دایاندیرماق ایددیعاسی ایله شوروی اوردوسو باکی یا گیرَرَک عیصیانی قانلی بیر بیچیمده باسدیردی. شوروی بیرلیکلری، 20 ژانویه 1990دا ائرمنیلری قوروماق ایددیعاسی ایله باکی یا گئدرک 143 آدامی اؤلدوردو. شوروی اوردوسونون شیددتلی موداخیله سی آذربایجان خالقیندا بؤیوک تپکیلره سبب اولدو. بو باسدیرما تظاهرات ائدن آذربایجانلیلاری جزالاندیرماقدان یوخاری، آرتان میللیتچیمیلّیتچی آخیملاری و باغیمسیزلیق گیریشیمینده تاپیلاناجاق بوتون شوروی جومهوریتلرینه بیر گؤز داغی ایدی. آنجاق بو تاکتیک گئری یه چکیلدی، و شوروی اؤندرلیگی آلتینداکی آذربایجاندا، باشقا شوروی جومهوریتلرینده ده اولدوغو کیمی، میللیتچیلیکمیلّیتچیلیک آخیمینی و باغیمسیزلیق طلبیتی سورعتلندیرَرک، آذربایجان خالقیندا شوروی یؤنتیمی‌نین جمعا رددینه ندن اولدو و شوروی بیرلیگینین داغیلماسینی یئیینلتدی.
 
== اولایدان قاباق ==
خط ۲۰:
1988-جی ایل فوریه نین 20-سینده ائر­منیستانین بیلاواسیطه موداخیله‌سی ایله خالق وکیللری شوروی نین ایجلاسی کئچیریلدی. شوروی نین ترکیبین‌دکی 140 وکیلدن 110-او ائرمنی، باشقالاری ایسه آذربایجان‌لی‌لار ایدی. آزر­بایجان‌لی وکیللر ییغینجاغا بوراخیلمادی‌لار. ایجلاسدا دقمو-نین شوروی آذربایجان دان شوروی ائرمنیستان -ا وئریلمه‌سی حاقیندا آذربایجان و ائرمنیستان عالی سووئت‌لرینه مراجعت ائدیلدی. 1988-جی ایل فئوریه نین 25-ده گئورگی شاهنازاروفون و آلکساندر یاکوولفین موشاییعتی ایله شوروی ای.ک.پ م.ک-نین باش کاتیبی میخایل قورباچوف، سیلوا کاپوتیکیانی، و زوری بالایانی قبول ائتمیش‌دیر. اونلار م. قورباچووا قوندارما خریطه‌لر و تاریخی آراییش‌لار تقدیم ائتمیش، اونو د.ق.م.و-نین آذربایجانین ترکیبینده قالماسینین مومکونسوزلوگونه ایناندیرماغا چالیشمیش‌لار. 
 
میللیمیلّی عداوتین ایلک قوربان‌لاری ائرمنیستاندا یاشایان آذربایجان‌لی‌لار اولدو. 1988-جی ایلین یانواریندا قافان و مئهری‌دن ایلک قاچقین‌لار آذربایجانا سیغیندیلار. 1988-جی ایل فوریه نین 19-دا ایرواندا '''ائرمنیستان تورک‌لردن تمیزلَنمَلی!'''، '''ائرمنیستاندا یالنیز ائرمنی‌لر یاشامالی‌دیر''' کیمی نیفرتلی شوعارلارلا میتینگلر کئچیریلیردی. ائله همین گون باکیدا دا آنتی‌ائرمنی روحلو کوتلوی میتینگ تشکیل اولوندو. 1988-1989-جو ایللرده ائرمنیستان اراضی‌سینده آذربایجان‌لی‌لارا قارشی سون ائتنیک تمیزلمه حیاتا کئچیریلدی. بئله‌لیکله، ائرمنیستان‌داکی 185 آذربایجان کندین‌دن 230 مین آذربایجان‌لی قووولدو. ائشیکه چیخارتماق و دیپورت چاغی 255 نفر اؤلدورولدو، 1200 آدام یارالاندی، 31 مین ائو، 165 کولخوز و سووخوزون املاکی تالان ائدیلدی. بو اولای‌لارا [[موسکو]] گؤز یومور، م.قورباچوو حیله لی بیانات‌لار وئریر، آذربایجانین او زامانکی اؤندرلری ایسه دوزگون عکس العمل گؤستره بیلمیرلر. 
 
ائرمنیستانین اراضی ایددیعالاری و داغلیق قاراباغدا آیریمچی‌لیق حرکاتی 1988-جی ایلده جومهوریتین اراضی بوتؤولوگونون مدافیعه‌سی اوغروندا کوتلوی خالق حرکاتینین یارانماسینا گتیریب چیخاردی. جومهوریتده میللیمیلّی منلیک شعورونون داها دا گوجلنمه‌سی و دئموکراتیک پروسس‌لرین گلیشمه سی 1989-جو ایلین سپتامبریندا آذربایجان عالی شوروی نین "آذربایجان س.س.ر-این مونسجیملیگی حاقیندا" آنایاسا قانونو قبول ائتمه‌سی ایله علامتلی اولموش‌دور. 
 
1989-جو ایلین سونو، 1990-جی ایلین ژانویه سینده آذربایجاندا توپلومسال-سیاسی دوروم داها کسکینلشدی، قارشی‌دورما درینلشدی، مؤوجود ایقتیدارین حادیثه‌لره نظارتی سون درجه‌ده گوجسوزلَدی. حاکیمیت بحرانی و جومهوریتدَکی اولایلار نظارتین تام ایتیریلمه‌سی بوندا گؤستریلدی کی، '''داغلیق قاراباغ'''دا و ائرمنیستانلا سینیر دا (مرز ده) ائرمنی یاراق‌لی‌لارینین قانلی ایشلری‌نین آردینجا [[جلیل آباد]] و [[لنکران]] بؤلگه لرینده شوروی و حیزب اورقان‌لاری دئوریلدی، ایرانلا سینیرداکی [[آراز|آراز چایی]]ندا کی [[دونیا آذربایجان‌لی‌لاری‌نین هم‌رای‌لیگی گونو|ایستحکام‌لار داغیدیلدی]].
خط ۶۲:
* آدام‌لارین خصوصی قددارلیقلا و یاخین مسافه‌دن گولللنمه‌لری. ایچری‌سینده مینَنلر، او جومله‌دن اوشاق‌لار اولان 39 نؤمره‌لی “ایکاروس” مارکالی مارشروت (خط واحید) اوتوبوسو آتیشا توتولموش‌دور. 
* مریضخانالارین، "اورژانس یاردیم" ماشین‌لارینین آتیشا توتولماسی. اؤنک ایچین: 67-50 агп، 67-51 агп، 39-97 агс دؤولت ساییلی "اورژانس یاردیم" ماشین‌لاری تانک‌لار ایله آتیشا توتولموش‌دور. حکیم آ.م.مارخئوکا اؤلدورولموش‌دور. 
* سونگو-پیچاقلا (سرنیزه ایله) اؤلدورمه جینایتلری. بئله قوربان‌لاردان بیری کوْر و میللیتجهمیلّیتجه روس دور. 
* "کالاشنیکوو" اوتوماتیک سیلاحلاریندا آغیرلیق مرکزی دَییشن 5.45 میلی‌متر کالیبرلی گولـله‌لردن ایستیفاده ائدیلمیش‌دیر.
 
خط ۷۵:
کومیسیون وکیللرین قاتیماسی ایله سورغولار کئچیرمیش، عبدالرحمان وزیروف، ویکتور پولیانیچکو، افراند داش‌دمیروف، حسن حسنوو، رافیق زئینالوو، رافیق علیئو، ائلمیرا قافارووا، آیاز موطللیبوو، آیدین مَممدوو، واقیف حوسئینوو، ن. کریموو، ابولفض علیئو، حیکمت حاجی‌زاده، ثابیت باغیروو، عیسا قمبر، نجف نجفوو، توفیق قاسیموو، صابیر روستمخان‌لی، فیرودین سمندروف سورغو-سوال ائدیلمیش‌لر.
 
1990-جی ایل ژانویه نین 19-20-ده باکی شهرینه قوشون‌لارین یئریدیلمه‌سی ایله باغلی فاجیعه‌لی اولایلارین تفصیلاتینین و سبب‌لری‌نین آراشدیرماسی اوزره آذربایجان جومهوریتی عالی شوروی نین وکیل-ایستینطاق کومیسیونون یارادیلماسینا و آذربایجان جومهوریتی عالی شوروی میللیمیلّی شوراسینین 19 ژانویه 1992-جی ایل تاریخ‌لی ایجلاسیندا همین کومیسیونون ایشی‌نین نهایتی نین دانیشیق ائدیلمه‌سینه باخمایاراق، 1994-جو ایله قدر بو سوروما سیاسی-حقوقی قیمت وئریلممیش‌دیر.
 
== قارا یانوارا دوزلمیش فیلملر (فیلموقرافی) ==