میصر: نوسخهلر آراسینداکی فرق
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
M.XIII (دانیشیق | چالیشمالار) ک ←موعاصیر تاریخی: clean up using AWB |
M.XIII (دانیشیق | چالیشمالار) ک جمهور=>جومهور using AWB |
||
خط ۴:
{{Collapsible list
|titlestyle=background:transparent;font-size:9pt;
|title={{Resize|11.5pt|{{Lang|ar|
|{{Infobox|subbox=yes |bodystyle=font-size:9pt;font-weight:normal;
|rowclass1=mergedrow |label1=[[Modern Standard Arabic|Arabic]]: |data1={{Lang|ar|Jumhūrīyat Miṣr al-ʿArabīyah}}
خط ۸۹:
|footnote_c= {{note|dst}}See [[Daylight saving time in Egypt]].
}}
'''میصر''' رسمی آدی '''میصر عرب
== تاریخی ==
خط ۹۷:
[[بیرینجی دونیا ساواشی]]ندان سوْنرا [[اینگیلتره (انگلیستان)]]نین پروتئکتوراتلیغی اولان میصرده میلّی-آزادلیق حرکتی یئنی مرحلهیه قدم قویدو. ایستیقلالیییت اوغروندا مبارزهیه رهبرلیک ائتمک اوچون بورژوا ایجتیماعی خادیملریندن بیر قوروپو باشدا Səəd Zəqlul اولماقلا [[۱۹۱۸]]-جی ایلین سونلاریندا [[میصر نمایندهلری پارتییاسی]]نی (''Vəfdi Misri'') یاراتدیلار. بۇ اؤز نتیجهسینی تئزلیکله گؤستردی. [[۱۹۱۹]]-جو ایلین مارت-آپرئل آیلاریندا و [[۱۹۲۱]]-جی ایلین سونلاریندا میصرین مختلف سوسیال طبقهلرینی و اراضیسینین بؤیوک بیر حیصهسینی احاطه ائدن گوجلو عصیانلار باش وئردی. بۇ عصیانلار آمان سیزلیقلا یاتیریلسا دا، مستملکچیلره اونلارا حاکمیتینین دایاقسیز و اعتیبارسیز اولدوغو نوماییش ائتدیریلدی. نتیجهده [[بؤیوک بریتانیا]] [[۱۹۲۲]]-جی ایل [[۲۸ فئورال]]دا اؤلکهده اؤز قوشونلارینی و کومیسسارینی ساخلاماق شرطیله میصرین ایستیقلالیییتینی تانیماغا مجبور اولدو. [[۱۹۲۳]]-جو ایلده میصر باشدا کیرال فؤاد اولماقلا مشروطیت سلطنت اعلان ائدیلدی. اؤلکه مجلیسینه سئچکیلر کئچیریلدی. کیرالین و مجلیسین قارشیسیندا مسئولیت داشییان ناظیرلر کابینهسی یارادیلدی. «وفد میصری» پارتییاسینین لیدئری Səəd Zəqlul باش ناظیر تعیین اولوندو. ناظیرلر کابینهسینین و گنج میصر بورژوازییاسینین باسکیی نتیجهسینده [[انگلیستان]] مهم ایقتیصادی گذشتلره گئتمیه، اؤلکه صنایعسینی و تجارتینی خاریجیی رقابتدن مودافیعه ائتمیه یؤنلدیلمیش یئنی گمرک تعریفی حیاتا کئچیرمیه مجبور اولدو. ۱۹۲۴-جو ایلده [[سودان]] کوندومیمو اوستان [[انگلیستان]] ایله میصر آراسیندا مناقشه باش وئردی. «وقف میصری» سوداندا مستملکه علئیهینه حرکتی مودافیعه ائتدییی اوچون اینگیلیسلر زوراکی واسیطهلرله وفدچی حؤکومتین ایستعفا گئتمسینه ناییل اولدولار. [[۱۹۲۹]]-[[۱۹۳۳]]-جو ایللرین دونیا ایقتیصادی بحرانی [[میصر ایقتیصادیاتی]]نا، ایلک نوبهده پانبیقچیلیغا بؤیوک ضربه ووردو. [[آقرار]] بحرانین صنایعیه کئچمسی نتیجهسینده بیر چوْخ خیردا و اورتا موسسهلر ایشی دایاندیردیلار. ایشسیزلیک گنیش میقیاس آلدی، فهلهلرین رئآل امک حاققی کسکین شکیلده آشاغی دوشدو. میصرده ایستیثمارین گوجلنمسی و حیات سویه سینین آشاغی دوشمسی ایله علاقهدار آزادلیق مبارزهسینین یئنی دالغاسی باشلاندی. آزادلیق مبارزهسینین زیروه سینی [[۱۹۳۰]]-جو ایلین اییول حادیثهلری تشکیل ائتمیشدی. [[منصور]]، [[قاهیره]]، [[ایسکندریه]] و [[پورت-سعید]] شهرلرینده عینادلی دؤیوشلر باشلاندی. [[سووئز شهری]] ایسه عوصیانچیلار طرفیندن توتولدو. مستملکچیلر و دخیلی ایرتجاع سیلاحلی مبارزهنی یاتیرماغا ناییل اولدولار. لاکین شهرلرده تعطیل لر و کندلیلرین اوز اوزونه چیخیشلاری بوتون ۳۰-جو ایللر بویو داوام ائتمیشدی. نتیجهده بؤیوک بریتانیا [[۱۹۳۶]]-جی ایلین آوقوستوندا میصرله یئنی مقاوله ایمضالاماغا مجبور اولدو. بۇ مقاولهیه اساساً [[انگلیستان]] عالی کومیسساری سفیرله عوض اولوندو و فورمال اولاراق اینگیلیس ایشغالینا سون قویولدو. بۇ گذشتلر ظاهیری اؤزللیک داشیییردی. اصلینده بۇ مقاولهیه گؤره [[سووئز کانال]] بؤلگهسی، [[قاهیره]] و [[ایسکندریه]] شهرلری [[اینگیلتره (انگلیستان)]] قوشونلارینین یئرلشدییی اراضی کیمی تصدیق اوْلونور، بؤیوک بریتانییا حربی هوا قوه لرینین میصرین طیاره لیمانلاریندان ایستیفاده ائتمسی و اونون اراضیسی اوزریندن اوچماق حقوقو ساخلانیلیر و [[میصر اوردوسو]] اوزرینده اینگیلیس حربی نمایندهلرینین نظارتی قویولوردو. [[محاربه]] باش وئرردیسه، یاخود محاربه تهلوکهسی یاراناردیسا، اینگیلیسلر میصردن بیر دؤیوش مئیدانی کیمی ایستیفاده ائده بیلردییلر. بئللیکله، ۱۹۳۶-جی ایل مقاولهسی دهایشیلمیش شکیلده اولسا دا، [[اینگیلتره (انگلیستان)]]نین میصر اوزرینده آغالیغینی مؤحکملندیریردی.
میصر [[ایکینجی دونیا ساواشی]]ندان سوْنراکی ایللرده ده رسماً مستقیل دؤلت حساب اولونسا دا، فاکتیکی اولاراق [[بؤیوک بریتانیا]]دان آسیلی وضعیتده قالماقدا ایدی. او، بریتانییانین [[توخوجولوق]] صنایعسی اوچون «پانبیق اکین بیچینلیق» رولونو اوْیناییردی. هم ده بریتانییا [[سوئز کانالی]]ندان و اونون بؤلگهسینده یئرلشدیریلمیش حربی بازالاردان میصر و دیگر عرب اؤلکهلری اوزرینده آغالیق اوچون ایستیفاده ائدیردی. میصر [[خالق]]ی اینگیلیس مستملکه اسارتی ایله باریشماق ایستمیر، اینگیلیس قوشونلارینین سووئز کانالی بؤلگهسیندان چیخاریلماسی و اؤلکهنین حقیقی مستقیللینین برپا ائدیلمسی اوغروندا قطعیتلی مبارزه آپاریردی. [[۱۹۵۲]]-جی ایل اییولون ۲۲-دن ۲۳-نه کئچن گئجه [[قاهیره]] گؤزتپه (پادگان) حیصهلرینین عصیانلاری باشلاندی. عصیانا [[جامال عبدالناصیر]]ین لیدئرلیک ائتدییی [[آزاد ضابیطلر تشکیلاتی]] رهبرلیک ائدیردی. عصیان نتیجهسینده کیرال فاروق حاکمیتدن ال چکمیه و اؤلکهنی ترک ائتمیه مجبور اولدو. [[۱۹۵۳]]-جو ایلده میصر
== جوغرافی موقعیتی ==
خط ۱۰۶:
== دؤلت قورولموشو ==
۱۹۵۳-جو ایلدن یاریپرزیدنت
== پول ==
|