آمریکا بیرلشمیش ایالتلری: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ک ←‏تاریخ: clean up using AWB
4321bot (دانیشیق | چالیشمالار)
replaced: ← (5), سئنتیابر ← سپتامبر, اوکتیابر ← اوْکتوبر, دئکابر ← دسامبر (3), دئسامبر ← دئکابر
خط ۱:
{{اؤلکه بیلگی قوتوسو
|اصلی آدی = United States of America
|تورکجه‌ده آدی = آمریکا بیرلشمیش ایالتلری
|عادی آدی = آمریکا
|بایراق شکیلی = Flag of the United States.svg
خط ۸:
|میلی هیمن = [[پرچم پرستاره|پرچم پُرستاره]]{{سخ|۲}}{{اوْرتا|[[فایل:Star Spangled Banner instrumental.ogg]]}}
|سلطنتی هیمن =
|خریطه = United States (orthographic projection).svg
|خریطه آلت یازیسی =
|باشکند = [[واشینقتن، دی سی]]
خط ۲۴:
|علامتدار حادیثه‌لر =
|موستقیللیک تاریخی = ۴ ژوئیه ۱۷۷۶{{سخ}}۳ سپتامبر ۱۷۸۳{{سخ}}۲۱ ژوئن ۱۷۸۸
|ساحه =۹٬۸۳۳٬۵۱۷
|ساحه روتبه‌سی = ۳-انجی
|جمعیت تخمینی = ۳۰۹٬۳۴۹٬۶۸۹ نفر (۲۰۱۰){{سخ}}۳۲۳٬۶۲۵٬۷۶۲ نفر (تخمین ایلی ۲۰۱۶)
|جمعیت تخمینی روتبه‌سی = ۳-انجی
|جمعیت تخمینی ایل = ۲۰۱۰
|سیاهیا آلینما =
|سیاهیا آلینما ایل =
|جمعیت سیخلیغی =۳۵
خط ۳۹:
|عومومی یوردایچی محصول آدام‌باشینا ایل =
|عومومی یوردایچی محصول آدام‌باشینا روتبه‌سی = ۱۰-انجو
|جینی = ۴۰/۸<ref name="WF">{{وب قایناقلاماسی|باغلانتی=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/us.html|باشلیق=United States|یازار=CIA|تاریخ=۳۰ سپتامبر ۲۰۰۹|امک=۵ ژانویه ۲۰۱۰| یاییملاییجی = http://www.webcitation.org/67UWawr7m | یوخلاما تاریخی = ۰۷ مه ۲۰۱۲}}</ref>
|جینی روتبه‌سی = ۴۴ام
|جینی ایل = ۲۰۱۳
خط ۶۲:
 
== تاریخ ==
[[آوروپا]] کولونیستلری قوزئی آمریکا قاره‌سینه گلنه‌دک (۱۶نجی عصر) آمریکانین ایندیکی اراضی‌سینده [[قیزیل دریلر]] و [[اسکیمولار]] یاشاییردی. ۱۶۰۷-نجی ایلده اینگیلیسلر ایندیکی [[ویرجینیا]] ایالتی‌نین اراضیسینده ایلک دایمی مسکن سالدیلار. اوجوز زنجی امه‌ای ۱۷–۱۸ عصرلرده جنوب ایالتلری‌نین پلانتاسیا تصرروفاتینین اینکیشافیندا موهوم رول اوینادی. کاپیتالیزمین اینکیشافی ایله قاباقجیل ایدئولوژی اؤزونه یول آچیردی (توماس جفرسون، بئنجامین فرانکلین). قوزئی آمریکادا اینگیلتره‌نین حؤکمرانلیغینا سون قویموش ایستیقلالیت موحاریبه‌سی (۱۷۷۵–۸۳) گئدیشینده آبش-دا آبش ایستیقلالیت بیان‌نامه‌سی قبول ائدیلمیشدیر (۱۷۷۶ ایل یولون ۴-ده). یورکتاون یاخینلیغیندا ووروشمادان (۱۷۸۱) سونرا اینگیلیس ایجماعلار پالاتاسی موحاریبه‌نین داوام ائتمه‌سی علئیهینه سس وئردی و حوکومتی صولح باغلاماغا وکیل ائتدی. ۱۷۸۱ ایلده خاریجی ایشلر، مالیه و حرب دپارتامنتلری یاراندی. همین ایلده مالیه دپارتامنتی باشچیسی روبرت مورریس پول بوراخیلیشی اوچون قوزئی آمریکا بانکی کونگره لیسانسینی وئردی. ۱۷۸۷ ایلده قبول ائدیلمیش یئنی آنایاسا آبش-ای فدرال دؤولت کیمی رسمیلشدیردی. ۱۷۸۹ ایلده ایلک پرزیدنتی [[جرج واشینگتن|جورج واشینگتن]] سئچیلمیش‌دیر. ۱۷۸۹–۹۱-جی ایللرده ایلک سیاسی پارتیاسی - فئدئرالیستلر و رئسپوبلیکاچیلار مئیدانا گلدی (۱۸۲۸ ایلده فئدئرالیستلر آدینی دئموکرات پارتیاسیا دَ‌ییشدیلر). ۱۷۹۱ ایلده میلّی [[بانک]] یارادیلدی. بئین‌الخالق مئیداندا اؤز مؤوقعینی مؤحکملتمه‌یه‌سی گؤسترن آمریکا ۱۸۰۸–۰۹ ایل‌لرده [[روسیه]] ایله دیپلوماتیک موناسیبتلری باغلاندی. اینگیلتره-آمریکا موحاریبه‌سی (۱۸۱۲–۱۴) آبش-این موستقیل‌لیگینی موحکم‌لندیردی. ۱۹ عصرین اول‌لرینده آبش-این اراضیسی خئیلی گئنیشلندی. ۱۹ عصرین سونون‌دان [[جنوب کارولینا]] و [[جورجیا]] دان [[میسیسیپی]]، [[آلاباما]]، [[لوئیزیانا]] و [[آرکانزاس]]ا کیمی گئنیشلنمیش پامبیقچیلیق اینکیشاف ائتمه‌یه باشلادی. ۱۸۰۳ ایلده آبش حکومتی [[لوئیزیانا]]نی [[فرانسه]]دن ساتین آلمیشدی، ۱۸۱۹ ایلده [[ایسپانیا]] غربی و شرقی [[فلوریدا]]نی آمریکایا گذشته گئتمه‌یه مجبور اولدو. ۱۸۷۶ ایلده روسیه‌دن آلاسکانی و آلئوت آدالارینی ساتین آلدی. ۱۹ عصرین ۳۰-نجو ایللرین اولینده آمریکادا آبولیسیونیزم حرکاتی گئنیشلندی. لاکین جنوب قولدارلارلیق اوستانلری شیمال جمعیتی آراسینداکی ضدیت‌لری کسکینلشدیردی. ۱۸۶۰ ایل دئکابریندسامبرین ۲۰-ده گونئی کارولینا فئدئرال کونستیتوسیاسین اؤز راتیفیکاسیاسینی پوزموش، شیتات‌لار اتفاقین‌دان چیخدی. فئورالین ۷-ده آمریکا کونفدراتیو اوستانلری‌نین مووقتی آنایاساسی قبول ائدیلمیشدیر. بۇ آبش-دا وطنداش موحاریبه‌سی (۱۸۶۱–۶۵) ایله نتیجه‌لندی. بۇ دؤورده پرئزیدئنت آبراهام لینکولن کؤله‌لرین فدرال سویه‌ده آزاد ائتمه‌سی حاقیندا بیان‌نامه‌سی ایمضالادی (۱۸۶۳ ایل یانوارین ۱-ده). ۱۸۶۹ ایلده وایومینق اراضیسی، ۱۸۹۳ ایلده ایسه کولورادو اوستانی قادین‌لارا سس‌وئرمه حوقوقو وئردی. وطنداش موحاریبه‌سیندن سونرا مالدارلیغین گئنیشلنمه‌سینه گؤره کابویلار مئیدانا گلمیش‌دیلر. ۱۸۸۶ ایل سئنتیابرینسپتامبرین ۴-ده جئرونیمونون توتولماسی ایله هیندیلرله موحاریبه‌لر اصلینده باشا چاتدی. همین ایلده آبش یوزایللیگی موناسیبتی ایله فرانسه‌دن پای آزادلیق هیکلی نیو-یورک یاخینلیغیندا آچیلمیش‌دیر. ۱۸۹۲ ایلده ۱۹۵۴ ایله قدر ایشلمیش ائللیس آیلئند کؤچریلر قبول مرکزی آچیلمیش‌دیر. ۱۸۹۳ ایلده آبش هاوایی آدالاری، ایسپانیا-آمریکا موحاریبه‌سینده (۱۸۹۸)، [[فیلیپین]]، قوام آدالاری و [[پورتو ریکو]] توتولدو. ۱۹۰۳ ایلده ایسه [[پاناما کانالی]] زوناسی توتولموش‌دور. بیرینجی دونیا موحاریبه‌سینده آبش اولجه بیطرفلیک اعلان ائتمیش‌دیر. ۱۹۱۴ ایل اوکتیابراوْکتوبر آییندا پرزیدنت وودرو ویلسون آنتانتایا قیسامودتلی کردیتلری وئرمه‌یه ایجازه وئردی. آمریکالیلارین باتیرمیش خاریجی گمیلرده هلاکلارین‌دان سونرا آبش [[آلمان]] ایله دیپلوماتیک موناسیبتلری لغو ائتمیشدیر و ۱۹۱۷ ایل آوریلین ۶-دا اونا موحاریبه اعلان ائتدی. آمریکا اوروپاداکی سیلاحلی قوه‌لری‌نین باشچیسی جون پرشینق اولدو. همین ایل دئکابریندسامبرین ۱۸-ده کونگره آنایاسایا قورو قانونو داخیل ائدن ۱۸-جی دوزلیشی قبول ائتدی. ۱۹۲۹–۳۳ ایللر دونیا ایقتصادی بوحرانی آمریکایا خوصوصیله آغیر ضربه ووردو. ۱۹۴۱ ایل دئسامبریندئکابرین ۷-ده آبش-آ موحاریبه اعلان ائدن [[ژاپون]] پیورل-هاربور، فیلیپپین و بیر سیرا باشقا اراضیلرده‌کی حربی-دنیز بازالارینا هوجوم ائتدی. دئکابریندسامبرین ۱۱-ده [[آلمان]] و [[ایتالیا]] دا [[ژاپون]] طرفینده آمریکایا موحاریبه اعلان ائتدیلر. ۱۹۴۲ ایلده سووئت ایتیفاقی-آمریکا دانیشیقلاری نتیجه‌سینده همین ایل اوروپادا ایکینجی جبهه آچماق باره‌ده تام راضیلیق الده ائدیل‌دی. ساکیت اوقیانوسدا ژاپون قارشی فعالییت‌لری آدمیرال چئستئر نیمیتس و ژنرال دوقلاس ماکارتور باشچیلیق ائتمیشلر. موحاریبه بیتمیش کیمی سویوق موحاریبه باش وئرمیشدیر. آمریکانین سووئت ایتفاقی ایله موناسیبتلری پیسلشمیش کیمی ۱۹۴۸ ایلده جورج کئننان ساخلاما (containment) دوکتریناسینی ایره‌لی سوردو.
 
[[File:Lower Manhattan from Staten Island Ferry Jan ۲۰۰۶.jpg|thumb|left|۳۰۰px|مانهاتانین منطقه سیندن بیر شکل]]