|
[[فایل:Quake epicenters 1963-98.png|بندانگشتی|300x300پیکسل|یئر اؤزونده زؤنالار قارهلر آراسیندا]]
'''زلزله''' یوخسا یئر '''تیترهماغی.''' یئر آلتیندا ضربهلر و یئرین اؤزوندهاۆزۆنده تیترهماقدؽر. یئر قابیٛغیٛندا ائنئرژی یؽغؽشؽب و بیر لحظهده آچؽلؽر و یئر تیترهنیر. دوغالدا یئر تیترهماغی قارهلرین حرکتیندن عاید اوْلۇر هابئله [[چکیردک بومبو|اتوم پاتلامی]] و آیرؽجا گۇجلر یئرین تیترهماغؽنا سبب اوْلابیلر.
دوغالدا [[قارهلر حرکتی|قارهلرین حرکتی]] یئر اۆزۆنده اوْلان [[قاره صفحه لری]]<nowiki/>ن بیر بیرینه توْققاشدؽرؽر یادا اوْلار بیر بیریندن اوزاقلاشؽر.قاره صفحهلری نین آراسیندا زؤنالاردا حرکتلر انرژی و گوجگۆج یارادیر و بۇ گۆج بیر لحظهده آچؽلؽر و زلزله گلیر.
زلزله چوْخلو اؤلکهلرده و قارهلرده و دنیز ایچره اوْلابیلر.هابئله [[اود داغی]] پۆسکۆرماقدا زلزله اوْلار.
زلزله سایؽ ریشتر ایله دیر و بیر حساب سایؽ زلزلهنین انرژیسین و گوجونگۆجون بیلیندیریر.
گوجلوگۆجلۆ یئرالتؽ تکانلار ائولری و تیکیلیلری اوچورا، سونامی و یئر سۆرۆشمهلری عمله گتیرهبیلر و نتیجهده آداملارین هلاکیناهلاکؽنا سبب اولااوْلا بیلر. زلزله نتیجهسینده یئرین اوستاۆست قاتی فورماسؽنی دییشه بیلر. زلزلهیه شامیل اولاناوْلان علمه سئیسمولوژی (seismology) دئییلیر.
== ژئوْموْرفوْلوْژی تئرمی ==
تئکتونیک پروسئسلر نتیجهسینده یارانان یئرآلتی تکان و یئر سطحینین تیترهییشی. اونون گوجوگۆجو بؤیوکلوکبؤیۆکلوک مقیاسی و یا ائنئرژی درجهسی ایله، سطحی تاثیرینین آغؽرلؽغی مئقیاسؽنؽن بالل درجهسی/ /ریشتئر، مئرکاللی/ ایله قیمتلندیریلیر. هر ایل یئرده قئیده آلینان زلزلهلرین میقداری یوز مینلره چاتؽر، آنجاق اوْنلارین جزعی بیر حیسهسی داغؽنتؽیا سبب اولوراوْلۇر /مثلن: شاماخی - ۱۹۰۲، سان-فرانسیسکو- ۱۹۰۶، توکیو - ۱۹۲۳، آشقاباد -۱۹۴۸، شیلی- ۱۹۶۰، اهر-ورزقان ۲۰۱۲، ایزمیت 1999 و باشقالاری <ref>[https://ia601500.us.archive.org/13/items/GeomorfolojiTerminlerinIzahliLugeti/geomorfoloji%20terminlerin%20izahli%20lugeti.pdf Zəlzələ] Geomorfoloji terminlərin izahlı lüğəti. — Bakı: "Elm", 2012. — Səhifələrin sayı: 326. — Səh.: 177. — ISBN 978-9952-453-14-0.</ref>.
== حاققیندا ==
یئرین مۆختلیف داشلاردان تشکیل اوْلۇنماسی، یئرین داخیلی قاتلاریندا اوْلان دما و فیشار فرقی نتیجهسینده لیتوْسفئرده مۆختلیف پروْسئسلر گئدیر. بو پروْسئسلر منشهیینه گؤره داخیلی (ائندوگئن) و خاریجی (ائکزوگئن) اوْلوراوْلۇر. داخیلی پروسئسلر یئر سطحینده یوکسکلیک و چؤککلیکلری یارادیر. داشلارین یاتیم فورمالارینی پوْزۇر، وۇلکان و زلزهلهلری یارادیر. لیتوْسفئرده چاتلارؽن، قؽرؽشؽقلارؽن عمله گلمهسی ایله موشاهیده اوْلۇنان شاقۇلی و اۇفۇقی حرکتلر تئکتوْنیک حرکتلر آدلانؽر. بو پروسئسلرین تأثیری نتیجهسینده داش لایلارؽ اۇفۇقی، ماییلی، شاقۇلی وضعیت آلؽر و یا چاتلارلا مۆختلیف حیسهلره آیرؽلؽر<ref>Stephen Marshak, Earth: Portrait of a Planet (New York: W. W. Norton & Company, 2001): 305–6.</ref>.
شاقۇلی حرکتلر - دوزهنلیکلره نیسبتهن داغلاردا داها سۆرعتله گئدیر. یئرین داخیلینده باش وئرن پروسئسلر سطحده تدریجی، چۆخسرلیک قالخما و ائنمهیه سبب اولوراوْلۇر. مثلن: هۆلند اؤلکهسی هر ایل ۳ م.م. ائنیر، سکاندیناوییا یارؽمآداسی ایسه ۱ س.م. قالخیر. شاقۇلی حرکتلر نتیجهسینده ائنمیش ساحه قرابئن (گودال)، قالخمیش ساحه ایسه هورست آدلانؽر. قرابئنلرین سو ایله دولماسؽ نتیجهسینده بایکال، اۇرمییه و وان کیمی گؤللر یارانیب. قرابئن و هورستلار پیلله شکلینده اولدوقدااوْلدوقدا فایادلانؽر. اۆفۆقی حرکتلر ده شاقۇلی حرکتلر کیمی تدریجهن باش وئریر. تئکتونیک چاتلارلا پارچالانمؽش لیتۇسفئر تاوالاری اوستاۆست اؤرتوک سطحی ایله ایلده ۲-۳ س.م. سرعتله «سۇرۇشهرک» حرکت ائدیر. اۇفۇقی حرکتلر نتیجهسینده ائنمیش ساحه آنتیکلینال (Anticline) و قالخمیش ساحه ایسه سینکلینال (Syncline) آدلانؽر<ref>"Liquefaction," in Earthquake Glossary of the United States Geological Survey, date accessed: April 23, 2017. https://earthquake.usgs.gov/learn/glossary/?term=liquefaction</ref>.
زلزلهنی «سئیسموْقراف» آدلؽ جیهازلا اؤلچۇرلر. زلزلهلر داغؽدؽجی تأثیرینه گؤره ۱۲ ردهلی ریشتئر جدولی ایله قیمتلندیریلیر. باش وئرن داغؽنتؽلارا گؤره زلزلهلر مئرکاللی جدولی ایله قیمتلندیریلیر. زلزلهلر یئر قابؽغؽنؽن فعال وۇلکانیزم زۇنالاریندا داها چوخ تکرارلانؽر. هر ایل دونیادا ۱۰۰ مینلرله زلزله باش وئریر کی، اونلارین دا ۱۵-۲۰-سی داها فلاکتلی اولوراوْلۇر. اونلار اساساً اوکئانلاردا باش وئریر<ref>Simon J. Day, "Landslides," in Encyclopedia of the Natural World Ser.: Encyclopedia of Islands ed. Rosemary Gillespie and David Clague (California: University of California Press, 2009): 535.</ref>.
یئرین داخیلینده زلزله تؤرهدن حرکتلرین باش وئردیگی یئره زلزله اوْجاغؽ و یا هیپوسئنتر دئییلیر. زلزله اوْجاغؽنؽن اوزرینده اولاناوْلان یئر سطحینه زلزله مرکزی و یا ائپیسئنتر دئییلیر. یئرالتی تکانلار زلزلهدن ان قیسا مسافه قت ائتدیی اۇچون ان گۇجلۇ داغؽنتؽ ائپیسئنترده باش وئریر. ائپیسئنتردن آرالاندؽقجا داغؽنتؽ و اینسان تلفاتی آزالؽر. زلزله اوْجاغی درینده یئرلشدیکجه زلزله داها گئنیش اراضینی ایحاطه ائدیر. زلزله اوْجاغی دایازدا یئرلشدیکده ایسه زلزهلهنین یئر سطحینده یایؽلدؽغی ساحه کیچیک اولسااوْلسا دا، داها چوخ داغؽنتؽ تؤرهدیر. زلزلهلر چوْخ گۇجلۇ وۇلکان پارتلاییشی نتیجهسینده ده باش وئریر. دونیادا ان گۇجلۇ زلزلهلر آمئریکانین باتؽ ساحیلیندهکی کوردیلیئر-آند داغلاریندا، جنوبی آوروپا ایله آسییا آراسؽنداکی آلپ-هیمالیا داغلیق قورشاغؽندا، ساکیت اوکئانؽن باتی ساحیلیندهکی مۇعاصیر گئوسینکلینال قورشاقدا (یاپونییا، ایندونئزییا، فیلیپپین و س.) باش وئریر. آوسترالییا، برازیلییا یایلاسی، لابرادور یارؽمآداسؽندا ایسه زلزلهلر دئمک اولاراوْلار کی، باش وئرمیر. ایزوسئیسلر- سئیسمیک خریتهلرده –عینی گوجلوگۆجلۆ سئیسمیک تکانلارین حیسس اوْلۇندۇغۇ منطقهلری بیرلشدیرن خطلردیر. مانتییانین یوخارؽ حیسهسیندهکی اریمیش ماددهلر – ماقما یوکسک فیشار آلتؽندا داخیلی پروسئسلر نتیجهسینده یئر قابؽغؽندا عمله گلمیش چاتلارلا یوخارؽیا دوْغرۇ حرکت ائدیر. ماقمانین بیر حیسهسی یئر سطحینه چاتمامؽش سوْیۇیۇب یئر قابؽغؽنؽن مۇختلیف حیسهلرینده قالؽر، دیگر حیسهسی ایسه یوکسک فیشار آلتؽندا سطحه چؽخاراق سئل کیمی آخیر. سطحه چیخمیش ماقما – لاوا آدلانؽر. لاوا سوْیۇدۇقدان مۆختلیف هۆندۆرلۆکلۆ تپهلر عمله گتیریر کی، بونا وۇلکان دئییلیر. «ووْلکان» قدیم رومالیلاردا اوْد تانریسیدیر. ماقمانؽن یئر سطحینه چؽخدؽغی کانالا وۇلکان بوغازؽ دئییلیر. وۇلکان پۇسکۇرمهسی زامانی عمله گلمیش تپهنین زیروهسیندهکی چؤککلییه کراتئر دئییلیر. کراتئردن یئر سطحینه چوْخلۇ میقداردا قاز، سۇ بۇخارؽ، وۇلکانیک توْز، کۆل و لاوا چؽخؽر. دیامئتری ۱،۵ ک.م-دن بؤیوکبؤیۆک اولاناوْلان کراتئر کالدئرا آدلانؽر. ائروزییا و دئنوداسییا پروسئسلری وۇلکان داغؽنؽ آشؽندؽرؽر، لاکین وۇلکان بوْغازؽندا قالؽب، سوْیۇیاراق برکیمیش لاوا-نئکک آدلانان قایالی رئلیئف عمله گتیریر. بوغاز و کراتئر وۇلکانؽن اجزاسؽ دیر. وۇلکانلار - فعالییتده اوْلان و سؤنمۇش وۇلکانلارا بؤلۆنۆرلر. پۆسکۆرمهسی بشریتین یادداشؽندا قالان وۇلکانلار فعالیتده اولاناوْلان وۇلکان آدلانؽر. دونیادا ۸۱۷ فعالیتده اولاناوْلان وۇلکان مؤوجود دور کی، اونلارین ۶۲۰ - سی یاخؽن کئچمیشده پۆسکۆرۆب. بو وۇلکانلارین ۷۵%-ی ساکیت اوْقیانوسؽن «اودلو حلقهسینده» (مس. کلیوجئوسکایا سوپکا، فودزییاما و س.) و ایندونئزییا آدالارؽندادیر. بوندان باشقا گونئی آوروپا و آند داغلارؽندا دا چوْخلۇ فعالیتده اوْلان وۇلکان مؤوجود دور. فعالیتده اولاناوْلان وۇلکانلاردان - وئزووی، ائتنا، ایسترومبولی (ایتالییا)، هئکلا (ایسلاندییا)، کامئرون (آفریکا)، فودزییاما، آزو (یاپونییا)، کلیوچئوسکایا سوپکا (روسییا)، اوریسابا، تاخامولکو، پوپوکاتئپئتی (شیمالی آمئریکا) - شیمال یاریمکورهسینده؛ کیلیمانجارو (آفریکا)، کوتوپاخی، سان-پئدرو، رویس، لیولیالاکو (ج. آمئریکادا)، ائرئبوس (آنتارکتیدا)، کراکاتاو (ایندونئزییا) -گونئی یاریمکۆرهسینده یئرلشیر. دونیادا فعالییتده اولاناوْلان ان یوکسک وۇلکان گونئی آمئریکاداکی لیولیالاکو (۶۷۲۳ v) داغؽ دیر. یئر کۆرهسینده فعالیتده اولاناوْلان وۇلکانلارا نیسبتهن سؤنموش وولکانلار داها چوخدور. اونلارین پۆسکۆرمهسی حاققیندا هئچ بیر تاریخی معلۇمات یوْخدور. قافقازؽن ان هۆندۆر زیروهلری ائلبروس، کازبئک، آذربایجانداکی - بؤیوکبؤیۆک اؽشؽقلی، قؽزؽلبوْغاز، ساوالان سؤنمۆش وۇلکانلاردیر<ref>[http://oceantoday.noaa.gov/tsunamistrikedestruction/ Tsunami Strike Japan] – Ocean Today</ref>.
زلزله و وولکانلار اساساً داغلیق اراضیلرده - لیتوسفئر تاوالارؽنؽن سرحددینده گئنیش یایؽلؽب. قدیم پلاتفورما ساحهلرینده (دوزهنلیکلرده) زلزله و وۇلکانلارا راست گلینمیر. وۇلکانلارین بیر نؤعی اوْلان پالچؽق وۇلکانلاری پۆسکۆردوکلری لاوانؽن دماسؽنؽن آز اولماسؽاوْلماسؽ ایله فرقلنیرلر. لاوانؽن ترکیبینده سۇ چوْخ اوْلدۇغۇنا گؤره سؽیؽق پالچؽغا اوخشار گیللی کۇتله کیمی آخیر و ایچریسیندن قاز قابارجؽقلارؽ چؽخؽر. بو وۇلکانلارا ان چوْخ نفتلی-قازلی ساحهلرده راست گلینیر و اوْنلاردان مۆعالیجه مقصدی ایله ایستیفاده ائدیلیر. وۇلکان بوْرۇسۇنۇن اطرافیندا توپلانان کسهکلی پالچؽق-برئکچی آدلانؽر. آذربایجان پالچؽق وۇلکانلارؽنؽن ان چوْخ یایؽلدؽغی اراضیلردندیر (خصوصیله آبشئرون و قوبوستاندا). وۇلکان و زلزلهلرین یایؽلدؽغی بعضی اراضیلرده یئرالتؽ سۇلار عادتن یوکسک دمایا مالیک اولوراوْلۇر. بۇ سۇلاردا چوْخلۇ دۇز و قاز اوْلدۇغۇ اۇچۇن اوْنلار معدنی سۇلار آدلانؽر. سولارؽن ایستی اولماسؽنااوْلماسؽنا سبب یئر سطحینه یاخؽن اولاناوْلان قاینار ماقمانین تأثیریدیر. ایستی سۇلار یئرین داخیلیندهکی چاتلارلا سطحه چؽخؽر، بولاق شکلینده چای و دنیزلره تؤکۆلۆر. بعضهن یئرآلتی سۇلار یوکسک فیشارآلتؽندا سطحه چؽخاراق فوواره وۇرۇرلار<ref>Kirk, R.M (1977). "Rates and forms of erosion on intertidal platforms at Kaikoura Peninsula, South Island, New Zealand". New Zealand Journal of Geology and Geophysics 20 (3): 571–613. DOI:10.1080/00288306.1977.10427603.</ref>.
== عمومی معلومات ==
زلزله یئرده باش وئرهن دینامیک پروسئسلر نتیجهسینده باش وئریر. بونون بیر نتیجهسی کیمی لای تئکتونیکاسؽنی گؤسترمک اوْلار. یئرین اؤزهیی و قابؽغی آراسینداکی لیتوسفئر لایلار زلزلهلرین یارانماسؽندا بؤیۇک روْل اوینایؽرلار. زلزلهلر اساساً بۇ لایلارؽن سرحد زۇنالاریندا عمله گلیرلر. مۆختلیف لایلارؽن بیر-بیرینه نظرهن سۆرۆشمهسی و توْققۇشماسی یئرآلتی تکانلارا سبب اوْلۇرلار. یئرآلتؽ داشلارین کسیجیلیک مؤحکملیگی حددی کئچدیکده اوْنلار بۇرادا یارانان گرگینلیگی سؽچرایؽشلا بوشلایؽر و نتیجهده یئرآلتؽ تئکتونیک تکانلار باش وئریر. یارانان ائنئرژینین قیمتی هیدروژئن بومباسینین گوجوندنگۆجوندن ده ۱۰۰ دفعه چوْخ اوْلماسی معلۇمدۇر. بۇ گرگینلیک بۇشالماسی لایلارؽن سرحد زۇنالاریندا باش وئردیگی کیمی، اوْنلارین اوْرتا حیسسهلرینده، مؤحکملیگی ضعیف زۇنالاردا دا یارانا بیلر.
زلزلهنین دایم باش وئردیگی یئرلر سئیسمیک قۇرشاق آدلانؽر. دونیادا ۲ سئیسمیک قۇرشاق وار. آلپ-هیمالیای قۇرشاغؽ، آرام اوْقیانوس قۇرشاغؽ.
== دئنوداسییا زلزلهلری ==
دئنوداسییا زلزلهلری تورپاغا سۆزۆلهن سۇ، اوْنۇن بعضی حیسسهلرینی حل ائدیر و اؤزۇ ایله آپارؽر. یئرآلتؽ سۇلار داغؽدؽجی فعالییتی آسانلؽقلا حل اولاناوْلان داشلاردا، مثلن، داش، دوز، گیپس، اهنگداشی و اینکیشاف ائتدیی یئرلرده میدانا چؽخؽر. بۇ سۇلارین یئرینه بوْشلۇقلار و یا ماغارالار عمله گلیر. زامان کئچدیکجه همین بوشلوقلارین تاوان حیسسهلری آغؽرلؽق قوهسینین تأثیری آلتؽندا آشاغی اۇچۇر و شیددتلی یئره دیهرک زلزلهنین عمله گلمهسینه سبب اوْلۇر.
موشاهیدهلر گؤستریر کی، اۇچما بیردن-بیره باش وئریرسه، زلزله بیر نئچه دقیقهدن آرتیق داوام ائتمیر. بعضهن سئیسمیک حرکتلر بیر نئچه زلزله شکلینده مئیدانا چؽخؽر. بیر ضربهنین آردؽنجا ایکینجی و سونراکیلار حیسس اوْلۇنۇر: بۇرادا آیرؽ-آیرؽ زلزلهلر آراسؽنداکی فاصیله بیر نئچه گون اوْلا بیلر. همین حادیثهنین سببی اوْدۇر کی، عمله گلمیش باش ضربه همین ماغارانین باشقا یئرلرینده و قونشو ماغارالاردا مۇوازینتین پوْزۇلماسی و علاوه اۇچقۇنلارؽن عمله گلمهسینه سبب اوْلۇر.
== وۇلکانیک زلزهلهلر ==
۲-جی تیپ زلزلهلر وۇلکانیک فعالییتله علاقهدار دیر. بۇرادا وۇلکان فعالییتینین ان دهشتلی دؤورۆنو خاطؽرلاماق کیفایتدیر: هر بیر پارتلایؽش زامانی مۆختلیف بؤیۇکلۇکده اولاناوْلان برک پۆسکۆرمه محصوللاری آتؽلؽر، کراتئرین دیبی تیترهییر. پۆسکۆرمهدن اؤنجه وۇلکان اطرافیندا حیسس اوْلۇنان مۆختلیف یئرآلتئ ضربهلر بو قبیلدندیر. وۇلکانیک زلزلهلرین سببلری اۆستدهکی لایلارؽن فیشارینا اۆستون گله بیلمهیهن قازلارین پارتلاماسیندان عیبارتدیر. یئرین تیترهمهسینین بؤیۆک قۆوهیه چاتماغؽنا باخمایاراق، اونلار بؤیوکبؤیۆک ساحهیه یایؽلا بیلمیر.
== تئکتونیک زلزلهلر ==
۳-جۆ تیپ زلزلهلر یئر قابؽغؽندا قؽرؽشؽقلارؽن و چاتلارؽن عمله گلمهسی ایله علاقداردیر.
زلزلهلرین آنجاق اؤنمسیز حیسسهسی وۇلکانیزم، ماغارا تاوانلارؽنؽن اۇچماسؽ، شاختالاردا اۇچقۇنلارؽن باش وئرمهسی ایله علاقداردیر. دئمک اولاراوْلار کی، زلزلهلرین هامیسی تئکتونیک زلزلهلردیر. کۆرهمیزین داخیلینده تأثیر ائدن داخیلی قۇوهلر تدریجهن توْپلانیر و هر هانسی بیر یئرده داشلارین مۆقاویمت ائتمه قابیلیتیندن آرتؽق اوْلدۇقدا، همین داشلارین بیردن-بیره پارچالانماسؽ و یا چاتلاماسؽ باش وئریر. پارچالانما، هر طرفه یایؽلماقدا اوْلان و اؤز یوْلۇندا راست گلن ماددهلری رقصی حرکته گتیرهن ائلاستیک دالغالار یارادؽر. داشلارین ایلک پارچالانما یئری زلزلهنین مرکزی اوْلۇر. مرکزده زلزله همیشه قؽسا مۆددتلی اوْلۇر. ان گۆجلۆ تکانلار دا بئله بیر نئچه سانییه داوام ائدیر. یالنیز شیلیده اولاناوْلان زلزلهلر بیر نئچه اون سانییه داوام ائدیب. توپلانمؽش ائنئرژینین آزاد اوْلماسی سۆرعتله باش وئریر: ائنمه، قالخما، اۆفیقی جهتده سۆرۆشمه و یا مورککب حرکتله پارچالانما یایؽلؽر.
یئر داخیلینده زلزلهیه سبب اوْلمۇش ایلک حرکتین باش وئردیگی یئره هیپوسئنتر دئییلیر.
*چوْخ بؤیۆک درینلیکلی زلزلهلری(هیپوسئنتر ۳۰۰-۷۰۰ کم درینلیکده یئرلشیر)
یئر کورهسیندهکۆرهسینده باش وئرهن زلزهلهلرزلزلهلر داها چوخ سطح و نورمالنوْرمال زلزهلهلردیرزلزلهلردیر. چوخ بؤیوکبؤیۆک درینلیکلی زلزهلهلر عادتهن ساکیت اوکئان "اودلو قؤوسو"ده باش وئریر.زلزله اوجاغی نه قدر دریندیرسه دالغالارین تأثیر ائتدیی اراضی ده بیر او قدر گئنیش اولوراوْلۇر.زلزله اوجاغینین یئر سطحینه پئرپئندیکولیار پرویئکسییاسی "ائپیسئنتر" آدلانؽر <ref>[http://www.bakspt.narod.ru/FenBK/Tebiet-Elmleri/vusale-sadiqova/tebietshunastligin-esaslari.doc Təbiətşünaslığın əsasları] </ref>.
یارانما سببلری[رئداکته | اساس رئداکته]
زلزهلهنین باش وئرمهسی اوچون ایلکین شرطلردن بیری ده، یئرین آلتیندا کؤوک سوخورلارین اولماسیدیر. یئرین مرکزینه طرف ایرلیلدیکجه تئمپئراتور آرتیر. نتیجهده سوخورلار نیسبتهن یومشاق اولور و بورادا زلزهلهنین یارانماسی اوچون آز ایمکان اولور. زلزله اونا گؤره ده یئرین اوست قاتلارینا یاخؽن زونالاردا جملشیر. بعضی حاللاردا زلزله یئرین ۷۰۰ کم درینلیینه قدر ایشلهیه بیلیرلر. اگر ایکی لای توققوشارسا اوندا، سیخلیغی یوکسک اولان یونگول لایی آشاغییا یئرین درینلیینه ایتلییر. بو واداتی-بونیوف-زونالاری آدلی مودئل ایله ایضاح اولونور.
زلزهلهلر همچینین وولکان پۆسکۆرمهسی نتیجهسینده ده یارانا بیلرلر. آنجاق بورادا باش وئرهن زلزهلهنی تئکتونیک ائنئرژیسی محدوددور.
زلزله زامانی یئرده موختلیف دالغالار یارانیر. بو دالغالار بوتون یئر کورهسینه یاییلیر و سئیسمولوقلار طرفیندن یئرین ایستهنیلهن نقطهسینده اؤلچوله بیلیر. بو دالغالار یئرین اوست قاتیندا باش وئرهن داغینتیلارا سبب اولور.
== قایناقلار ==
| 