لیبرالیسم: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

لیبرال کلمه سی لاتینجه اؤزگور آنلامینا گلن لیبئر'دن توره میشدیر. کلمه ، اؤنجه لری اینگیلیس قایناق‌لی، یابانجی قایناق‌لی پولیتیکالاری ایفاده ائتمک آماجی ایلا کؤتوله ییجی و سوچلاییجی بیر آنلام‌دا کوللانیلمیشدیر. ایزله ین ایللرداه ایسه  ایسپانیوللار لیبرال صیفاتینی اینگیلیس قایناق‌لی پولیتیکالارین نیته له ندیریلمه سی آماجی ایله قوللانمایا باشلامیش و لاک آنایاسال مونارشی ایله پارلامئنتئر یؤنه تیم ایلکه لرینی ساوونان میللتمیلت وکیللرینی لیبرالئس اولاراق ایسیمله ندیرمیشدیر. بیر باشقا گؤروشه گؤره، آدام اسمیت، اولوسلارین زنگینلییی'نده کی لیبرال صادرات و واردات سیستمی ایفاده سیله لیبرال قاورامینی ( مفهومونو ) ایلک قوللانان یازار اولموشدور. زامانلا استفاده سی یایغین لاشان قاورام، یوزایلین اورتالارینا و سونلارینا دوغرو سیاست سؤزلوگونه اییییجه یئرلشه رک بیراخین یاپسینلار، بیراخین گئچسینلر ایفاده‌سینین یئرینی آلمیش و دوشونجه اؤزگورلویونو، ایفاده اؤزگورلویونو، باسین ( مطبوعات ) اؤزگورلویونو و آزاد تیجارتی ساوونانلارین آدلاندیریلماسین‌دا قوللانیلان ائتیکت دورومونا دؤنوشموشدور. آنجاق داها سونرالاری دونیانین چئشیت‌لی یئرلرینده لیبرالیسمین بیر قاورام اولاراق آشیری مقبولیت قازاندیغی گؤرولموشدور.

آمریکا دئوریمی قاره آوروپاسینی ائتکیله یه رک اینگیلیس’ئ، فرانسا’یا یول گؤسترمیش و آمریکا دئوریمی'ندن داها ائتکی‌لی اولاراق ۱۷۸۹’دا فرانسه’ده بیر دئوریم یاشانمیشدیر. فرانسه دئوریمی'ایله فئودال دوزه ندن دوغان سوسیال حقوقی آیریجالیق ( تبعیض )لار، قالدیریلدی و توپراق مالکیتی سینیرلاندیریلیب بوتون اینسانلار یاسالار اؤنونده ائشیت قبول ائدیلدی. فرانسه دئوریمی'ایله اینسان و یوردداشلیق حاقلاری بیلدیری‌سی، میلّی مجلیس طرفیندن ۲۶ آگوست ۱۷۸۹’دا قبول ائدیلدی. بیلدیری گیریش بؤلومونده اینسان حاقلارینین ائوره نسل اولدوغونو بلیرله ییر و اینسان حاقلارینین دوغال حاقلار اولدوغونو آچیقلاییر. دوغال حاقلار اینسانین صرف اینسان اولماسین‌دان دولایی صاحیب اولدوغو حاقلاردیر و اینسانین دیشین‌دا هیچ بیر گوجده ن و اقتیداردان قایناقلانماز. اینسان حاقلاری دئییشیلمه ز. اینسانلار اوزو ایستکلری ایله داهی بو حاقلاردان وازگئچه مزلر. بو حاقلار زامان آشیمینا اوغراماز، قوتسال‌دیر( مقدس دیر ) ، اخلال ائدیله مه زلر. دوولتین آماجی دا اینسانلارین بو قوتسال حاقلارینی قوروماقدیر. اینسانلارین بو دوغال حاقلاری؛ اؤزگورلوک، مالکیت، گووه ن‌لیک و باسقی یا قارشی دیره نمه ‌دیر. بیلدیری هرکسین یاسا اؤنونده ائشیت ساییلاجاغینی آچیقلا ییر و اسکی دوزه نین آیریجالیق ( تبعیض )لارا دایانان اساسینی ییخیر. یاسا اؤنونده ائشیت ساییلان یوردداشلارین یئته نکلرینه گؤره هر طورلو عمومی وظیفه نی، روتبه و موقعیت لره ائشیت اولاراق قبول ائدیله بیله جکلری اعلان ائدیر. بیلدیری، اؤزباشینا توتوقلامالاری و جزالاری قدغن ائدیر؛ قونوشما، یازما و یایین اؤزگورلویونو گتیره ن بیلدیری اسکی دوزه نین سانسورجو سیستمینی ییخیر. وئرگی قویمانی میللتینمیلتین و یا میللتینمیلتین تمثیلچیلرینین ایراده سینه باغلایاراق اسکی دوزه نین اؤزباشینا وئرگی لمه سیستمینه، اؤزباشینا ال قویمالارینا سون وئریر، وئرگیده عدالت و ائشیت‌لیک ایلکه‌سینی گتیریردی. بیلدیری، اسکی دوزه نین کاتولیک کیلیسا اؤرگوتونون اینسانلاری ویجدانلاری اوزه رینده قوردوغو بینانی ییخیر، دینی اینانج اؤزگورلویونو گتیریر. کیمسه اینانجلاری اؤزونده ن -کی بونلار دینی اینانج بیله اولسا- راحات‌سیز ائدیلمه یه جکدیر ایلکه‌سینی مودافیعه ائدیر. بیلدیری، لیبرالیسمین تمل ایلکه لرینی بو شکیلده دیله گتیریرکن چاغداش حقوق آنلاییشینی دا لیبرالیسمله اؤرتوشدوروردی. دوولتین، سیاسی توپلومون و اقتیدارین وارلیق سببی اولان اینسانلارین صاحیب اولدوغو حاقلارینین و اؤزگورلوکلرینین قورونماسی‌دیر. دوولت، اقتیدار و خالقین منفعتی اوچون قورولموشدور.