وینستون چرچیل: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ک ایملا دۆزلیشی, added uncategorised tag using AWB
ک آی آدلارینین ایصلاحی using AWB
خط ۱۴:
{{!}}-}}
|'''دؤغوم گونۆ'''
|colspan="2"| 30-نویابرنووامبر 1874
|-
|'''دؤغوم یئری'''
خط ۶۲:
</noinclude>
 
'''سئر وینستون لئونارد ایسپئنسئر چرچیل''' (اینگلیزجه. Sir Winston Leonard Spencer-Churchill؛ د. ۳۰ نویابر،نووامبر، ۱۸۷۴ - اؤ. ۲۴ ژانویه، ۱۹۶۵) — [[اینگیلیس]] سیاسی و دؤولت خادیمی، ناطیق و [[یازیچی|یازؽ‌چؽ]]، ۱۹۴۰-۱۹۴۵ و ۱۹۵۱-۱۹۵۵-جی ایللرده [[بؤیوک بریتانیا|بؤیۆک بریتانییانؽن]] باش ناظیری و دۆنیانؽن بۇگۆنکۇ سیماسؽنؽ مۆعیینلش‌دیرن اساس شخصلردن بیری. آدؽ تاریخ‌ده ۱۰۰ ان چوخ اؤیرنیلمیش شخصیتلر سیاهؽ‌سؽنا ۴۶-جی شخص اوْلاراق داخیل ائدیلیب.
 
== حایاتؽ ==
وینستون چرچیل ۱۸۷۴-جۆ ایل نویابرؽننووامبرؽن ۳۰-دا بلئنهئیم شهرین‌ده قادؽنلارؽن سوْیۇنما اوْتاغؽن‌دا دۆنیایا گؤز آچمؽش‌دؽر. اوْ، آتا طرف‌دن هئرسوق مارلبۇرونون نسلین‌دن ایدی. آنا طرف‌دن ایسه آدمیرال فرئنسیس درئیکه قوْهۇم‌لۇغۇ چاتؽردؽ.
چرچیل ۱۸۹۵-جی ایلده اوْردۇیا داخیل اوْلمۇش، [[هیندیستان]] و [[سودان‌]]دا حربی سفرلرده ایشتیراک ائتمیش‌دیر. ۱۸۹۹-۱۹۰۲-جی ایللرده اینگیلیس-بۇر مۆحاریبه‌سی زامانی "Morning Post" قزئتینین حربی مۆخبیری وظیفه‌سین‌ده اوْلارکن اسیر دۆشمۆش‌دۆر. اسیرلیک‌دن قاچماغؽ باجاران وینستون سیاسی فعالیته باشلایؽر. مۆحافیظکارلار پارتییاسین‌دان مجلیسه سئچیلیر، لاکین ۱۹۰۴-جو ایلین آپرئلین‌ده چئمبئرلئنه اعتراض اوْلاراق لیبئراللارؽن طرفینه کئچمیر.
خط ۸۱:
 
بیرلشمیش میللتلر ایفاده‌سی چرچیلین فیکری‌دیر. اوْ، بایرونون شعیرین‌ده‌کی "گله‌جگین بیرلشمیش میللتلرینین قؽلؽنجی" میصراسؽن‌دان بیرلشمیش میللتلر سؤز بیرلشمه‌سینی یئنی یاراناجاق تشکیلاتؽن آدؽ کیمی گؤتۆرۆر.
۱۹۴۳-جو ایل ۲۸ نویابرنووامبردئکابردسامبر تاریخلرین‌ده آنتی‌هیتلئر ائتیلاف لیدئرلرینین - شوروی، آمئریکا و بؤیۆک بریتانییانؽن ایشتیراکی ایله کئچیریلن تئهران کوْنفرانسؽن‌دا چرچیل ۲-جی جبهه‌نین آچؽلماسؽنا قطعی اعتراضینی بیلدیریر. بۇ کوْنفرانس‌دان سوْنرا اوْ، لئدی وایوْلئت بۇنئم کارتئره بئله سؤیلمیش‌دی: "حیاتؽم‌دا بیرینجی دفعه آنلادؽم کی، بیز کیچیک خالقؽق. منیم ساغؽم‌دا روس آیؽ‌سی، سوْلۇم‌دا ایسه آمئریکا بیزوْنو اوْتۇرمۇش‌دۇ. بۇ ایکی نهنگین اوْرتاسؽن‌دا ایسه بالاجا اینگیلیس ائششگی ایلشمیش‌دی."
 
۱۹۴۵-جی ایل ۸ مای‌دا اوْ.چرچیل [[آلمانییا]]نؽن تسلیمی باره‌ده ایلک خبری وئریر. آلمانییانؽنی تسلیمین‌دان سوْنرا چئرچیل آمئریکا اوْردۇلارؽنؽن شرقه دوْغرۇ ایر‌ه‌لیله‌مه‌سینین دایانماماسؽنی طلب ائدیر. شوروی، [[آمئریکا]] و انگلستان حکۆمتلرینین ایشتیراک ائتدیی پوتسدام کوْنفرانسین‌دا (۱۹۴۵-جی ایل، ۱۷ ایوْل-۲ آوقوست) چرچیلین اساس مقصدی آلمانییانؽن ایشغال منطقه‌لرینین اؤزل سرحدلری مویینلشدیریلرکن سووئت ایتتیفاقؽنا گذشته گئتمه‌مک، حقوقلارؽنی محدودلاش‌دؽرماق اوْلدۇ.
خط ۹۰:
 
== سیاسی فعالیتینین سوْن دؤورلری ==
چرچیل ۱۹ سئنتیابرسپتامبر ۱۹۴۶-جی ایلده ایسوئچره‌نین سوریخ شهرینین اوْنیوئرسیتئتین‌ده "اوْیان، آوروپا" آدلؽ چؽخؽش ائدیر. اوْ، آوروپا دؤولتلرینه مراجعت ائد‌رک، اوْنلارؽ آوروپا بیرلشمیش ایشتاتلارؽ یاراتماغا، آلمانییا و باتؽ آوروپا دؤولتلرینی بیرگه اتفاقا چاغؽرؽر. چرچیل ۱۹۵۱-۱۹۵۵-جی للرده یئنی‌دن بؤیۆک بریتانییانؽن باش ناظیری اۆلۇر. ۱۹۵۵-جی ایلین آپرئلین‌ده اؤز سلامتلؽغؽ ایله (بئیینه قان سیزماسی) ایلگیلی اوْلاراق حاکمیت‌دن ایمتینا ائتدیینی بیلدیریر.
 
== اؤلۆمۆ ==
خط ۱۱۳:
ایکینجی دۆنیا مۆحاریبه‌سی باشا چاتان‌دا اوْ، ترکیبینه آلمانییانؽن دا داخیل اوْلدوغو آوروپا بیرلشمیش اؤلکه‌لرینی – ایندیکی آورۇپا بیرلیگی موْدئلینی تکلیف ائتمیش‌دی. ۱۹۴۸-۱۹۵۴-جۆ ایللرده چرچیل آلتؽ جیلدلیک "ایکینجی دۆنیا مۆحاریبه‌سی" اثرینی یازمؽش‌دؽ. بۇ اثرده تاریخی فاکتلارلا شخصی مئموارلار سوْن درجه باجارؽقلا اۇزلاشدؽرؽلمؽش‌دؽ.
 
۱۹۵۳-جۆ ایلده، وینستون چرچیل سوْنونجو دفعه بؤیۆک بریتانییانؽن باش ناظیری اوْلدۇغۇ دؤورده ایسوئچ آکادئمییاسی اوْنو "تاریخی و بیوقرافیک کاراکتئرلی اثرلرینین بؤیۆک اوْستالؽغؽنا، هابئله ان یوکسک اینسانی دیرلرین مۆدافیعه‌سینه یؤنلمیش پارلاق ناطیق‌لیک مهارتینه گؤره" یئکدیل‌لیکله نوبئل اؤدۆلینه لاییق بیلمیش‌دی.<ref>Nadir Qocabəyli, Portret: Uinston Çörçil. Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı almış nəhəng siyasətçi. kult.az 08.06.2008</ref> تقدیمات مراسیمینین کئچیریلدیگی گۆن – دئکابریندسامبرین ۱۰-دا چرچیل باهام آداملارؽن‌دا بئینلخآلق کوْنفرانس‌دا اوْلدوغۇن‌دان اؤدۆلی ایسوئچ کرالؽن‌دان یاریم عصره یاخؽن بیرگه عؤمۇر سۆردۆیۆ حیات یوْلداشؽ کلئمئنتینا هوزئر آلمؽش‌دؽ.
 
اؤمرونون سوْنون‌دا، یاشؽنا و سلامت‌لیگینه گؤره سیاسی فعالیت‌دن اوْزاقلاشدؽغؽ دؤورده چرچیل دؤرد جیلدلیک "اینگیلیس‌دیل‌لی خالقلارؽن تاریخی" تدقیقاتؽنی تاماملامؽش‌دؽ. گؤزل رسم اثرلری و بننالؽق صنعتینین سیرلرینه بلدلیگی ده باش ناظیرین صنعته یاد اوْلمادؽغؽنؽن علاوْه دلیل-ثبۇتلارؽ سایؽلا بیلر.