متورولوژی: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
M.XIII (دانیشیق | چالیشمالار) ک ایملا دۆزلیشی, added uncategorised tag using AWB |
M.XIII (دانیشیق | چالیشمالار) ک ایملا دۆلیشی using AWB |
||
خط ۱۵:
[[file:Lightning striking the Eiffel Tower - NOAA.jpg|200px|thumbnail|left|ایفل قولله‌سینی ایلدیریمین وۇرماسی]]
متورولوژینین اینکیشافینین نؤوبتی مرحله‌سی ۱۹۵۰-جی ایللرده، [[بیگی سایار تکنولوژیسی]] و ریاضی مودللرین اینکیشافی ایله باغلی‌دیر. عینی زامان‌دا بۇ اۆصوللار واسطه‌سیله، [[آمریکا بیرلشمیش ایالتلری]]-این [[نیو جرسی]] ایالتین‌دا بیر قروپ عالیم [[هاوا پروقنوزو]] ورمه‌یه چالیشمیشلار. حال-حاضیردا بیگی سایارلر واسطه‌سیله هاوا مۆشاهیده‌لری و پروقنوزلار آوتوماتلاشدیریلمیش‌دیر. [[ایکینجی دونیا ساواشی]]ندن سوْنرا حربی هاوا واسطه‌لری، ایستیفاده اۆچون یارارلی وضعیت‌ده اوْلانلاردان [[متورولوژی اؤلچمه‌لر]] اۆچون ایستیفاده ادیل‌دی. بۇ طیّاره‌لر لازی‌می جیهاز آوادان‌لیقلاری ایله تجهیز اوْلون‌دو. ۱۹۹۰-جی ایللرین اوْرتالارینا چاتدیق‌دا بۇ جیهازلار یئرینی [[دوپلر راداری]] ایله دییش‌دی. بۇ رادار واسطه‌سیله [[قاسیرغا]]لارین پروقنوزو و تتقیقاتلاری گئنیشله‌ن‌دی. ۱۹۶۰-جی ایلده ایلک [[هاوا پیکی]] ([[تیروس I]]) سمایا بوراخیل‌دی. بئله‌لیکله، بۇ پیک داها گئنیش و فایدالی معلومات ورمک قابیلیتینه مالیک اوْلورلار. پیکلر، گجه زامانی، بولودلارین حرکتی، سو بوخارینین حرکتی و س. کیمی یئر سطحین‌دن اؤلچولمه‌سی چتین اوْلان معلوماتلاری موته‌مادی اوْلاراق یئر سطحینین منطقه‌لرینه اؤتورمه‌یه ایمکان وریر. متورولوژی اینکیشافی نتیجه‌سینده گله‌جک‌ده بیر و یا بیر
[[file:Cumulonimbus NOAA gov.jpg|thumbnail|left|200px|چوْخ یاخشی اینکیشاف اتمیش توْپا-یاغیش بولودو]]
خط ۲۳:
آتموسفرین یئر کوره‌سین‌ده اینسانین حیاتی و فعالیّتی اۆچون اهمیتی چوْخ بؤیوک‌دور. اگر یئرده آتموسفر اوْلماسا ایدی، جانلی عالم اوْلمازدی. آتموسفرین ترکیبینه داخیل اوْلان قازلاردان بیری اوکسیژن جانلی عالمین نفس آلماسینا و یانما پروسسینه کؤمک ادیر. کربون قازی ایسه بیتکیلرین، یارپاقلارین یئیجکلانماسی اۆچون ایستیفاده اوْلونور و بیتکیلر طرفیندن آتموسفره اوکسیژن بوراخیلیر. آتموسفرین اساس قازی آزوت پروتئین و آزوت‌لو بیرلشمه‌لرین ترکیبینه داخیل اوْلوب یئرده حیاتین اینکیشافی ایله سیخ علاقه داردیر. آتموسفر آزوتون، اوکسیژنین، آرقونون، نونون و باشقا قازلارین صنایع اۆصولو ایله آلینماسین‌دا توکنمز رول اوْیناییر. آتموسفر، گوندوزلر یئرین گونش شوالاری طرفیندن حدسیز قیزماسینین، گجه‌لر ایسه حدسیز سویوماسینین قارشی‌سینی آلیر، عینی زامان‌دا جانلی اوْرقانیزملری گونشین اۇلترابنؤوشیی و [[کوسمیک]] شوالارین‌دان قورویور. آتموسفرین یوخاری قاتلاری قیسا دالغالاری قایتاردیغینا گؤره اۇزاق مسافه‌لرله رادیو رابطه‌سی یاراتماق‌دا اساس رول اوْیناییر.
آتموسفر سسین یاییلماسین‌دا موهیم رول اوْیناییر و آویاسییا اۆچون خصوصی ماراق کسب ادیر. اگر اینسان قورودا و سودا یوزلرله km/ساعت سۆرعته نایل اوْلوب‌سا، هاوادا سس‌دن ایتی سۆرعت‌لی طیّاره‌لر بیر
رادیوزوند آرولوژی جیهاز اوْلوب، تِمپراتور، تضییق و روتوبت‌لیک وریجی‌سین‌دن، کود قورغوسون‌دان و رادیووریجی‌دن عبارت‌دیر. رادیوزون‌دو سربست اۇچوشا قال‌دیرماق اۆچون خصوصی رزین طبقه‌دن ایستیفاده اوْلونور. مۆختلیف هوندورلوکلرده اؤلچولموش متورولوژی المنتلر رادیوسیقناللار واسطه‌سی ایله یئره وریلیر، کود آچیلیر و آنالیز ائدیلیر. دولایی یوْللارلا آتموسفرین قاتلاری اؤیرنیلیر. سدف کیمی و گوموشو بولودلار، متوریتلرین ایزی، دالغالارین یاییلماسی و باشقا مۆشاهیده‌لر آپارماقلا هاوانین ترکیبی، تِمپراتورو، تضییقی، روتوبت‌لیگی و هاوا آخینلاری حاقین‌دا معلومات آلماق اوْلور.
| |||