دؤولت: نوسخهلر آراسینداکی فرق
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
M.XIII (دانیشیق | چالیشمالار) ←کارما(بیلَشیک-compound) دؤولتلر: ایملا دوزلیشی using AWB |
M.XIII (دانیشیق | چالیشمالار) ک ←تانیمی(definition): ایملا دۆزلیشی using AWB |
||
خط ۱۳:
تاریخ بويونجا بیرچوخ دؤولت تانیمی ياپیلمیشدیر. دؤولتین اورتايا چیخیشی، ایشلهوی(function) و گلجه یی حققینده فلسفی چؤزومله ملر ياپیلمیشدیر. دؤولت قوُرومونون اولوشماسینا يول آچان ائتکنلرین (factor) باشیندا أکین دئوریمی(revolution ) گلیر. اؤزللیکله آسياداکی أکین توپلولوقلارینین توپلولوق اوزهرینده بیر دؤولت اولگوسونو ایلک اولاراق اولوشتوردوغو سؤيلنه بیلیر. دؤولت فلسفه سی آلانیندا فیکیر بيان ائدن فیلوسوفلاردان افلاطون'دا دؤولت “بیرلیکده ياشاما زورونلولوغوندان دوغان”، ارسطو'دا “دوغال بیر اولوشوم”، آنجیلون'دا دیل، کیمی ایلهتیشیم و توپلومساللیقدان دوغان، هوبئس'دا هرکسین هرکسه قارشی ساواشینی سونا اردیرمک اوچون اورتايا چیخان، [[روسو|روُسو]]، هوبئس و [[جان لوک]]<nowiki/>دا توپلوم سؤزلشمه سینین سونوجو، [[یوهان قوتلیب فیشته|فیشته]]'ده صاف اینسان آماجینین اوجا آراجی، شئلینگ'ده موطلق اولان، هئگئل'ده تؤزل ایراده اولاراق اخلاقسال تین، [[سیسرون]]'دا حقوقون سونوجو اولاراق بئتیمله نیر( delineate،تصویر ائتمک). گونوموزده ده بیرچوخ سیياستبیلیمجی و فیلوسوفون فرقلی تانیملاری واردیر. حقوقی آچیدان دؤولت، گنللیکله عنصرلاریندان حرکتله تانیملانیر. بونا گؤره دؤولت؛ "اولکئ آدی وئریلن بلیرلی بیر تورپاق اوزرینده ياشايان اینسان توپلولوقلارینین بیر ائگمنلیک آنلايیشی و حقوقو ایچینده بیر سیياسی ایقتیدار آلتیندا اؤرگوتلنمه سیدیر." بو تانیمداکی اونسورلار بونلاردیر:
* '''اینسان عنصرو:''' خلق يا دا میلّت عنصرو اولاراق دا آدلاندیریلابیلیر. بلیرلی بیر آلاندا بیرلیکته ياشايان و چئشیتلی باغلارلا اورتاق ياشاما ایراده سی گؤسترن اینسان توپلولوغودور. بیر دؤولتی اولوشتوراجاق اینسانلارین سايیسی حققینده بیر آلت سینیر اولماماقلا بیرلیکته دؤولتین نیته لیغینه گؤره معقول بیر آلت سینیر قبول ائدیله بیلیر. مودئرن ياناشمایا گؤره میلّت عنصرونون قورولابیلمه سی اوجون معنوی نیتَلیکده باغلار يئترلی اولوب بو معنادا بیرلیکته ياشاما ایراده سینین دوغماسی يئترلیدیر.
* '''ائگمنلیک عنصرو:''' سیياسال ایقتیدار عنصرو اولاراق دا آدلاندیریلان بو عنصر، دؤولتین اساس قوروجو عنصرودور. بلیرلی بیر يئر-اوزو پارچاسی اوزرینده ياشايان اینسان توپلولوغونون اوستون ایراده چرچوه سینده اؤرگوتلنمه سیدیر. ائگمنلیک قاورامی اوتوریته دن فرقلی اولاراق اؤلکه ایچینده بیریجیک مشروع گوج قايناغی اولماسینی ایفاده ائدرکن اؤلکه
* '''اؤلکه عنصرو:''' اؤلکه، جوغرافی آنلامدا بیر بوتونلوک تشکیل ائدن و سینیرلاری بلیرلنه بیلیر بیر اراضی پارچاسینی ایفاده ائدر. آنجاق دؤولتین سینیرلاری قونوسوندا بیر دارتیشما بولونماسی مومکوندور. آنجاق دؤولت سینیرلاری اؤن-گؤروله بیلیر بیر تورپاغا صاحیب اولمالیدیر. دؤولتین اؤلکه سی تورپاق اؤلکه سی، دنیز اؤلکه سی و هاوا اؤلکه سی اولاراق اوچه آيریلیر.
|