لیبرالیسم: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
ک عرب کؤکلو کلمه‌لرده تشدید علامتی قوْرونمالیدیر using AWB
ک ایملا دۆزلیشی using AWB
خط ۷۲:
۱۵۰۸-۱۵۱۱ آراسین‌دا راففائللو طرفیندن یاپیلان بو فهرست ده اسکی یونان'ین ان اونلو دوشونورلری تصویر ائدیلمکده‌دیر.
 
رونئسانسین وورغوسو، اونونلا بیرلیکده گلیشه ن یئنی بیر اینسان آنلاییشی و بو آنلاییشا باغلی اولاراق وورغولانان اؤزگورلوک قاورامی‌دیر. رونئسانسین اصیل اؤنمی اؤزگورلوک قاورامی اطرافین‌دا اولوشان بیرئیجی‌لیک آنلاییشینین گلیشیمینه تمل اولوشدوران یئنی بیر اینسان فلسفه ‌سی دوغورموش اولماسی‌دیر. بو فلسفه  لیبرالیسمین ان اؤنم‌لی ایلکه لری اولان بیرئیجی‌لیک و اؤزگورلوک آنلاییشینین گلیشمه سینه قاتقیداقاتقئیدا بولونموشدور. رونئسانسین اینسان آنلاییشینین ان اؤنم‌لی اؤزه للیگی؛ اینسانین اوز ائیلم ایله اوزونو گئرچک لشدیرن، اوز تاریخینی اوزو یاپیپ ائتدیکلریله اولوشدوران بیر وارلیق اولدوغو آنلاییشی‌دیر. رونئسانس ایله بیرلیکده اینسان، بیرئی ( فرد ) اولاراق توپلوم‌دان آیری بیر وارلیق حالینده آنلاشیلمایا باشلانمیشدیر. اینسانی جماعت، ایله و یا توپلومسال طبقه لرین اؤنجه دن هیرارشیک و دئییشمز قالیب لرینین دیشین‌دا، آیری بیر وارلیق اولاراق آنلاشیلماسینین کؤکلری آتیلمیشدیر. اینسان عقلی نین تک یول گؤسته ریجی اولدوغو قبول ائدیلمیش، اینسان عقلی نین سوره ک‌لی بیر شکیلده ایلری یه دوغرو گلیشدییی آنلاییشی سونوجو عقل دیشی انگل لرین قالدیریلاراق عقله اویغون «راسیونل» بیر دوزه ن قورمانین گرک‌لی اولماسی آنلامین‌دا پروژه لر و آراییشلار باشلامیشدیر. لیبرال آراییشلار و فرانسه انقلابی ایله اؤزگورلوک، ائشیت‌لیک، قارداشلیق شعارلاری بو آراییشلارین تاریخی سونوچلاری اولموشدور.
 
== آمریکا دئوریمی ==
خط ۸۹:
لیبرال گله نک ایچینده منفی اؤزگورلوک و مثبت اؤزگورلوک اولماق اوزره ایکی نوع اؤزگورلوک آنلاییشی بولونماقدادیر. کلاسیک لیبرال و لیبئرتارین لر «منفی اؤزگورلوک» آنلاییشینا صاحیبلردیر. منفی اؤزگورلوک آنلاییشی، بیرئیی ( فردی ) باشقالارینا ضرر وئرمه ین اوزو ترجیح لری قونوسون‌دا آزاد بیراخماق دیشین‌دا ایکینجی کیشیلره هئچ بیر مثبت یوکوملولوک یوکله مز. بو چرچیوه ده، «بیرئیسل اؤزگورلوک، بیرئیین آیری بیرئیلردن مشروع اولاراق طلب ائده بیله جه یی تک شئی‌دیر. اؤزگورلویون منفی یورومونا باغلی قالان لیبرال لار سینیرلی دوولتی ساوونور.
 
آنجاق، گئنیش لیبرال گله نک ایچه ریسینده یئر آلان بوتون دوشونورلر، اؤزگورلویون بو منفی یورومونا باغلی قالمازلار. نئجه کی، ۱۹. یوزایلده توماس هیلگرین، بیرئیله رین ( فردلرین ) دیشاری‌دان بیر باسقی یا معروض بوراخیلمامالارینین اونلارین گئرچک دن اؤزگور اولدوقلاری آنلامینا گلمه دیگینی ایفاده ائتمیشدیر. هیلگرین’ا گؤره، بیرئیله رین ( فردلرین ) اؤزگور ساییلابیلمه ‌سی اوچون اونلارین انسانلیق پوتانسیئللرینی گئرچک له شدیرمه دوغرولتوسون‌دا ایسته دیکلری شئیلری انجام وئرمه یه قادر اولمالاری دا گرکدیر. گرین اوچون اؤزگورلوک؛ یاپمایا و یا ذوق آلمایا ده یر بیر شئیی یاپماق، یاخود دا ذوق آلماق باره سینده  اولوم‌لو بیر گوج و یا باشاریق دیر. دولاییسایلا، اینسانین گئرچک دن اؤزگور اولابیلمه‌سی اوچون، یالنیزجا اونا بو ایمکانی ساغلایان حقوقی بیر چرچیوه نین اولماسی یئترلی دئییلدیر. عینیعئینی زامان‌دا فعلی ایمکانلاردان، توپلومون اوره تدیگی مال و خیدمتلردن پای آلمالی و بیرئیین گوجو اورتاق رفاها قاتقیداقاتقئیدا بولوناجاق اؤلچوده آرتمالی‌دیر. اؤرنه یین سیاحت اؤزگورلویونه گئرچک  آنلام‌دا صاحیب اولابیلمه‌سی اوچون اونون سیاحت ائتمک ایسته مه‌سی حالینده انگل لنمه مه‌سی یئتمه ییب، بیلیت آلابیله جک مادی ایمکانلارا دا صاحیب اولماسی گرکدیر. گرین، بو باغلام‌دا توپلوما، بیرئیی رفاه دوولتی بنزه ری مثبت دستکلر ساغلایاراق اؤزگورله شدیرمه آماجی یوکلر. اؤزگورلویون بو مثبت یورومونا باغلی قالان لیبرال لار، «مدرن لیبرال لار» اولاراق تانینیرلار. مدرن لیبرال لارا گؤره بیرئیله رین ( فردلرین )، اوز یاخشی حایات آنلاییشلارینی اولوشدورابیلمه لری اوچون اونلارین دیش باسقی‌دان قورونمالاری (منفی اؤزگورلوک) یئتمئز؛ بیرئیلر عینیعئینی زامان‌دا ایمکانلارلا (مثبت اؤزگورلوک) دا گوجلنمه لیدیرلر.
 
== بیرئیجی‌لیک ==
خط ۱۰۸:
 
== اؤزه رک‌لیک ( مختاریت ) ==
لیبرال اؤزه رک‌لیک چوخ زامانلار اوزونون، باشقالارینین و توپلومسال پراتیکلرین دوام‌لی اولاراق عقلجی اینجه له مه دن گئچیریلمه سیله ایلیشکیله ندیریلمیشدیر. Andrew دا بونا بنزه ر شکیلده، اؤزه رکلیگین اوز اوزونو یؤنتمه و یا اوز سرنوشت-ینی قرارلاشدیرمایلا ایلگی‌لی اولدوغونو بلیرتمکده و بونون عقل طرفیندن یؤنتیلمه ک و باشقالارینین ایراده سیندن باغیم‌سیز اولماق، قیساجا اوزو‌ طرفیندن یؤنتیلمه ک کیمی ایکی عنصرو بولوندوغونو بلیرتمکده‌دیر. بو ایکینجی عنصرلا ایلگی‌لی باش‌لیجا اؤزه رک‌لیک آنلاییشلاری ایسه «باغیم‌سیز دوشونجه‌لی» اولماق و «ائلشتیره ل-دوشونمه» یئته نه یی‌دیر. سوسان مئندوس ایسه اؤزه رکلیگی، کانت‌چی بیر طرزده، کیشینین اوزو‌ اوچون بلیرله دیگی بیر یاسایا اطاعت ائتمه‌سی اولاراق تانیملاماقدادیر. اونون اوچون، اوزه رینده دوشونوب تاشینمادان گله نه یه و یا گونون پراتیگینه اویان آدامین دوغرو آنلام‌دا اؤزه رک اولدوغو سؤیله نه مز، چونکو اونون ایراده‌سی چئوره سینده کیلرین ایراده‌سی طرفیندن بلیرله نمکده‌دیر. اؤزه رکلیگین بو آنلاتیمی آداملارین یالنیزجا زوردان، سینیرلاندیرمادان و محدودیت دن اوزاق اولما کیمی ایستاندارد منفی اؤزگورلوکلری دئییل، فقط عینیعئینی زامان‌دا توپلومسال تؤره نین و گله نکلرین بوغوجو سینیرلارینین عهده سینه گئچیب اؤزگور اولماغی دا گرکدیرمکده‌دیر. قیساجا اؤزه رک‌لیک فیکری انسانین سئچیملرینین دیش ائتکن لر طرفیندن بلیرله نمه مه‌سینی، اوز گئرچک  ایراده‌سینین سونوجو اولماسی گره کلیگینی ساوونور.
 
== چوغولجولوک ( تکثرگرایی ) و طرفسیزلیک ==
«https://azb.wikipedia.org/wiki/لیبرالیسم»-دن آلینمیش‌دیر