|
[[File:Map-TurkicLanguages.png|left|250px|thumb|تورک دیل‌لرده رسمی دۇرومو گؤی بوْیالی اؤلکه‌لرده و مختارلیق‌لاردا وار]]
[[File:TurkicLanguages.png|left|250px|thumb|تورک دیللری دانیشانلارین سایینا گؤره]]
'''کاراییمقارای تورکجه‌سی'''، '''کارایقارای تورکجه‌سیدیلی''' و یایوخسا '''کارایجاقارایجا'''، [[تورک دیللری|تورک]]نین دیللری‌نین [[قیپچاق دیللری|قیپچاق]] قولونا باغلی دیلدیر. [[قیریم تاتار تورکجه‌سی]]نه یاخیندیر. موسوی اینانجینا منسوب بیر تورک قروپو طرفیندن دانیشیلماسی سببی ایله ده باشقا بیر اهمیته مالیکدیر. دانیشانلارینین ساییسی آز اولان کاراییمقارای تورکجه‌سی، یوخ اولما تهلوکه‌سی آلتیندا اولان تورک یازی دیللریندن بیریدیر.
==یاییلما ساحه‌سی==
20 -نجی عصرده هله ده [[لیتوانی]]ده تراکائی و پانئوئژیس(Panevėžys) بؤلگه‌لرینده، [[اوکراین]]ین لوک(Luck) و هالیکس(Halicz) بؤلگه‌لرینده و [[قیریم|کیریم]]دا بو دیلی دانیشانلار واردیر. [[تورکیه]] و [[ایسرائیل|صهیونیست ایشغالچی ایسرائیل]]ده هله ده بو دیلی دانیشانلارا راست گلمک اولار.
==دانیشانلارین ساییلاری و دیالئکتلری==
سون سووئتلر بیرلیگی دؤنمینده تشکیل اولونان نوفوس ساییمیندا تکجه 2٬602 نفر قالدیغی آنلاشیلان کارای[[قارایللار|قارای خالقیندانخالقی]]ندان: یالنیز 503 نفر کارایقارای تورکجه‌سینی [[آنا دیلی]] اولاراق ایشلتدیگینی، 502 نفر ایکینجی دیل اولاراق دانیشدیغینی بیلدیرمیشدیر. <br />
بوگون بو دیلین یالنیز ایکی دیالئکتی قالمیشدیر: تراکای و گالیت
==الیفبا==
اورتا عصرلردن بری اؤنملی بیر ادبیات دیلی اولان کاراییمقارای تورکجه‌سی، عبری الیفباسی ایله یازیلمیش بیرچوخ مکتوبدا راستلانماقدادیر. اؤرنک اولاراق 10 -نجو عصرده [[اسپانیا]]دا بیر خاخاملیق مدرسه‌سی طلبه‌سینین آنایوردو [[ورشو]]یا یازدیغی مکتوبلار صاف کاراییمقارای تورکجه‌سینین ان گؤزل اؤرنکلریندن دیر. بو دیلین دانیشانلاری، 8 -نجی عصرده یهودی‌لیک‌دن گلیشمیش اولان کارایلارقارایلار جماعتینه باغلیدیرلار. بوگون [[بالتیک]] دنیزینین جنوب شرقیینده، [[شرقی اوروپا]]دا، [[تورکیه]] و [[ایسرائیل|صهیونیست ایشغالچی ایسرائیل]]ده هله ده بو اینانجا صاحیب اولانلارا راستلانماق اولار. <br />
20- نجی عصرین ایلک یاریسیندا دینی مؤحتواسی اولمایان یازیلار کاراییمقارای تورکجه‌سینده یازیلمیشدیر: مثلا ورشودا یایینلانان ''کاراییمقاراییم آوازی'' آدلی درگی. آنجاق بوگون بو دیل آرتیق یوخ اولماق عرفه‌سینده‌دیر. [[لیتوانی]]نین باشکندی [[ویلینیوس]] شهری، دیگر شهرلری تراکائی و پانئوئژیس‌ده هله ده کاراییمقارای تورکجه‌سی دانیشابیلن اینسانلار واردیر. لیتوانی‌ده بوگون توپلام 267 نفر کاراییم[[قارایلاری|قارای]] واردیر. آنجاق آرتیق تاپیلابیلن یازیلی منبعلر دینی مؤحتوالی‌دیر.<br />
"کارایجاقارایجا دانیشماق" آدلی کشتائو (Éva Á. Csató) و داوید ناتان (David Nathan) طرفیندن یایینلانان سون مالتی مدیا سی دی، کارایقارای توپلومونا ایلگیسی اولان تورک دیلچیلر و باشقا دیلچیلره پولسوز پایلانیر.
==اینکوباتورداکی تورک دیللری==
*[http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/kdr کاراییمقارای تورکجه‌سی ویکی پدیا]
*[http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/gagjct قاقاووزقیریمچاق تورکجه‌سی ویکی پدیا][[File:Flag of Gagauzia.svg|30px]]
*[http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/jctkum کریمچاککوموک تورکجه‌سی ویکی پدیا][[File:Bandera de ls Turcs de Bulgària.svg|30px]]
*[http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/kumatv گونئی کوموکآلتای تورکجه‌سی ویکی پدیا][[File:Flag of the Kumukh people.png|30px]]
*[http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/atvota گونئی آلتایعوثمانلی تورکجه‌سی ویکی پدیا][[File:Flag of Altai Republic.svg|30px]]
*[http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/otaslr عثمانلیسالار تورکجه‌سی ویکی پدیا][[File:Flag of the Ottoman Empire.svg|30px]]
*[http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/krckjh کاراچایخاکاس تورکجه‌سی ویکی پدیا][[File:Flag of Karachay.gif|30px]]
*[http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/slrnog سالارنوقای تورکجه‌سی ویکی پدیا][[File:Salar flag.svg|30px]]
*[http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/kjhqxq خاکاسقاشقای تورکجه‌سی ویکی پدیا][[File:Flag of Khakassia.svg|30px]]
*[http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/nogclw نوقایچولیم تورکجه‌سی ویکی پدیا]
*[http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/qxqotk اسکی قاشقای تورکجه‌سیتورکجه ویکی پدیا][[File:Bandera dels turcmans d'Iran.svg|30px]]
*[http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/clw چولیم تورکجه‌سی ویکی پدیا][[File:Flag of Krasnoyarsk Krai.svg|30px]]
*[http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/tyv تووا تورکجه‌سی ویکی پدیا][[File:Flag of Tuva.svg|30px]]
*[http://incubator.wikimedia.org/wiki/Wp/otk اسکی تورکجه ویکی پدیا]
==باغلانتیلار==
*[https://www.ethnologue.com/language/kdr ائتنولوگدا کاراییم تورکجه‌سی]
| 