بیلیکلیک: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

[[File:Encyclopedie de D'Alembert et Diderot - Premiere Page - ENC 1-NA5.jpg|left|thumb|D'Alembert və Diderotun 1772۱۷۷۲-جی ایلده ترتیب ائتدیگی "Encyclopédie“ کیتابی‌نین اوز ورقی]]

'''بیلیکلیک''' ({{یونانجا ''|enkýklios''}} – چئوره فورمالی و ''paideí'' درس، بیلیک سوزلری نین بیرلشمه سیندن یارانمیشدیر) سورغو کیتابی اوْلوب اینسان بیلیگی‌نین بوتون ساحه‌لرینی آردیجیل شکیلده و اطرافلی احاته ائدیر. اونیورسال (جهانی) بیلیکلیکلر اینسانیت اوچون عومومی بیلیگی تصویر ائدیر، خوصوصی بیلیکلیکلر ایسه یالنیز موعین بیر ساحه اوزره محدود معلومات وئریر.<ref>[http://books.google.com/?id=49NZ12icE-QC&pg=PA49&dq=%22encyclopedic+dictionary%22%2Bencyclopedia&q=%22encyclopedic%20dictionary%22%2Bencyclopedia Dictionary of Lexicography]</ref>

بیلیکلیگین یارانماسی قدیم زامانلار، آنتیک یونان واختلارینا گئدیب چیخیر. ایلک دفعه اولاراق سیستئماتیک بیلیکلیک یونان فیلسوفو، افلاطون قوهومو سپئوسیپپوس طرفیندن یارادیلمیشدیر. میلاددان اؤنجه 370۳۷۰-جی ایلده حئیوانلار و بیتکی عالمی اوزره ده بیلیکلیک - هومویا یارائدیلیر.

روم دؤورونده دؤولت آدامی مارکوس پوکیوس کاتو میلاددان سوْنرا 150۱۵۰-جی ایلده دیه لیبری آد مارکوم فیلیوم die Libri ad Marcum filium (مارکوسون اوغلانلارینا کیتابلار) آدلی توپلونو ترتیب ائدیر. بۇ کیتابلار کند تصروفاتی، طیب، رئتوریکا، دؤیوش تئکنیکی کیمی ساحه لرین پئداقوقیکا باخیمیندان بیر بیلیکلیکده جمعلنمه‌سی‌ایدی.

نؤوبتی بیلیکلیک کیتاب مارکوس ترنتیوس واررو طرفیندن یازیلمیش دیسکیپلیناروم لیبری دوققوز Disciplinarum libri IX ایدی. او معلوم کیتابلاری طیب و معمارلیق‌ایله تاماملاییر. اونون 41۴۱ کیتابیندان یالنیز بعضی پارچالاری بیزه گلیب چاتمیشدیر.

ان قدیم، تام بیزه قدر گلیب چاتمیش، لاتین دیلیده اوْلان سیستماتیک بیلیکلیک روم تاریخچیسی پلینیوس طرفیندن ترتیب اوْلونموشدور. اونون طبیعتین تاریخی آدلی کیتابی 37۳۷ جیلدده، 2493۲۴۹۳ بؤلومدن عیبارت ایدی. بورادا کوسمولوژی (فا: کیهان شناسی)، جوغرافیا، ائتنولوژی (فا:مردم شناسی)، آنتروپولوژی (فا:{{فارسجا|انسان شناسی)}}، پسیکولوژی (فا:{{فارسجا| روان‌شناسی)}}، زوولوژی ({{فارسجا|جانورشناسی)}}، بوتانیکا ({{فارسجا|گیاه شناسی)}}، مینئرالوژی ({{فارسجا|کانی شناسی)}} و متالورژی حاقیندا معلومات وئریلمیشدیر.

منبعلرین وئردیگی معلوماتلارا اساساً بۇ کیتابین ترتیب اوْلونماسیندا 500۵۰۰ مؤلیف ایشتراک ائتمیشدیر. 1469۱۴۶۹-جی ایلده بۇ بیلیکلیک ونسیادا یئنیدن نشر اوْلونور. 1543۱۵۴۳-جو ایلده اونون 11۱۱ جیلدی آلمان دیلینه ترجومه اوْلونور و استراسبورگدا بوراخیلیر.

اورتا عصرلرده ترتیب اوْلونان اثرلر داها یاخشی ترکیبه مالیک ایدیلر. اونلار [[لاتین دیلیندهدیلی]]نده یازیلمیشدیلار. میلّی بیلیکلیکلر سونارلار، اوْرتا عصرین سونوندا و یئنی تاریخین اولینده مئیدانا گلیر. بیزانتیا دؤورونده یازیلمیش یئگانه کیتاب اوْلان [[سودا (کیتاب)|سورا]] {{اینگیلیسجه|Suda}} دا یونان دیلینده ایدی. ''سودا'' کیتابیندا جوغرافیا و تاریخچی آنتیک مؤلیفلر حاقیندا 32000۳۲٬۰۰۰ مقاله جملنمشدیر.

یئنی دؤورون باشلانغیجیندا بیلیکلیک یارادیلماسی اوزره پیونر [[فرانسه]] فیلسوفو فرانچیز باکون ساییلیر. او 1620۱۶۲۰-جی ایلده اؤز کیتابیندا "Preparative toward a Natural and Experimental History" کیتابیندا 130۱۳۰ آددا موختلیف علملری سیرالاییر. بۇ تصنیفاتلاندیرما اوندان سوْنراکی عالیملر اوچون اساس گؤتورولوردو. اوندان سوْنرا یاشامیش دیدروت اؤز بیلیکلیگینده باکونا ایستیناد ائدیر.

1704۱۷۰۴-جو ایلده ریاضیاتچی کان هارریس Con Harris لندنده تکنیک حاقیندا بیلیکلیگی (Lexicon technicum) چاپ ائتدیریر. بۇ تکنیک ساحه سینده ایلک الیفبا سیراسی ایله دوزولموش، اینگیلیس دیلینده یازیلمیش عومومی تکنیک بیلیکلیک‌ایدی.

17851۱۷۸۵۱-جی ایلده فرانسه‌لی دنیس دیدروت Denis Diderot و دالمبرت d'Alembert طرفیندن فرانسه دیلینده ترتیب اوْلونموش Encyclopédie ou Dictionnaire raisonné des sciences ،(عاغیللی شکیلده دوزولموش لوغت)ایشیق اوزو گؤرور.

1769۱۷۶۹ و 1771۱۷۷۱-جی ایللرده ویلیام اسمایل Viliam Smille طرفیندن Encyclopædia Britannica اوچ جیلده چاپ اوْلونور.

[[آذربایجان تورکجه‌سی]]نده ایلک بیلیکلیک 1976۱۹۷۶-1987۱۹۸۷-جی ایللرده نشر ائدیلمیش 10۱۰ جیلدلیک آذربایجان سووئت انسیکلوپئدییاسی‌دیر. کیریل الیفباسی ایله چاپ اوْلونان بۇ انسیکلوپئدییا حاضیردا آذربایجان تۆرکجه‌‌سینده انسیکلوپئدیک بیلگی ساحه‌سینده ان گوجلوسودور.