اورقانیک شیمی: نوسخهلر آراسینداکی فرق
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
Ilğım (دانیشیق | چالیشمالار) +بؤلمه |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
بؤتؤن جانلی اورگانیزملر اؤزوی کیمیا لردن میدان گلمیشدیر.ساچلاریمیز ، دریمیز و ...
'''انالیتیک کیمیا''' — ماده لرین ترکیبینین تدقیقات مئتوْدلاریٛ حاققیٛندا علم. آنالیتیک کیمیانیٛن پرئدمئتی آنالیز مئتوْدلاریٛ ایشلیب حاضیرلاماق, اوْنلاریٛن پراکتیکی حیاتا کئچیریلمسینی معیینلشدیرمکله یاناشیٛ بۇ مئتوْدلاریٛن نظری اساسلاریٛنیٛ یاراتماقدان عیبارتدیر. اوْ ایکی مۆختلیف بؤلمدن عیبارتدیر: کئیفییت آنالیزی (وصفی آنالیز) و میقداری آنالیز. وصفی آنالیز اۆسۇللاریٛنیٛن کؤمیی ایله بیزی ماراقلاندیٛران ماده نین هانسیٛ کیمیوی کوْمپوْنئنتلردن تشکیل اوْلۇندۇغۇنۇ معیین ائتمک اوْلار. میقداری آنالیزین مقصدی آنالیز اوْلۇنان ماده نین ترکیبینه داخیل اوْلان کیمیوی ائلئمئنتلرین میقدارجا نیسبتینی معیین ائتمکدیر. ائلجه ده آنالیز اوْلۇنان نۆمۇننین واحید حجمینه و یا کۆتلسینه داخیل اوْلان ائلئمئنتین و یا دیگر ترکیب هیسینین کۆتلسینی و یا قاتیٛلیٛغیٛنیٛ بیلمک چوْخ واجیبدیر
== نوع لری ==
کیمیوی آنالیز سیٛراسیٛیلا کالیتاتیف (کئیفییت) و کانتیتاتیف (نیجئل) اوْلماق اۆزره ایکی شکیلده تطبیق اوْلۇنۇر. بیر ماده نین هانسیٛ کوْمپوْنئنتلردن ( ائلئمئنت و یا مۆرکبلردن) مئیدانا گلدیینی تاپماغا یارایان آنالیز نؤوۆنه کالیتاتیف; بۇ کوْمپوْنئنتلردن هر بیرینین نه فوْرمادا اوْلدۇغۇنۇ تاپماغا یارایان آنالیز نؤوۆنه ده کانتیتاتیف آنالیز دئییلیر.
کانتیتاتیف آنالیز, مئتوْدلار جهتدن [[کلاسیک]] و معاصیر اوْلماق اۆزره ایکییه آیریٛلار. کلاسیک مئتوْدلار ماده نین آغیٛرلیٛق و حجم خۆصۇصیتلرینه سؤیکنن مئتوْدلاردیٛر. ماده نین آغیٛرلیٛغیٛ گؤز اؤنۆنه آلیٛناراق ائدیلن آنالیزه گراویمئتریک, حجم گؤز اؤنۆنه آلیٛناراق ائدیلنه ده ووْلۇمئتریک آنالیز دئییلیر. گراویمئتریک و ووْلۇمئتریک آنالیزلرین هر ایکیسی ده ایندیکی واختدا چوْخ ایستیفاده ائدیلمکددیر. خۆسۇسیله فن و شهرچیلیین اینکیشافیٛیلا, مدنییتی تحدید ائتمیه باشلیٛیان اتراف مسللرینین تسبیتی ایشلری بۇ مئتوْدلاریٛن اهمیتینی بیر قات داها آرتیٛرمیٛشدیٛر.
معاصیر مئتوْدلارا İنسترۇمئنتال مئتوْدلار (ئنسترۆمئنتال آنالیز) ده دئییلمکده اوْلۇب, [[1930]]-جۇ ایلدن سوْنرا سۆرتلی اوْلاراق اینکیشافا باشلامیٛشدیٛر. بۇ مئتوْدلار, ماده نین ایشیٛق آبسوْربسییوْنۇ, ایشیٛق ائمیسیوْنۇ, ماگنئتیک, ائلئکتریک, رادیوْاکتیفلیک کیمی خۆصۇصیتلری اۆزرینه قۇرۇلمۇشدۇر. بۇ گۆن یالنیٛز بیر خۆصۇصیت اۆزرینه قۇرۇلمۇش اوْلان مئتوْدلار دریلرله کیتاب دوْلدۇرۇلاجاق قدر چوْخالمیٛشدیٛر. İنسترۇمئنتال آنالیز کلاسیک آنالیزدن داها حساس, داها آز زامان آلیٛجیٛ و داها آسان اوْلماقلا بیرلیکد, نتیجلندیررینین قییمتلندیریلمسی باخیٛمیٛندان مۆتخسیس کیمیاچیٛلارا ائحتییاج گؤسترر.
بیر آنالیز اۆچۆن تطبیق اوْلۇناجاق آنالیز مئتوْدۇ ماده میقداریٛنا باغلیٛ اوْلاراق دییشر. [[50]] مگدن داها چوْخ ماده میقداریٛ ایله ائدیلن آنالیزه ماکروْ آنالیز, 10-50 میلی گرم آراسیٛنداکیٛ میقدارلا ائدیلن آنالیزه یاریٛ-میکروْ آنالیز, 1-10 میلی گرم آراسیٛنداکیٛ میقدارلا ائدیلن آنالیزه میکروْ آنالیز, 0,001-1 میلی گرم آراسیٛنداکیٛ میقدارلا ائدیلن آنالیزه اۇلترا-میکروْ آنالیز و 0,001 مگین آلتیٛندا قالان میقدارلا ائدیلن آنالیزه ده سۇب-میکروْ آنالیز دئییلیر. میکروْ, اۇلترا-میکروْ و سۇب-میکروْ آنالیزلره علمی ایشلرده مۆراجیت ائدیلر.
== آنالیز مئتوْدلاریٛ ==
غیری - اۆزوی ماده لری آنالیز ائتدیکده هر شئیدن اوول [[کیمیوی ائلئمئنت]]لر و [[یون]]لار تعیین ائدیلیر. اۆزوی طبیعتلی ماتئریاللار و یا ماده لری تعیین ائدرکن ائلئمئنت و موْلئکۇلیار آنالیز چوْخ گئنیش تطبیق ساحسینه مالیکدیر. اوْ, مۆهۆم تصرۆفات و علمی-تئکنیکی مسللرین حلل ائدیلمسینده چوْخ واجیبدیر. اریدیلمه زامانیٛ [[پوْلاد]]یٛن ترکیبینین آنالیزی مئتاللۇرگییا پروْسئسینینین لازیٛمی شرایطده آپاریٛلماسیٛنا کؤمک ائدیر. سۇیۇ و حاوانیٛ چیرکلندیرن قاریٛشیٛقلاریٛن قاتیٛلیٛغیٛنیٛ تعیین ائتمدن اتراف مۆحیتین وضیعتینه نزارت ائتمک اوْلۇر. داغ مدنلرینین و فیلیزلرینین کیمیوی آنالیزی قییمتلی مینئراللاریٛن آختاریٛشیٛنیٛن و کشفییاتیٛنیٛن مۆهۆم ترکیب هیسیدیر. کوْسمیک تدقیقاتلاریٛن مقصدی ایسه کوْسمیک اوْبیئکتلرین – [[وئنئرا]]نیٛن آتموْسفئریندکی قازلاریٛن, مارسداکیٛ داغ مدنلرینین آیداکیٛ قرۇنتلاریٛن کیمیوی آنالیزیدیر
انالیز اوْلۇنان نۆمۇنوی پارچالامادان – حلل ائتمدن, اریتمدن و س. آپاریٛلان غیری-دئسترۇکتیو آنالیز مئتوْدلاریٛنا چوْخلۇ بیلیک, سئچیجیلیک, یارادیٛجیٛلیٛق ائنئرjیسی سرف ائتمک لازیٛمدیٛر. ان مۆرکب مسللردن بیری اۇزاق مسافدن آنالیز مئتوْدلاریٛنیٛن یارادیٛلماسیٛدیٛر. بۇ مئتوْدلار اوْکئانیٛن دیبینده و کوْسموْسدا گئدن پروْسئسلری لابوْراتوْرییادا آنالیز ائتمیه ایمکان وئریر. ائلجه ده سۆرتله و عئینی زاماندا دقیق آنالیز آپارماق اۆچۆن ائکسپرئس-مئتوْدلار لازیٛمدیٛر.
== تاریخی ==
انالیتیک کیمیا بؤیۆک اینکیشاف یوْلۇ کئچمیشدیر. [[خویٛیٛیٛ عصر]]ده و [[اوندوکوز عصر]]ین باشلانغیٛجیٛندا بۆتۆن کیمیا چوق درجده آنالیتیک کیمیایا مئیللی اوْلمۇشدۇر. حقیقتن ده مۆختلیف تبیی بیرلشملرین ترکیبینین اؤیرنیلمسی, یئنی ائلئمئنتلرین کشفی, ماده لرین کئیفییت ترکیبینین معیین ائدیلمسی مۆختلیف آنالیتیک ملللرین حللی ایله حیاتا کئچیریلدی
کیمیوی آنالیز تئرمینی [[خویٛیٛیٛ عصر]]ده اینگیلیس [[روْبئرت بوْیل]] تکلیف ائتمیشدیر. [[خویٛیٛیٛ عصر]]ده و [[اوندوکوز عصر]]ین باشلانغیٛجیٛندا [[کارل ویلحئم شئیئلئ]], [[انتۇان لاوۇازیئ]], ق.دئوی, [[یئنس یاکوْو بئرتسئلیۇس]] گؤرکملی آنالیتیکلر اوْلمیشدۇلار. آنالیتیک کیمیا ایله ان چوْخ مشغۇل اوْلان İسوئچ ائلیمی ت.بئرقمان اوْلمۇشدۇر. اوْنۇ ایلک پئشکار آنالیتیک-کیمیاچیٛ حئساب ائتمک اوْلار. کیمیوی آنالیزین اهمیتینی باشا دۆشرک م.و.لوْموْنوْسوْو اؤز تدقیقاتلاریٛندا اوْندان ایستیفاده ائتمیشدیر.
[[اوندوکوز عصر]]ده کلاسیک آنالیز مئتوْدلاریٛ – قراویمئتریک, تیتریمئتریک, قاز آنالیز مئتوْدلاریٛ اینکیشاف ائتدی. اوندوکوز یۆزیللیین سوْنۇندا و.وْستوالد محلۇلدا ایوْنلاریٛن تارازلیٛغیٛنا اساسلاناراق آنالیتیک کیمیانیٛن نظری اساسلاریٛنیٛ یاراتدیٛ.
[[خخ عصر]] آنالیتیک کیمیانیٛ چوْخ ائففئکتیو آنالیز مئتوْدلاریٛ ایله زنگینلشدیردی. معاصیر آنالیتیکلر اؤز ایشلرینده کیمیوی, فیزیکی-کیمیوی, فیزیکی و حتتا بیوْلوْjی تدقیقات اۆسۇللاریٛندان ایستیفاده ائدیرلر. ان دقیق آنالیز مئتوْدلاریٛندان بیری رادیاکتیواسییا مئتوْدۇدۇر. بۇ اۆسۇل نۆمۇنده کیمیوی ائلئمئنتین میلیوْندا بیر فایزینی معیین ائتمیه ایمکان وئریر. بۇنۇن اۆچۆن معاصیر جیحازلار یارادیٛلیٛر, سنایئده جۆربجۆر آنالیتیک رئاکتیولر ایستحصال اوْلۇنۇر
== ایستیفاده اوْلۇندۇغۇ ساحلر ==
علمین, تئخنوْلوْگییانیٛن, کلینیکالاریٛن ائحتییاجلاریٛنا گؤره مۆختلیف جیحاز و مئتوْدلار اینکیشاف ائتدیریلمیشدیر. مثلاً شکر فابریکلرینده نیزاملانمیٛش پوْلاریمئترئلئر کؤمییله شکر چۇغۇندۇرۇنداکیٛ شکر نیسبتی اؤلچۆله بیلدیی کیمی, کلینیکالاردا قان و سیدیکدکی تؤر, شکر, آزوْت; نیزاملیٛ واسیتلرله تعیین ائدیله بیلمکددیر.
== ایستینادلار ==
== خاریجی کئچیدلر ==
[[بؤلمه:آنالیتیک کیمیا| ]]
[[بؤلمه:کیمیا]]
| |||