هیندوستان: نوسخهلر آراسینداکی فرق
محتوای حذفشده محتوای افزودهشده
Ilğım (دانیشیق | چالیشمالار) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
{{Infobox country
|conventional_long_name = Republic of India
|native_name = ''Bhārat Gaṇarājya''<!--Do not add non-Latin scripts, per the consensus reached at [[WP:IN]].-->
|common_name = India
|image_flag = Flag of India.svg
|alt_flag = Horizontal tricolor flag bearing, from top to bottom, deep saffron, white, and green horizontal bands. In the centre of the white band is a navy-blue wheel with 24 spokes.
|image_coat = Emblem of India.svg
|alt_coat = Three lions facing left, right, and toward viewer, atop a frieze containing a galloping horse, a 24-spoke wheel, and an elephant. Underneath is a motto: "सत्यमेव जयते".
|symbol_type = State Emblem
|national_motto = {{native phrase|sa|"[[Satyameva Jayate]]"|italics=off}}
|englishmotto = "Truth Alone Triumphs"{{lower|0.2em|{{sfn|National Informatics Centre|2005}}}}
|national_anthem = ''[[Jana Gana Mana]]''<br />{{small|"Thou art the rulers of the minds of all people"}}{{lower|0.2em|{{sfn|Wolpert|2003|p=1}}}}<ref name="india.gov.in">{{cite web|url=http://india.gov.in/india-glance/national-symbols |title=National Symbols | National Portal of India |publisher=India.gov.in |accessdate=6 July 2013}}</ref><br /><br />[[File:Jana Gana Mana instrumental.ogg|center]]
|other_symbol_type = National song
|other_symbol = ''[[Vande Mataram]]''<br />{{small|"I Bow to Thee, Mother"}}{{lower|0.2em|{{efn|"[...] ''Jana Gana Mana'' is the National Anthem of India, subject to such alterations in the words as the Government may authorise as occasion arises; and the song ''Vande Mataram'', which has played a historic part in the struggle for Indian freedom, shall be honoured equally with ''Jana Gana Mana'' and shall have equal status with it." {{harv|Constituent Assembly of India|1950}}.<!--end efn:-->}}{{sfn|National Informatics Centre|2005}}<!--end lower:-->}}<ref name="india.gov.in"/>
|image_map = India (orthographic projection).svg
|alt_map = Image of a globe centred on India, with India highlighted.
|map_caption = Area controlled by India shown in dark green;<br />claimed but uncontrolled regions shown in light green.
|map_width = 250px
|capital = [[New Delhi]]
|latd=28 |latm=36.8 |latNS=N |longd=77 |longm=12.5 |longEW=E
|largest_city = [[Mumbai]]<br />{{small|{{coord|18|58|30|N|72|49|33|E|display=inline}}}}
|largest_urban_agglomeration=[[Delhi NCR]]<ref>{{cite web |title=INDIA STATS : Million plus cities in India as per Census 2011 |url=http://pibmumbai.gov.in/scripts/detail.asp?releaseId=E2011IS3}}</ref>
|languages_type = [[National language]]
|languages = None<ref name="Times News Network">{{cite news|last=Khan|first=Saeed|title=There's no national language in India: Gujarat High Court|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Theres-no-national-language-in-India-Gujarat-High-Court/articleshow/5496231.cms|accessdate=5 May 2014|newspaper=The Times of India|date=25 January 2010}}</ref><ref name="Press Trust of India">{{cite web|url=http://www.thehindu.com/news/national/hindi-not-a-national-language-court/article94695.ece|title= Hindi, not a national language: Court|website=The Hindu|author=Press Trust of India|accessdate=23 December 2014|date=25 January 2010|location=Ahmedabad}}</ref>
|official_languages = [[Standard Hindi|Hindi]]<br />[[Indian English|English]]<ref>{{cite web|url=http://www.thehindu.com/news/national/hindi-not-a-national-language-court/article94695.ece|title=Hindi, not a national language: Court}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://rajbhasha.nic.in/UI/pagecontent.aspx?pc=MzU%3d |title=Constitutional Provisions - Official Language Related Part-17 Of The Constitution Of India |language=Hindi |website=[[National Informatics Centre]] |accessdate=27 December 2015}}</ref>{{refn|group=nb|[[Standard Hindi|Hindi]] in the [[Devanagari]] script is the [[official language]] of the Union. [[Indian English|English]] is an additional language for government work.{{sfn|Ministry of Home Affairs 1960}}{{sfn|National Informatics Centre|2005}}<ref name="india.gov.in2">{{cite web|url=http://india.gov.in/india-glance/profile |title=Profile | National Portal of India |publisher=India.gov.in |accessdate=23 August 2013}}</ref>}}
|regional_languages =
{{collapsible list
|title = [[Languages with official status in India#Eighth Schedule to the Constitution|8th Schedule]]
|[[Assamese language|Assamese]], [[Bengali language|Bengali]], [[Bodo language|Bodo]], [[Dogri language|Dogri]], [[Gujarati language|Gujarati]], [[Standard Hindi|Hindi]], [[Kannada language|Kannada]], [[Kashmiri language|Kashmiri]], [[Konkani language|Konkani]], [[Maithili language|Maithili]], [[Malayalam language|Malayalam]], [[Meitei language|Manipuri]], [[Marathi language|Marathi]], [[Nepali language|Nepali]] |[[Odia language|Odia]], [[Punjabi language|Punjabi]], [[Sanskrit]], [[Santali language|Santali]], [[Sindhi language|Sindhi]], [[Tamil language|Tamil]], [[Telugu language|Telugu]], [[Urdu]]<ref>{{cite web|url=http://lawmin.nic.in/coi/EIGHTH-SCHEDULE.pdf|title=Eighth Schedule|accessdate=1 July 2013}}</ref>
}}
|religion = 79.8% [[Hinduism]]<br />14.2% [[Islam]]<br />2.3% [[Christianity]]<br />1.7% [[Sikhism]]<br />0.7% [[Buddhism]]<br />0.4% [[Jainism]]<br />0.9% others<ref>{{cite web|url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/C-01.html|title=Census of India : C-1 Population By Religious Community|publisher=}}</ref><ref>{{cite web|url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/2-87-million-Indians-have-no-faith-census-reveals-for-first-time/articleshow/48689278.cms|title=2.87 million Indians have no faith, census reveals for first time}}</ref>
|demonym = [[Indian people|Indian]]
|government_type = {{nowrap|[[Federation|Federal]] [[Parliamentary system|parliamentary]]<br />[[republic]]{{sfn|National Informatics Centre|2005}}}}
|leader_title1 = [[President of India|President]]
|leader_name1 = [[Pranab Mukherjee]]
|leader_title2 = [[Vice President of India|Vice-President]]
|leader_name2 = {{nowrap|[[Mohammad Hamid Ansari]]}}
|leader_title3 = [[Prime Minister of India|Prime Minister]]
|leader_name3 = [[Narendra Modi]]
|leader_title4 = [[Chief Justice of India|Chief Justice]]
|leader_name4 = [[T. S. Thakur]]<ref>{{cite web |title=Justice TS Thakur sworn in as 43rd Chief Justice of India |url=http://timesofindia.indiatimes.com/india/Justice-TS-Thakur-sworn-in-as-43rd-Chief-Justice-of-India/articleshow/50023197.cms}}</ref>
|leader_title5 = [[Speaker of the Lok Sabha|Speaker of the Lower House]]
|leader_name5 = [[Sumitra Mahajan]]
|legislature = [[Parliament of India]]
|upper_house = ''[[Rajya Sabha]]''
|lower_house = ''[[Lok Sabha]]''
|sovereignty_type = [[Indian independence movement|Independence]]
|sovereignty_note = from the [[United Kingdom]]
|established_event1 = [[Dominion of India|Dominion]]
|established_date1 = 15 August 1947
|established_event2 = [[Republic]]
|established_date2 = 26 January 1950
|area_rank = 7th
|area_magnitude = 1 E12
|area_km2 = 3,287,263<ref>{{cite web|url=http://india.gov.in/india-glance/profile|title=Profile|work=india.gov.in}}</ref>
|area_sq_mi = 1,269,346
|area_footnote = {{efn|"The country's exact size is subject to debate because some borders are disputed. The Indian government lists the total area as {{convert|3287260|km2|sqmi|abbr=on}} and the total land area as {{convert|3060500|km2|sqmi|abbr=on}}; the United Nations lists the total area as {{convert|3287263|km2|sqmi|abbr=on}} and total land area as {{convert|2973190|km2|sqmi|abbr=on}}." {{harv|Library of Congress|2004}}.}}
|percent_water = 9.6
|population_census_rank = 2nd
|population_census = 1,210,854,977<ref>{{cite web|url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/population_enumeration.html|title=Population Enumeration Data (Final Population)|publisher=[[Census of India]]|access-date=2016-06-17}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.censusindia.gov.in/2011census/PCA/A-2_Data_Tables/00%20A%202-India.pdf|title=A - 2 DECADAL VARIATION IN POPULATION SINCE 1901|publisher=[[Census of India]]|format=PDF|access-date=2016-06-17}}</ref>
|population_estimate_rank = 2nd
|population_estimate_year = 2016
|population_estimate = 1,293,057,000<ref>[https://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/01/weodata/weorept.aspx?pr.x=45&pr.y=10&sy=2013&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=534&s=LP&grp=0&a= "India"] IMF Population estimates.</ref>
|population_census_year = 2011
|population_density_km2 = {{Pop density|{{Indian population clock}}|3287263|km2|disp=num|prec=1}}
|population_density_sq_mi = {{Pop density|{{Indian population clock}}|1269219|sqmi|disp=num|prec=1}}
|population_density_rank = 31st
|GDP_PPP = $8.727 trillion<ref name = imf2>{{cite web|title=World Economic Outlook Database, October 2015 - Report for Selected Countries and Subjects|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2015/02/weodata/weorept.aspx?pr.x=49&pr.y=8&sy=2013&ey=2020&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=534&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC&grp=0&a=|publisher=[[International Monetary Fund]] (IMF)|accessdate=6 October 2015}}</ref>
|GDP_PPP_rank = 3rd
|GDP_PPP_year = 2016
|GDP_PPP_per_capita = $6,664<ref name=imf2/>
|GDP_PPP_per_capita_rank = 122nd
|GDP_nominal = $2.384 trillion<ref name=imf2/>
|GDP_nominal_rank = 7th
|GDP_nominal_year =2016
|GDP_nominal_per_capita = $1,820<ref name=imf2/>
|GDP_nominal_per_capita_rank = 141st
|Gini_year = 2009
|Gini_change = <!--increase/decrease/steady-->
|Gini = 33.9 <!--number only-->
|Gini_ref =<ref name="wb-gini">{{cite web |url=http://data.worldbank.org/indicator/SI.POV.GINI/ |title=Gini Index |publisher= World Bank |accessdate=2 March 2011}}</ref>
|Gini_rank = 79th
|HDI_year = 2014 <!--Please use the year to which the HDI [[Human Development Index]] data refers, not the publication year-->
|HDI_change = increase <!--increase/decrease/steady-->
|HDI = 0.609 <!--number only-->
|HDI_ref = <ref name="UN">{{cite web |url=http://hdr.undp.org/sites/default/files/2015_human_development_report.pdf|title=Human Development Report 2015 Summary|publisher=The United Nations |accessdate=14 December 2015}}</ref>
|HDI_rank = {{ordinal|130}}
|currency = [[Indian rupee]] ([[Indian rupee sign|₹]])
|currency_code = INR
|time_zone = [[Indian Standard Time|IST]]
|utc_offset = +05:30
|time_zone_DST =
|utc_offset_DST =
|DST_note = ''[[Daylight saving time|DST]] is not observed''
|date_format = {{nowrap|dd-mm-yyyy}}
|drives_on =[[Right- and left-hand traffic#Left-hand traffic|left]]
|calling_code = [[Telephone numbers in India|+91]]
|cctld = [[.in]]
{{collapsible list
|title = other TLDs
|[[.ভাৰত]] |[[.ভারত]] |[[.ભારત]] |[[.भारत]] |[[.ਭਾਰਤ]] |[[.இந்தியா]] |[[.భారత్]] |[[بھارت.]]
}}
}}
[[File:Flag of India.svg|thumb]]
{{ساغدان}}
'''هیندوستان ''' (هیندجه: भारत गणराज्य؛ ) [[آسیا|آسیا]]نین گونئی طرفینده یئرلشیبدیر. هیندوستاننین پایتختی [
هیندوستان قورودان ۶ اؤلکه – [[پاکیستان]]، [[چین]]، [[نپال]]، [[بوتان]]، [[بنقلادش]]، [[میانمار]] ایله، سودان – [[مالدیو آدالاری]]، [[سریلانکا]] و [[ایندونئزییا]] ایله همسرحددیر.
اراضیسینه گؤره دونیادا یئددینجی (ساحهسی ۳،۲۸۷،۲۴۰&نبسپ؛km² <ref>[http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/India_at_glance/area.aspx km.*]</ref>)، اهالیسینه گؤره ایسه ایکینجی یئردهدیر.
== آدین ائتیمولوگییاسی ==
هیندوستان آدینین هیند سؤزوندن یارانیب "هیند آداملاری" معناسیندا ایضاح اولونور.
== تاریخی ==
هیندوستان اراضیسینده ایلک دؤولت کیمی بیزیم ائرادان اول ائ.ا. ۱-جی مینیللیین ایکینجی یاریسیندا یارانمیشدی. قدیم و اورتا عصرلرده هیندوستان [[علم]]، [[ادبیات]]، [[اینجه صنعت]] ساحهسیندهکی نایلیتلری، موختلیف دینی و فلسفی سیستئملری شرقین بیر چوخ سیویلیزاسییالارینا موثبت تأثیر گؤسترمیشدیر. ۱۶-جی عصرین اوللریندن آوروپا موستملکهچیلری طرفیندن تدریجهن هیندوستان موستملکهیه چئوریلمیش و ایکی یوز ایل بؤیوک بریتانیانین تابئلیینده اولموشدور. ۱۸۵۷-۱۸۵۹-جو ایللردن میللی-آزادلیق حرکاتلاری، ۱۹۱۸-۱۹۲۲؛ ۱۹۲۸-۱۹۳۳-جو ایللرده اطاعتسیزلیک، ۱۹۴۶-جی ایلده حربی دنیزچیلرین عصیانی نتیجهسینده ۱۹۴۷-جی ایلده هیندوستان دومینیون ایستاتوسو آلمیش، ۱۹۵۰-جی ایلده ایسه رئسپوبلیکا اعلان ائدیلمیشدیر.
تاریخاً موستملکهچیلیکده اولماسی اؤلکهنین سوسیال-ایقتصادی اینکیشافینا گوجلو تأثیر ائتمیش، اوزون مدت کؤهنه، اننوی سوسیال-ایقتصادی قورولوشون قالماسینا سبب اولموشدور. اؤلکه بریتانیانین خاممال علاوهسینه چئوریلمیشدیر. اقتصادیاتدا بریتانیا کاپیتالی اساس رول اوینامیشدی. ناتورال تصروفات اوستونلوک تشکیل ائدیردی. تصروفاتین معاصر قورولوشو ایله ایشچیلرین ۵%-i مشغول اولوردو کی، اونلار دا میللی گلیرلرین آنجاق ۱۰-۱۵%-نی ایستئهسال ائده بیلیردیلر.
=== معاصر تاریخ ===
[[ایکینجی دونیا ساواشی]]نین سونلارینا یاخین [[بؤیوک بریتانیا]]نین موستملکهسی اولان هیندوستاندا میللی-آزادلیق حرکاتی گئنیشلهندی. بؤیوک بریتانیا هیندوستانا دومینیون حقوقو وئرمهیه مجبور اولدو. همین ایلین آوقوستوندا [[جواهیرلل نئهرو]] باشدا اولماقلا موقتی حکومت تشکیل اولوندو. لاکین بو تام آزادلیق دئییلدی. خالقین موباریزهسی داوام ائدیردی. بو موباریزه نتیجهسینده ۱۹۴۷-جی ایلده هیندوستاندا اینگیلیس آغالیغینا سون قویولدو. همین ایلین آوقوستون ۱۵-ده هیندوستان اراضیسینده دینی علامتلر اساس گؤتورولمکله ایکی موستقیل دؤولت، هیندوسلارین چوخلوق تشکیل ائتدیی هیندوستان و اهالیسی اساساً موسلمانلاردان عبارت اولان [[پاکیستان]] دؤولتلری قورولدو. ائله ایلک ایللردن بو دؤولتلرین بیر-بیرینه قارشی اراضی ادعالاری میدانا چیخدی. غرب دؤولتلری بو ایکی بؤیوک دؤولتلری بیر-بیرینه قارشی محاربهیه سوروکلهیهرک اونلارین هر ایکیسینی اینکیشافدان ساخلاییردی. هیندوستان بو ادعالاریندا [[شوروی]]-نین، پاکیستان غربین کمکینه آرخالانیردی. کشمیر رئگیونونا صاحبلیک اوزرینده ۱۹۴۸-جی ایلده [[بیرینجی هیندوستان-پاکیستان ساواشی]] باش وئردی. [[بمت تهلوکهسیزلیک شوراسی]]نین واسطهچیلیک میسسییاسینین فعالیتی سایهسینده باریشیق الده اولوندو. شیمالی-غربی کشمیر و یا کشمیرین اوچده بیر حیسهسی (آزاد کشمیر) پاکیستانین، قالان اراضیسی ایسه هیندوستان نظارتی آلتینا دوشدو. ۱۹۶۵-جی ایلده کشمیر موسسیسلر مجلیسینین قبول ائتدیی کونستیتوسییا کشمیری هیندوستان اتفاقینین ترکیب حیسهسی اعلان ائتدی. بو، [[ایکینجی هیندوستان-پاکیستان ساواشی]]نه سبب اولدو. بو دفعه [[چین]]ین موباریزهیه قاریشاجاغیندان احتیاطلانان شوروی-نین فعال واسطهچیلیگی ایله محاربه ۱۹۶۶-جی ایلده دایاندیریلدی و [[داشکند بیاننامهسی]] ایمضالاندی. کشمیر مسئلهسی ۱۹۸۷، ۱۹۸۸، ۱۹۹۷-جی ایللرده ده ایکی دؤولت آراسیندا قانلی حربی توققوشمالارا سبب اولدو. پاکیستان کشمیر مسئلهسینین بئینلخالق سوییهده حل اولونماسینا چالیشیر، اونو هیندوستان ترکیب حیسهسی کیمی تانیمیر. بورادا [[بمت]]-نین نظارتی آلتیندا رئفئرئندوم کئچیریلمهسی طلب ائدیلیر، لاکین هیندوستان بونا راضیلیق وئرمیر. هیندوستان اراضیسی ایله همسرهد اولان غربی پاکیستاندان آیریلان شرقی پاکیستاندا ۱۹۷۱-جی ایلده گئنیش موختاریت اوغروندا موباریزه باشلانارکهن هیندوستان قوشونلارینی شرقی پاکیستان اراضیسینه یئریتدی و بورادا موستقیل [[بنقلادش]] دؤولتینین یارانماسینا کؤمک ائتدی.
۱۹۵۰-جی ایلده هیندوستان رئسپوبلیکا اعلان اولوندو. همین ایل قبول اولونموش کونستیتوسییا هیندوستانی ۲۲ ایالت و ۹ موتتفیق اراضیدن عبارت فئدئراتیو رئسپوبلیکا، ایداره فورماسینا گؤره پارلانمئنت جومهوریتی کیمی تثبیت ائتدی. "نهرو خطّی"نین حیاتا کئچیریلمهسی سایهسینده اؤلکهده نیسبتهن ثابت دموکراتیک اینکیشافی تعمین ائدن اساسلار یاراندی. هیندوستاندا هئچ واخت دؤولت چئوریلیشلری، حربی رژیملرین حاکمیتی اولمامیشدیر. هیندوستانی "دونیانین ان بؤیوک دئموکراتییاسی" آدلاندیریرلار. نهرو و سلفلری، قیزی [[ایندیرا قاندی]] و نوهسی [[راجیو قاندی]] ۳۹ ایل هیندوستان حکومتینه باشچیلیق ائتمیشدیلر. [[هیندوستان میللی کونقرئسی]] اوزون مدت سیاسی حیاتدا رئال موخالیفته راست گلمهدن لیدئر اولموشدور. "نئهرو ختتی" ایقتصادی اینکیشافی سورتلندیردی. اؤلکهده [[قاریشیق اقتصادیات]] یارادیلدی، اؤزل بؤلمه ایله یاناشی دؤولت بؤلمهسینین اینکیشافینا دقت یئتیریلدی، بؤیوک صنایع پوتئنسیالی میدانا گلدی. [[یاشیل اینقیلاب]] ۷۰-جی ایللرده اؤلکهنی ارزاق تاخیلی ایله تعمین ائتمهیه ایمکان وئردی. ۸۰-جی ایللرده هیندوستاندا بازار اصلاحاتلاری کئچیریلمهیه باشلاندی. اوللر صنایعده اساس دقت ایدخالی آزالتماغا یؤنلمیشدیسه، ایندی ایخراجا ایشلهیهن صنایع ساحهلرینین اینکیشاف ائتدیریلمهسینه اوستونلوک وئریلدی. هیندوستان بؤیوک اینتئللئکتوال پوتئنسیالی واردیر. ۷۰-جی ایللرده اؤلکهده [[نووه ائنئرژیسی]] الده اولوندو. هیندوستان ۱۹۸۰-جی ایلده اؤز راکئتداشیییجیسی واسطهسیله کوسموسا رابطه پئیکینی بوراخدی، ۹۰-جی ایللردن اعتباراً اؤلکهده تاکتیکی و باللیستیک راکئتلر حاضرلانیر. لاکین فعال [[دئموقرافیک سیاست]]ین آپاریلماسینا باخمایاراق، اهالی آرتیمینین سرعتلی اولماسی، بونا قارشی اصلاحاتلارین تأثیرینی آزالدیر. اهالینین بؤیوک اکثریتی یوخسوللوق حدیندن آشاغی سوییهده یاشاییر.
۱۹۸۰-جی ایللرده هیندوستاندا سیقه فاناتیزمی دالغاسی قالخدی. موستقیل [[سیقه دؤولتی]] یاراتماق اوغروندا موباریزه آپاران بو ایجمانین عضولری مرکزی حکومته تضییق واسطهسی کیمی تئررور کامپانییاسینا باشلادیلار. باش نازیرلر ایندیرا قاندی ۱۹۸۴-جو ایلده، راجیو قاندی ایسه ۱۹۹۱-جی ایلده بو تئررورون قوربانی اولدولار. جاواب رئاکسییاسی کیمی [[هیندوسلار]] دا هیندوس دؤولتی یاراتماق اوغروندا موباریزهیه باشلادیلار. انحصارچیلارین کیچیک بیر قروپونون ایقتصادی قودرتینین آرتماسی ایله اونلارین حاکم پارتییانین رهبرلیینه تأثیری گوجلهنیردی. عینی زاماندا آنتیانحصارچی قوهلر ده آرتیردی. حاکم پارتییا ایکی حیسهیه پارچالاندی. انحصارچی قوهلره خیدمت ائدن ساغلاردان عبارت سیندیکات و ایندیرا قاندینین باشچیلیغی ایله سول-مرکزچی کوالیسییا یاراندی. ایندیرا قاندی "قاندی ختتی"-نی داوام ائتدیردی. داخیلی پارچالانما، یارانان یئنی موناسیبتلره چئویک موناسیبت گؤستریلمهمهسی، دینی آیریسئچکیلیک ادعالاری، دینی-سیاسی قوهلرین فاللاشماسی هیندوستان میللی کونقرئسینین نفوذونو خئیلی آزالتدی. اؤلکهده سیاسی بحران باش وئردی. حاکمیت اوغروندا موباریزه کسکینلشدی. ۱۹۷۷-۱۹۸۰-جی ایللرده [[جاناتا پارتییاسی]]، ۱۹۸۹-۱۹۹۱-جی ایللرده موخالیف میللی جبهه حاکمیته گلدی. ۱۹۹۱-۱۹۹۶-جی ایللرده هیندوستان میللی کونقرئسی حاکمیتی اله آلسا دا، اونو اوزون مدت اؤزونده ساخلایا بیلمهدی. ۱۹۹۸-جی ایلده [[بهاترییا جاناتا پارتییاسی]] حاکمیته گلدی. بوتون سادالانان چتینلیکلره باخمایاراق، هیندوستان یئنه ده، جنوبی آسیادا آپاریجی مؤوقئیینی ساخلاییر. اقتصادیاتین لیبئراللاشدیریلماسی، خاریجی کاپیتالین گئنیش جلب ائدیلمهسی، اؤزللشدیرمه اونون اینکیشافیندا باشلیجا مئیللردیر.
== فیزیکی-جوغرافی خاراکتئریستیکا ==
هیندوستان تعیین گئولوژی پروسئسلری یئتمیش بئش میلیون ایل اول باشلاندی، نه واخت هیندوستان سوبکونتینئنتی، اوندا (سونرا) جنوبی سوپئرجونتینئنت قوندواناسینین حیسهسی، northeastwards درئیفینی، اللی میلیون ایل داوام ائتمک، باشلادی، او واختکی اونفورمئد هیند اوکئانیندان. آوراسییا لؤوهه (بوشقاب) ایله سوبکونتینئنتین سونراکی توققوشماسی و اونون (بونون) آلتیندا سوبدیکسییا، هیمالایا باشلانغیج وئردی، پلانئتین ان یوکسک داغلاری – هانسی ایندی شیمالدا و شیمال-شرقده هیندوستان یاناشیر (همسرحددیر). اوولکی دنیز دیبینده درهال میدانا چیخما هیمالایینین جنوبو، لؤوهه (بوشقاب) حرکتی (حرکاتی) تدریجهن مالیک اولماق گئنیش تکنه، یاراتدی، هانسی کی ایندی چای محدود چؤکونتو ایله، دولدور(اول)موش اولدو ایندو گانگئتیج دوزنلیینی فورمالاشدیریر. بو دوزنلیین غربینه و اوندان (بودان) آراواللی دیاپازونو ایله کسین، تار سهراسی اوزانیر. اوریژینال (ایلکین) هیندوستان لؤوهه (بوشقاب) ایندیسی یاریمادا ساکینی هیندوستانی، ان کؤهنه (یاشلی) و گئولوژی اکثر مؤهکهم کیمی ساغ قالیر و ساتپورا و ویندهیا کیمی اوزاق شیمال کیمی اوزانماق مرکزی هیندوستاندا یئرلشیر. بو پارالئل دیاپازونلار شرقده ژهارکهاند-دا کؤمور ایله زنگین جهوتا ناگپور پلاتئاویا غربده قوجاراتدا عرب دنیزی ساحلیندن قوهده اولور (قاچیر). اونلارین جنوبلارینا، ساخلانما (قالان) یاریمادا ساکینی لاندماسس-اینا، دئکان پلاتوسو، اویغون اولاراق سول و ساغدا ساهیلبویو دیاپازونلار، غربی قاتلار و شرقی قات ایله دؤورلنیلیر؛ پلاتو هیندوستاندا، بیر میلیارددان چوخ یاشیندا بعضیلرینده ان کؤهنه قایا فورمالاشمالارینی اؤزونده ساخلاییر. بئله دبده (اصولدا) تشکیل ائتمیش (ائدیلمیش)، هیندوستان شیمالی ائن دایرهسی شرقی اوزونلوق دایرهلری، ۶۸°۷' و ۹۷°۲۵' ۶°۴۴-اون' و ۳۵°۳۰-اون' آرالاریندا برابرلشین شیمالینا اوزانیر.
هیندوستان ساحلی ۷ ۵۱۷ کیلومئتر اوزونلوغوندادیر؛ بودان مسافه، ۵ ۴۲۳ کیلومئتر (کیلومئترلیک) (۳ ۳۷۰ حربی کشفیات) یاریمادا ساکینی هیندوستانا و آندامان-آ، نیجوبار-آ و هیندوستان حربی-دنیز هیدروقرافیک دیاقراملارینا مووافیق اولاراق لاکشادویپ ایسلاندس.[۱۳-اینا] و ۲ ۰۹۴ کیلومئتره (کیلومئترلییه) (۱ ۳۰۱ حربی کشفیات) منسوبدورلار، ماتئریک ساحلی نؤوبتیدن عبارتدیر: ۴۳% قوملو ساحل (چیمرلیک)، سیلدیریم قایالار، ۴۶% چای کئچیدی و یا باتاقلیق جواست.[۱۳]، داخیل اولماقلا ۱۱% قایالی ساحل
اساس هیمالای منشأ چایلاری – هانسی کی زروری اولاراق هیندوستاندان آخان قانقی و براهماپوترانی اؤزونده ساخلاییر (داخیل ائدیر)، هر ایکیسی، هانسی کی بنگال کؤرفزینه آخیر. قانقین واجیب باج وئرهنلری (قوللاری) یامونانی و کوسی-نی اؤزونده ساخلاییر (داخیل ائدیر) – کیمین کی چوخ آشاغی قرادیئنتی هر ایل فلاکتلی داشقینلاری دوغوردور. اساس یاریمادا ساکینی چایلاری – کیمین کی داها سیلدیریم (سرت) قرادیئنتلری داشقیندان اونلارین سولارینین قاباغینی آلیر – قوداوارینی، ماهانادینی، کاوئری و کریشنا -، اؤزونده ساخلاییر (داخیل ائدیر) کاوئری و کریشنا؛ و نارمادا و تاپتی – هانسی کی عرب دنیزینه آخیر. هیندوستان تانینمیش ساهیلبویو خصوصیتلری آراسیندا غربی هیندوستاندا و آللوویال سونداربانس دئلتاسیندا باتاقلیق کاچ راننیدیر – هانسی هیندوستان بنقلادش ایله بؤلور. هیندوستان ایکی آرخیپئلاقا مالیکدیر: لاکشادویپ، هیندوستان جنوب-غرب ساحلیندن مرجان آتولللاری؛ و آندامان و نیکوبار آدالاری، [[آندامان دنیزی]]نده وولکانیک زنجیر.
هیندوستان ایقلیمی اینادلا هیمالایین و تار سهراسینین تأثیری آلتیندادیر، هر ایکیسی، هانسی کی موسسونلاری سورور. هیمالای اوخشار ائن دایرهلرینده چوخ یئرلشدیی یئرلردن داها ایستی گؤرونمکدن، هیندوستان سوبکونتینئنتینین بؤیوک حیسهسینی ساخلاماقدان سویوق مرکزی آسیا کاتاباتیج کولکلرینین قاباغینی آلیر. تار سهراسی جنوب-غربی یای موسسون کولکلرینی روتوبت یوکله(ایل)میشی جلب ائدن کریتیک (هللئدیجی) رولو اویناییر (ایفا ائدیر) – هانسی کی، ایونون و اوکتیابرین آرالاریندا، هیندوستان داها rainfall.Fou اساس ایقلیم قروپلاشمالارینین اکثریتینی (چوخلوغونو) تعمین ائدیر، هیندوستاندا اوستونلوک تشکیل ائت: تروپیک یاش، تروپیک قورو، سوبتروپیک روتوبتلی و داغلیق.
== اینضیباطی اراضی بؤلگوسو ==
اینضیباطی جهتدن هیندوستان جومهوریتی ۲۸ ایالت و ۷ اتفاق بؤلگهسیندن عبارتدیر.
=== اؤلکهنین ایالتلری ===
[[Image:Administrative map of Goa.png|thumb|400px]]
{{Div col|cols=۲}}
# [[آندرا پرادش]]
# [[آروناچال پرادش]]
# [[آسام]]
# [[بیهار]]
# [[چاتیسگر]]
# [[گوآ]]
# [[گجرات]]
# [[هاریانا]]
# [[هیماچال پرادش]]
# [[جامو و کشمیر]]
# [[جارکاند]]
# [[کارناتاکا]]
# [[کرالا]]
# [[مادایا پرادش]]
# [[ماهاراشترا]]
# [[مانیپور]]
# [[مگالایا]]
# [[میزورام]]
# [[ناگالند]]
# [[اودیسا]]
# [[پنجاب (هند)|پنجاب]]
# [[راجستان]]
# [[سیکیم]]
# [[تامیل نادو]]
# [[تریپورا]]
# [[اوتار پرادش]]
# [[اوتارانچاند]]
# [[بنگال غربی]]
{{Div col end}}
== اقتصادیات ==
ایکینجی دونیا محاربهسینین اوللرینده هیندوستان هر نفر حسابیله بریتانیادان ۳۶ دفعه.یاپونییادان ایسه ۷ دفعه آز چوغون ایستئهسال ائدیردی. صنایع بیرترفلی آپاریلیردی. یونگول صنایع داها اوستون ایدی. ماشینقاییرما یوخ ایدی،کند تصروفاتی تنززوله اوگرامیشدی. ساوادلیلارین خصوصی چکیسی ۱۸%،اورتا عؤمور مدتی ۳۲ ایل تشکیل ائدیردی. ۱۹۴۷-جی ایلده اؤلکه ایکی حیسهیه بؤلونموشدور-هیندوستان و پاکیستان. هیندوستان سیاسی موستقیللیک الده ائتدیکدن سونرا اؤلکهنین اقتصادیاتینی صنایع اساسلاری اوزرینده قورماغا ایمکان یارانمیشدیر. لاکین ۱۹۵۷،۱۹۷۲،۱۹۸۵-جی ایللرده ایستئهسالین آرتماسیندا لنگیمهلر مؤوجود اولموشدور.
اقتصادیاتین لنگارتیمی بیر چوخ حاللاردا میللی کاپیتالین ضعیفلیگی ایله ایضاح ائدیلیر. اقتصادیاتین ساهوی قورولوشو. ۲۰۰۵-جی ایلده هیندوستان عمومی داخیلی مهسولو ۷۷۲،۰ ملرد.هر نفره دوشهن محصول ایسه ۷۰۰ دوللارا برابر اولموشدور (موقاییسه اوچون قئید ائتملیگیک ki.bu گؤستریجیلر ۱۹۹۵-جی ایلده مووافیق اولاراق ۳۴۰ ملرد. دوللار و ۳۸۷ دوللار تشکیل ائتمیشدیر). اودم-این اورتایللیک آرتیم سرعتی ایلک ۳۵-۴۰ ایلده ۳،۵%-دن آرتیق اولمامیشدیر. لاکین سون ایللرده بو گؤستریجی آرتاراق۱۹۹۹-۲۰۰۰-جی ایللرده ۶،۲%،۲۰۰۳-۲۰۰۵-جی ایللرده ایسه ۸،۴% تشکیل ائتمیشدیر. عمومی داخیلی محصولون ۲۵%-i کند تصروفاتینین،۲۷%-i صنایعنین،۴۷%-i خیدمت ساحهلرینین پایینا دوشور. جمعی ایشچیلرین ایسه ۶۷%-i کند تصروفاتیندا چالیشیرلار. هیندوستان آقرار-صنایع اؤلکهسی حساب ائدیلیر.
کند تصروفاتی نیسبتهن ثابت و دینامیک اینکیشاف ائدیر. کند تصروفاتینی اساسینی اکینچیلیک تشکیل ائدیر.کند تصروفاتیندان الده اولونان گلیرین ۷۵%-ایبیتکیچیلیین پایینا دوشور. بئجریلهن تورپاق ساحهسی ۱۴۱ ملن. هئکتاردیر. بونوندا ۱۵ ملن. هئکتاری ایلده ۲ دفعه اکیلیر. ۸۴ ملن. هئکتار صونعی سووارما ایله بئجریلیر. هیندوستان چای یئر فیندیغی،شکر قامیشی ایستئهسالینا گؤره بیرینجی،دویو و پامبیق ایستئهسالینا گؤره ایکینجی،توتون ایستئهسالینا گؤره اوچونجو یئری توتور. ۲۰۰۳-جو ایلده اساس کند تصروفاتی محصوللاری ایستئهسالی-تاخیل ۲۲۵ ملن. تون(او جملهدن بوغدا ۷۶ملن. تون،دویو ۱۳۲ ملن. تون)،چای ۷۷۰ ملن. تون،قهوه ۲۰۰ مین تون،پامبیق ۲،۱ ملن. تون،شکر قامیشی ۲۷۲ ملن. تون توتون ۶۶۰ مین تون، کارتوف ۲۱ ملن. تون اولموشدور. یئر فیندیغی و کونجوت ایستئهسالینا گؤره دونیا اؤلکهلری اوزره محصولون ۳۰%-نه مالیکدیر. کتان توخومو و گنگرچک یاغی ایستئهسالینا گؤره بیرینجی یئری توتور. ادویات محصوللاری ایستئهسالی چوخ یاییلمیشدیر – بیبر،دارچین،راپس،زنجفیل،ساریکؤک،هیل و س. بوتون تروز و مئیوه نؤولری واردیر. ایریبوینوزلو مال-قارانین سایینا گؤره ده هیندوستان دونیادا بیرینجی یئری توتور. دونیا اوزره جمعی جامیشلارین ۵۷%-i،اینکلرین ۱۶%-i هیندوستان پایین دوشور. ۷۵ ملن. تون سود ایستئهسال ائدیر. ۱۳ ملن. دونوزلاری وار. اراضیسینین ۱۹،۳%-i مئشهلیکدیر. هیندوستان دنیزدن توتولان بالیغا گؤره ۶-جی،ایچمهلی سودان توتولان بالیغا گؤره ۲-جی یئری توتور. جمعی توتوتلان بالیغین هجمی-۵،۳ ملن. توندور. بو ساحه مشغوللوغون آرتماسیندا و خاریجی تیجارتده بؤیوک رول اویناییر. ۴۰۰ مین تون دنیز مهسولو ایخراج ائدیر.
هاسیلات صنایعسی باخیمیندان هیندوستان اقتصادیاتین اینکیشافی اوچون کیفایت قدر مینئرال احتیاطلارا مالیکدیر. بئله کی،دونیا دمیر فیلیزی احتیاطینین ۲۵%-ا قدری،مارقانس فیلیزی چیخاریلماسینین ۱۵%-i،سلیودانین ۶۰%-i بو اؤلکهنین پایینا دوشور. ۲۰۰۳-جو ایلده اؤلکهده ۳۱۵ ملن. تون کؤمور،۳۳ ملن. تون نئفت،۴۴۸ ملرد. کوت. ساعت الکتریک ائنئرژیسی ایستئهسال ائدیلمیشدیر. کؤمور ائهتیاتی ۱۴۸ ملرد. تون قیمتلندیریلیر. ۷،۳ ملن. تون دمیر فیلیزی، ۶،۸ mln.ton بوکسیدلر، ۳،۱ ملن. تون میس فیلیزی،۱،۷ ملن. تون مارقانس فیلیزی، ۲،۴ مین تون قیزیل، ۵۳ مین تون گوموش، ۴۰،۶ مین کارات آلماز،۶۳ مین تون قورغوشون ایستئهسال ائدیلیر. بو ساحهلرین جمعی مهسولو ۱۰،۳ ملرد. دوللارا برابردیر. اؤلکه اوزره جمعی ایخراجین ۱۶%-i بو ساحهنین پایینا دوشور.
عمومی داخیلی محصولون ۱۸%-i ائمال صنایعسینی پایینا دوشور. پارچا صنایعسی داها بؤیوک اوستونلویه مالیکدیر. ۹۰ ملن. نفر آدام ایشلییر. ایستئهسالین ۱۹%-i خیردا ال ایشلرینه اساسلانیر. ایخراجدان اولان گلیرین ۳۰-۳۳%-i توخوجولوق صنایعسی محصوللارینداندیر. هیند کندیری ایستئهسالینا گؤره دونیادا بیرینجی،بو ساحهدن اولان حاضر ممولاتلار ایخراجینا گؤره ایکینجی یئری توتور. اؤلکهده ۱۴۴ ملن. تون گوبره ایستئهسال ائدیلیر. تلباتی ۷۰% اؤدییر. اجزاچیلیق صنایعسی چوخ یوکسک سوییهده اینکیشاف ائدیب. بو ساحهده ۲۵۰ مین بؤیوک موسسیسه ایشلییر. حاضردا جمعی صنایعنین ۱۷،۲%-i پارچا صنایعسینین، ۱۶،۵%-i نئفت و کؤمور صنایعسینین،۱۴%-i یئیینتی صنایعسینین،۷%-i سئللووز-کاغیذ صنایعسینین،۵%-i ائلئکتروتئخنیکا صنایعسینین پایینا دوشور. ۱۹۵۰-۲۰۰۵-جی ایللرده صنایع ایستئهسالی ۱۵ دفعه آرتمیشدیر. عمومی داخیلی محصول دا ائمال صنایعسینین خصوصی چکیسی ۱۹۵۰-جی ایلدکی۱۱،۴%-دن ۲۰%-ا چاتمیشدیر. ائمال صنایعسی محصولونون عمومی هجمینده آغیر صنایع ۳۲%-دن ۶۴%-دک آرتمیشدیر. ایستئهسالین قورولوشوندا دییشیکلیک یارانمیشدیر. اوزون مدت اوچون نظرده توتولان ایستئهلاک شئیلرینین خصوصی چکیسی آرتمیشدیر. ائمال صنایعسینین ساهوی قورولوشوندا دا دییشیکلیک یارانمیشدیر. ارزاق ماللاری،پامبیق پارچا،هیند کندیری و توخوجولوق ممولاتلاری ایستئهسالینین خصوصی چکیسی ۱،۵-۲ دفعه آزالدیلمیلشدیر. ۱۹۵۰-جی ایللرده صنایع محصوللارینین ۶۰%-i یئیینتی و توخوجولوق ماللاریندان عبارت اولدوغو حالدا،۲۰۰۵-جی ایلده بو ۲۵%-دن آز اولموشدور. نئفت محصوللارینین و ماشینقاییرمانین خصوصی چکیسی ۲-۳ دفعه آرتمیشدیر.
اؤلکهده سنایئلشمهنین اینکیشافی چوخ ساحهلی تصروفات کومپلئکسینین یارانماسینا ایمکان وئریر. میللی تصروفاتین اؤز-اؤزونه اینکیشاف ائدن برقرار اولا بیلهن بیر سیستئمه چئوریلمهسی اؤزونو گؤستریر. معین معنادا اقتصادیاتدا ایکیلی بازار مؤوجوددور. بیر طرفدن اهالینین چوخ هیسسسهسی اوچون زروری ایستئهلاک شئیلرینه اولان تدییه قابیلیتلی طلبده طلبده دورغونلوق یارانیر،دیگر طرفدن ایسه اوزون مدته ایستیفاده ائدیلهن ایستئهلاک شئیلرینه اولان تدییه قابیلیتلی طلب آرتیر. بوتونلوکله میللی اقتصادیاتین اینکیشاف ائتدیریلمهسینده خصوصی بؤلمهنین داها بؤیوک رولو واردیر. بئله کی،اودم-این ۷۵%-i خصوصی بؤلمهده فورمالاشیر. کند تصروفاتی،یونگول ماشینقاییرما،یونگول یئیینتی و تیبب صنایعسی، اینشاات، تیجارت، آوتوماشین نقلیاتی و دیگر ساحهلرده خصوصی بؤلمه داها گئنیش یاییلمیشدیر.
اودم-این تقریباً ۲۵%-i دؤولت بؤلمهسینده یارادیلیر. اؤلکهنین مدافعه صنایعسینده،ائنئرگئتیکا،دمیریولو،آویاسییا،نقلیات،رابطه،مئتاللورگییا و س. کیمی بازا ساحهلرینده دؤولت بؤلمهسینین خصوصی چکیسی آرتیقدیر.
بیر چوخ ساحهلرده دؤولت بؤلمهسینین خصوصی چکیسی داها چوخدور. بونلاردان نئفت چیخاریلماسی و ائمالی،کؤمور،میس،قورغوشون،سینک ایستئهسالی،پولاد اریدیلمهسینین ۶۰%-دن چوخو،آغیر ماشینقاییرما محصوللاری،گمیقاییرما،تییاره و دزگاه قاییرما و س. گؤسترمک اولار. ۲۰۰-دن چوخ علمی-تدقیقات اینستوتو و لاباراتورییا دؤولت بؤلمهسینده مرکزلشدیریلیبدیر. ائتتکی-نه آیریلان خرجلر ۰،۷۳% تشکیل ائدیر. حاضردا هیندوستان یوکسک ائلئکترون تئخنولوگییاسینا و کوسمیک صنایعسینه مالیک اولان اؤلکهلر سیراسینا داخیلدیر. هیندوستان دونیا بازرینا تئلئکوممونیکاسییا و مئتئرولوگییا،رابطه واسطهلری گؤندریر. مووفقیتله اؤزونون میللی آتوم ائنئرژیسی اوزره اینکیشاف پروقرامینی حیاتا کئچیریر.
هیندوستاندا ائلئکترون صنایعسی و اینفورماسییا تئخنولوگییاسی ساحهسینده ۲۵۰ مین نفر آدام ایشلییر. بو ساحهنین محصولونون هجمی ۱۳ ملرد. دیللار،ایخراج ایسه ۸ ملرد. دوللارا برابردیر. بو گؤستریجیلره گؤره هیندوستان ۲-جی یئری توتور.
هیندوستاندا آوتوموبیل صنایعسی ایلده ۶۴۲ مین موختلیف نؤوده آوتوموبیل بوراخیر. قارا مئتاللورگییادا ۷ بؤیوک زاوود تام گوجو ایله ایشلییر. ایلده ۱۰،۱ ملن. تون پولاد ایستئهسال ائدیلیر.
هیندوستاندا نقلیات سیستئمی ده گئنیش ووسعت تاپمیشدیر. بئله کی،دمیر یولونون عمومی اوزونلوغو ۱۰۷ مین km-ره برابردیر. بونون دا ۲۹%-i ائلئکتریکلشدیرمیشدیر. هیندوستان ایئوؤ-ده ان بؤیوک تیجارت دونانماسینا مالیکدیر. دونانما ۴۹۰ دنیز گمیسی واردیر. اؤلکهده ۱۱ بؤیوک و ۱۳۹ کیچیک لیمان فعالیت گؤستریر. هیندوستان دونیادا قاباقجیل آوتوموبیل یوللاری شبکهسینه مالیکدیر. هیندوستاندا پوچت شبکهسی سیستئمی ده یوکسک سوییهدهدیر. جمعیسی ۱۵۴ مین پوچت شبکهسی فعالیت گؤستریر.
۲۶۰-۳۰۰ ملن. نفر کاسیبچیلیق شرایطینده یاشاییر.
هیندوستان ایقتصادی اینکیشافی آیری-آیری دؤورلرده معین خصوصیتلری ایله بیر-بیریندن فرقلنیر. بئله کی،هیندوستان موستقیللیک الده ائتدیی ایلک ۱۰ ایللیک سابیتلشمه دؤورو آدلانیر. بو مرحلهده اؤلکهده تصروفات مئخانیزمینین اساسلاری فورمالاشیردی. موستقیللیک الده ائدیلمهسیله قئیری-ایقتصادی مجبوریت و تیجارت واسطهسیله آیری-آیری ساحهلره قویولان کاپیتال واسطهسیله بریتانیانین سیاسی نفوذ دایرهسینین گئنیشلهنمهسینه سون قویولموشدور. بو مرحلهده مرکزلشدیریلمیش پلانلاشدیریلما ایله بازار علاقهلرینین گئنیشلندیریلمهسی سیاستی اساس گؤتورولموشدور. میللی اقتصادیاتین اینکیشافینین ایلکین شرطلریندن بیری کیمی صنایعیه قویولموش ایری کاپیتالا ماراق یاراتماق،ایدخالدا هیمایدارلیق سیاستی و والیوتا نظارتی حیاتا کئچیرمک نظرده توتولوردو.
ایکینجی دؤور ۱۹۵۰-جی ایللرین اورتالاریندان ۱۹۶۰-جی ایللرین اورتالارینادک اولان واختی احاطه ائدیر. بو دؤور ایتئنسیو سنایئلشدیریلمه دؤورو کیمی سجییهلنیر. بورادا مؤوجود ایستئهسال موناسیبتلرینین یئنیدنقورولماسی، سربست بازار موناسیبتلرینین یئنیدن قورولماسی،سربست بازار موناسیبتلرینین و خاریجی کاپیتالین مهدودلاشدیریلماسی ساحهسینده معین تدبیرلر سیستئمی نظرده توتولوردو. ایدئالوژی جهتدن بوتون بونلار "سوسیالیست جمعیتی" قورولماسی شوعاری آلتیندا حیاتا کئچیریلیردی.
دؤولت مولکیتی یارادیلماسی آشاغیداکی ایستیقامتلرده حیاتا کئچیریلیردی؛ موستملکهچیلرین حاکم دایرهسینده اولان مولکیتین میللی دؤولتین ایختیارینا کئچمهسی؛ میللی کاپیتالا مخصوص اولان بعضی خصوصی شیرکتلرین میللیلشدیریلمهسی؛ دؤولت وسایتی حسابینا یئنی موسسهلر یارادیلماسی.
سنایئلشدیریلمه ایدخالین اوزلهنمهسی فورماسیندا حیاتا کئچیریلیردی. "اؤز گوجونه آرخالانماق" ، "اؤزو اؤزونو تعمین ائتمک" کورسونون اساس گؤتورولمهسینه،خاریجی بورجلارین رولونون آزالدیلماسی و یئرلی محصوللارین چئشیدینین گئنیشلندیریلمهسینه اوستونلوک وئریلیردی. همین دؤورده مئتاللورگییا،ماشینقاییرما و کیمیا صنایعسینین خصوصی چکیسی خئیلی آرتمیشدیر. صنایع ساحهلرینه آیریلان خالص کاپیتال قویولوشو ۵۰-جی ایللردهکی ۲۶،۴%-دن ۱۹۶۰-جی ایللرده ۴۱،۱%-ا چاتمیشدیر.
آغیر صنایعنین اینکیشافی کورسونون حیاتا کئچیریلمهسینده بیر چوخ وتنپرور قوهلر موستقیللیین مؤهکهملهنمهسی خاطرینه شهر بورژوازییاسینا کؤمکلیک گؤستریردیلر.
ساهیبکارلیق فاییتی ساحهسینده دؤولتین رولو خئیلی آرتمیشدی. بوتون بونلارین نتیجهسینده چوخساههلی کومپلئکس یارادیلماسی اوچون زمین فورمالاشمیشدیر. عینی زاماندا صنایع ایله کند تصروفاتی آراسیندا قئیری-موتناسیبلیک ده آرتیردی.
اوچونجو مرحله ۶۰-جی ایللرین اورتالاریندان باشلامیشدیر. بو مرحله آغیر صنایع ایله کند تصروفاتی و خیردا ایستئهصال آراسینداکی قئیری موتناسیبلیین لغو ائدیلمهسی ده پروبلئم کیمی قارشیدا قویولموشدو. همین ایللرده "یاشیل اینقیلاب" ایستراتئگییاسینی باشلانغیجی قویولموشدور. یوخسول کنده-کند تصروفاتینا،خیردا ایستئهسالا کؤمکلیک ائدیلمهسی بارهده پروقرام قبول ائدیلمیشدیر. بو مرحلهدهکی ایقتصادی سیاستده اساس مرحلهلردن بیری ده ۱۹۶۹-جو ایلده بانکلارین میللیلشدیریلمهسی اولدو. بئلهلیکله، صنایعنین و خیردا ساهیبکارلیغین مدافعه ائدیلمهسی سیاستی و دؤولت کؤمکلیگی ساهیبکارلیق بؤلمهسینده سابیتلیین تعمین ائدیلمهسینه سبب اولموشدور.
هیندوستان اساس ساحهلری ایسه بونلاردیر؛
۱) کند تصروفاتی
۲) کیمیا
۳) الکترونیکا
۴) نفت
== ماراقلی فاکتلار ==
* هیندو تقویمینده ۶ فسیل واردیر: یاز، یای، موسسون، پاییز، قیش، پرئوئرنال(یازدان اول)
* هیندوستاندان کناردا روپیدن ایستیفاده ائتمک قئیری-قانونی حساب اولونور.
* هیندلی بیر کیشینین ۷۰ ایلدیر نئجه هئچنه یئمهدن و ایچمهدن یاشادیغینین مومکونلویو عالیملر بیر چوخ تئستلر ائتسهلر ده هله ده تاپا بیلمهییبلر.
* مومبایداکی هاوا ایله نفس آلماق گونه ۱۰۰ سیقارئت چکمهیه برابردیر.
* دونیانین ان بؤیوک عائلهسینه صاحب کیشی بیر هیندلیدیر. اونون ۳۹ آروادی و ۹۴ اوشاغی وار.
* کفارت اولاراق هیندلی بیر کیشینین ایتله ائولهنمهسی شیمالی هیندوستاندا قدیم عادتلردن بیریدیر.
* هیندوستاندا پولیس مأمورلاری بیغ ساخلاماق اوچون یونگول میقداردا اؤدمه ائدیرلر.
*هیندوستاندا آدام اؤلدوکدن سونرا اونون جسدینی یاندیریب کولونو کیچیک بیر قابا قویوب چایا آتیرلار.
== اهالی ==
هیندوستان دونیانین ان چوخمیللتلی دؤولتیدیر. هیندلی آنلاییشی موختلیف دیلده دانیشان بیر نئچه یوز خالق و طایفهلارین (هیندو، بنگال، پنجاب و س.) بیرلیگی کیمی باشا دوشولمهلیدیر. اؤلکهده ائله بیر دیل یوخدور کی، اهالینین بؤیوک اکثریتی بو دیلده دانیشسین. دؤولت دیلی اؤلکهده ان چوخ سایلی [[هیندو دیلی|هیندولارین دیلیدیر]]. ایکینجی دؤولت دیلی کیمی [[اینگیلیس دیلی]]ندن ایستیفاده اولونور. بونونلا یاناشی هر بیر ایالتدا یئرلی خالقلارین دیلینده یئرلی حکومتلرین قرارلاری، قزئتلر، ژورناللار درج ائدیلیر. هیندوستاندا [[۱۸۸۱-جی ایل]]دن باشلایاراق هر اون ایلدهن بیر اهالی سیاهییا آلینیر. عصرین اوللریندن (۱۹۰۱-جی ایلده ۲۳۸ میلیون نفر) ۲۰۰۰-جی ایلدک اؤلکهنین اهالیسی ۴،۳ دفعه آرتمیشدیر. بو دا طبیعی آرتیمین یوکسک اولماسینی ثبوت ائدیر (ایندی ایللیک آرتیم ۱،۸-۱،۹%-دیر). اهالینین سرعتله آرتماسی اقتصادیاتدا علاوه چتینلیکلر یارادیر. بونا گؤره هیندوستان [[عائله پلانلاشدیریلماسی]] سیاستینی حیاتا کئچیرهن ایلک دؤولتلردن بیریدیر. لاکین [[دئموقراف]]لارین حسابلامالارینا گؤره اهالینین سابیتلشمهسی یالنیز [[خخی عصر]]ین اورتالاریندا اولا بیلر. اهالی اؤلکه اراضیسی اوزره اولدوقجا قئیری-برابر یئرلشمیشدیر. دنیزساهیلی اراضیلر، مهسولدار اووالیقلار (خصوصیله [[هیند-قانق اووالیغی]])، چایلارین وادیلری و دئلتالاری داها چوخ مسکونلاشمیشدیر. ایندی اؤلکهنین داخیلی حیسهلری ([[دئکان یایلاسی]]) سرعتله منیمسنیلیر. اؤلکهنین شیمالیندا اوجقار داغلیق اراضیلر سئیرک مسکونلاشمیشدیر، حتی اینسان یاشامایان اراضیلر ده وار. ۳۰۰ میلیون نفرله شهر اهالیسینین سایینا گؤره هیندوستان چیندن سونرا دونیادا ایکینجی یئری توتماسینا باخمایاراق، شهر اهالیسینین عمومی اهالییه نیسبتینه گؤره (۳۰%) هیندوستان ضعیف [[اوربانیزاسییا]]لاشمیش اؤلکهلر سیراسینا عاییددیر. بونونلا یاناشی اؤلکهده اوربانیزاسییا پروسئسی سرعتلیدیر. ایری و میلیونچو شهرلرین سایی سرعتله آرتیر. هیندوستان ان ایری شهرلری اؤلکه اراضیسی اوزره دؤردبوجاق شکلینده یئرلشهن [[کلکته]]، [[بومبی]] (مومبای)، [[دهلی]]، [[چنای]] (مدرس)، [[احمدآباد]] و هئیدراباددیر. کلکته هیندوستان ان ایری شهریدیر. شهرین اهالیسی ۱۵ میلیون نفردن آرتیقدیر. بو شهر تخمیناً ۱۵۰ ایل [[اوست-هیند]] اینگیلیس شیرکتینین اینضیباطی مرکزی اولموشدور. هیند و موسلمان مئمارلیق اوسلوبو ایله تیکیلمیش و [[۱۹۱۱-جی ایل]]دن اؤلکهنین باشکندی اولان دهلی دونیانین ان قدیم شهرلریندن بیریدیر. هیندوستان بؤیوک شهرلرینده کسکین ایقتصادی، سوسیال و ائکولوژی پروبلئملر مؤوجوددور. کوچهلرده دیلهنچیلر، سرگردان موسیقیچیلر، ایلان اووسونچولاری، ائو-ائشیکسیز آداملار چوخدور. ائتنیک موختلیفلیکلرله الاقدار شهرلرده میللی محلهلر فورمالاشیر، میللی و دینی اداوت بزهن قیرغینا سبب اولور. بیر سیرا صنایع شهرلرینده (خصوصیله بومبئی) آتموسفئر حدیندن آرتیق چوخ چیرکلنمیشدیر. هیندوستاندا کند مسکونلاشما فورمالاری اوستونلوک تشکیل ائدیر. اهالینین ۷۰%-i کندلرده یاشاییر. سوواریلان اکینچیلیک رایونلاریندا کندلر خصوصیله سیخ یئرلشیب. کند ائولری اولدوقجا موختلیفلیگی ایله فرقلنیر. بورادا داشدان، تاختادان، گیلدن تیکیلمیش ائولره، پالما یارپاقلاری ایله اؤرتولموش کومالارا راست گلمک اولار.
=== دیل ===
هیندوستاندا ان گئنیش یاییلمیش دیل [[هیندی]] دیلیدیر<ref>{{جیتئ web |تیتلئ=لانگواگئس بی نومبئر اوف ایسپئاکئرس آججوردینگ تو ۱۹۹۱ جئنسوس|پوبلیسهئر= جئنترال اینستیتوتئ اوف ایندیان لانگواگئس|اورل=http://www.ciil.org/Main/Languages/map4.htm|accessmonthday=August ۲ |آججئسسیئار=۲۰۰۷}}</ref> و اؤلکهنین رسمی دیللریندن بیری ساییلیر<ref>ماللیکارژون، ب. (نوو.، ۲۰۰۴)، [http://www.languageinindia.com/nov2004/mallikarjunmalaysiapaper1.html فیفتی یئارس اوف لانگواگئ پلاننینگ فور مودئرن هیندی-تهئ اوففیجیال لانگواگئ اوف ایندیا]، [http://www.languageinindia.com/index.html ''لانگواگئ این ایندیا'']، وولومئ ۴، نومبئر ۱۱. ایسسن ۱۹۳۰—۲۹۴۰.</ref>. بیزنئس و اینضیباطی ایشلرده گئنیش یاییلمیش اینگیلیس دیلی " یاردیمچی دیل" ایستاتوسوندادیر<ref name=English-subsidiary>{{جیتئ web |تیتلئ=نوتیفیجاتیون نو. ۲/۸/۶۰-او.ل. (مینیستری اوف هومئ آففایرس)، داتئد ۲۷ آپریل، ۱۹۶۰||اورل=http://www.rajbhasha.gov.in/preseng.htm|accessmonthday=July ۴ |آججئسسیئار=۲۰۰۷}}</ref>؛ هیندوستان کونستیتوسییاسینا گؤره اؤلکهنین ۲۱ رسمی دیلی وار. هیندوستاندا دیللرین ۱۶۵۲ دیالئکتی واردیر<ref name="Manorama">{{جیتئ بووک |فیرست=ک.م. |لاست=Matthew |تیتلئ=مانوراما یئاربووک ۲۰۰۳ |پوبلیسهئر=[[مالایالا مانوراما]] |یئار=۲۰۰۶ |اید=ایسبن ۸۱-۸۹۰۰۴-۰۷-۷ |پاگئس=گ ۵۲۴}}</ref>.
=== دین ===
{{اساس|هیندوستاندا دین}}
هیندوستاندا اهالینین ۸۳ فایزی هیندویستلردیر. [[هیندویزم]] رئسپوبلیکانین بوتون ایالتلاریندا، جاممو، کاشمیر و یئنی یارانمیش ناقالئند استثنا اولماقلا حاکم دین حساب اولونور. ایندویزمین ایکی اساس ایستیقامتی واردیر: ویشنویزم و شیوایزم. حال-حاضردا ویشنا اللهینین کولتو داها گئنیش یاییلیب. لاکین بیر سیرا هیند خالقلاری آراسیندا (تامیلر، آسسامسلار) شیوای اساس گؤتورولور. بعضی یئرلرده، مثلاً، نسیلین آنا ختتی ایله داوام ائتدیریلدیی مالایالار آراسیندا شاکتیزم اینکیشاف ائدیب. اورتودوکسال هیندویستلرله یاناشی اؤلکهده رئفورماتور هیندویستلرین ده آردیجیللاری واردیر.
هیندوستان موسلمان اهالیسی ۱۱ فایز تشکیل ائدیر. موسلمانلارین اکثریتی ایسه سوننولویون حنفی مذهبینه ائتیقاد ائدیر. مالابار ساحلینده شافییلیک یاییلیب، اوتتار-پرادئش و غربی بنگالییادا سوننولوک اؤزونون واههابی تئندئنسییاسی ایله موشاهیده اولونور. بورادا اهمدییه تریقتینین آردیجیللارینا دا راست گلمک مومکوندور. شیعهلر ایسه اساساً شهرلرده یاشاییرلار. اونلار آراسیندا ایسمایلیلر ده واردیر، اما اونلار سای اعتباریله اورتودوکسال شیعهلردن آزدیرلار. هیند ایسمایلیلری نیزاریلر (خوجا) و موستاریلره (بوخرا) بؤلونورلر. هیندوستاندا آز سایدا بهایلرده یاشاییرلار.
هیندوستاندا ۳-جو بؤیوک دینی قروپ خریستیانلاردیر (اهالینین ۳ %). جنوبی هیندوستانا ایلک خرایتیانلار هله بیرینجی مینیللیین ۱-جی عصرینده گلمیشلر. حال-حاضردا هیندوستان خریستیانلارینین یاریدان چوخو اؤلکهنین جنوبوندا (اساساً کئرالا ایالتیندا و مدرهسه رایونوندا) مسکونلاشیب. ناقئلئند ایالتیندا دا خئیلی سایدا خریستیان یاشاییر. اؤلکه خریستیانلارینی ایکی قروپا بؤلمک اولار. بیرینجی قروپا هیندوستان قدیم خریستیان اهالیسینین سونراکی نسیللری عاییددیر. پورتوقالییالیلارین اؤلکهیه موداخیلهسیندن سونرا خریستیانلارا مجبوری شکیلده کاتولیکلیگی قبول ائتدیرمیشلر. اونلاری روما ایله اونییایا داخیل اولماغا مجبور ائتمیش، بونون نتیجهسینده ده هیندوستاندا سیلومالابار کیلسهسی یارادیلمیشدیر. معین زامان کئچدیکدن سونرا بیر قروپ روما ایله موناسیبتلری پوزاراق کیلسهدن اوزاقلاشمیش، لاکین اؤز اوولکی نئستئریان عنعنهلرینه قاییتمامیشلار. اونلار یاکوبیت (مونوفیزیت) ائهکاملارینی قبول ائتمیشلر. بئلهلیکله، حال-حاضردا جنوبی هیندوستاندا قدیم خریستیان کیلسهلری مؤوجوددور: سیرو –مالابار کیلسهسی (خالدو-کاتولیک، ۲۱۷۸مین نفر)، سیرو-مالانکار کیلسهسی (سیرو-کاتولیکلر، ۲۱۳ مین نفر)، یاکوبیت مالانکار پراووسلاو کیلسهسی (۱،۵ ملن. نفر)، مقدس فوما مالابار کیلسهسی (۵۵۰ مین نفر)، نئونئستوریان خالدئی کیلسهسی (۵ مین نفر).
خریستیانلارین ایکینجی قروپونون فورمالاشماسی آوروپالی میسسیونئرلرین فعالیتی ایله باغلیدیر. اونلار اساساً ۱۹-جو-۲۰-جی عصرلرده اؤز فعالیتلرینی داها دا آکتیولشدیرمیشلر. حال-حاضردا محض بو قروپ خریستیانلار سای اعتباریله اوستونلوک تشکیل ائدیرلر. روما کاتولیک کیلسهسی داها چوخ نفوذا مالیکدیر (۹۷۰۴ مین نفر آردیجیللاری وار). کاتولیکلر داها چوخ اؤلکهنین جنوبوندا، ائلجه ده بعضی غرب رایونلاریندا مسکونلاشیبلار. پروتئستانت کیلسهلری (۴،۳ ملن نفر) ایچریسینده داها چوخ آردیجیللاری اولانلار جنوبی هیندوستان کیلسهسی (۷۰۰ مین نفر) و شیمالی هیندوستان کیلسهسیدیر (۱۵۳۰ مین نفر). جنوبی هیندوستان کیلسهسی ۱۹۴۷-جی ایلده اؤلکهنین جنوب حیسهسینده یاشایان پروتئستانت تشکیلاتلار طرفیندن یارادیلیب. بوندان باشقا، هیندوستاندا باپتیستلر (۲،۱ ملن. نفر)، لوتئرانلار (۱،۱ملن. نفر)، مئننونیتلر، قورتولوش اوردوسو (۲۲۷ مین نفر) آردیجیللاری دا واردیر.
ایندویزمدن آرالانمیش سیقخیزم ایندیکی زاماندا هیندوستاندا موستقیل دین کیمی تانینیر. اؤلکه اهالیسینین ۲ فایزینی تشکیل ائدیر. اساساً پنجاب ایالتینده یاشاییرلار.
هیندوستاندا همچینین ۳،۸ میلیون بوددیست یاشاییر. اونلارین اکثریتی ماخاراشتردا مسکونلاشیبلار. هیندوستاندا چوخ کیچیک دینی قروپ حالیندا زردوشتیلر-فارسلار (ایراندان ۷-جی- ۱۲-جی عصرلرده ایسلام طرفدارلارینین تضییقیندن قاچیب گلنلرین نسیللری) دا واردیر. فارسلارین سایی ۱۲۰ مین نفر، دیگر معلوماتلارا گؤره ۲۰۰ مین نفردیر. بوتون هیندوستان زردوشتیلرینین یاریدان چوخو بومبئیده یاشاییر. هیندوستاندا ایودایستلر ۸ مین نفردیرلر. اونلارین اکثریتی ماخاراشترا و کئرالدا مسکونلاشیبلار.
=== مدنیت ===
هیندیستاژئ ت'آیمئ پاس ائن ایوفوود اوسوه جوداخیل ائدیر)؛ بوندان علاوه، قادینلار، کورتا پیژاما، آوروپا ایستیل شالواری و آداملار (کیشیلر) اوچون کؤینکلر اوچون salwar کامئئز کیمی جالاییب تیک(ایل)میش پالتارلار، همچینین پوپولیاردیر.
چوخلو هیندوستان فئستیوالی منشأده دینیدیر، باخمایاراق کی بیر نئچه کاستادان و کرئدودان آسیلی اولمایاراق کئچیریلیر. بعضی (بیر قدر، بیر نئچه) پوپولیار فئستیوال Diwali-دیر، تای پونگال-ı، هولی، اونام، ویژایاداسهامی، دورگا پوژا، ائید اول-او داها یارارلی – بکر اید، میلاد گونو، بوددها ژایانتی و وایساکهی. هیندوستانی اوچ میللی بایراما مالیکدیرلر. بایراملارین (مزونیتلرین) باشقا ییغیملارینا، دوققوزون و اون ایکینین آرالاریندا دییشمک، رسمهن فردی دؤولتلرده (وضعیتلرده، ایالتلاردا) ریایت ائدیلیر (موشاهیده ائدیلیر). دینی پراکتیکالار گوندهلیک حیاتین آیریلماز ترکیبیدیر و چوخ اجتماعی ایشدیر.
اننوی هیندوستان عائله دیرلری چوخ حؤرمتلیدیر، باخمایاراق کی شهر عائلهلر ایندیسی اننوی مشترک عائله سیستئمی ایله قوی(اول)موش اجتماعی-ایقتصادی (سوسیال-ایقتصادی) محدودیتلرین اوجباتیندان نووه عائله ایستروکتورونو اوستون توتور.
== شکیللر ==
<gallery>
شکیل:ایندیا لانگ 1973.jpg
</gallery>
== ایستینادلار ==
<references/>
== خاریجی کئچیدلر ==
[http://www.censusindia.gov.in/Census_Data_2001/India_at_glance/religion.aspx ]
{{هیندوستان-قارالاما}}
{{آسیا اؤلکهلری}}
[[بؤلمه:هیندوستان| ]]
[[بؤلمه:فدراتیو دؤولتلر]]
==بیرده باخ==
| |||