عبدالرئوف فطرت: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۲۲:
== سیاسی اجتماعی چالیشمالار ==
فطرت وطنی [[بوخارا|بخارایا]] قاییداندان سونرا بیر [[جدیدچیلیک|جدیدچی]] صفتینده خلقی معرفت و مدنیّته چاغیرماق اوچون یورولمازدان چالیشدی. او معلّم صفتینده بخارانین بؤلگه‌لرینه گئدیب، [[جدیدچیلیک]] غایه‌لرینی تبلیغ ائتدی. میلادی ۱۹۱۵-جی ایلدن «[[یاش بخارالیکلر]]» حرکتینین سول قاناتینا باشچیلیق ائتدی. ۱۹۱۶-جی ایله‌جه بیرلیکده اولان بخارا
* [[تورکیستان|تورکیستان اؤلکه‌سی]] و او جمله‌دن [[بوخارا امیرلیگی|بخارا امیرلیگینده‌کی]] [[روسیه ایمپیراتورلوغو|روس امپراطورلوغو]] و بخارا امیرلیگینین ظلمونون حددن آشماسی
* بولشویکلرین محلّی خلق آراسیندا یورودن تبلیغاتلارا اینانماق
* محلّی خلق وکیللرینین سیاسی خلاءده ساخلانماقلاری و اونلارین سیاست و اونون هدفلریندن خبرسیزلیکلری
فطرت ۱۹۱۷-جی ایلین فوریه آیینین واقعه‌لری و جدیدچیلرین بخاراداکی وضعیتینین چتینلشمه‌سیندن سونرا [[سمرقند|سمرقنده]] کؤچوب، ۱۹۱۷-جی ایلین آوریل آییندان ۱۹۱۸-جی ایلین مارسیناجا «حریّت» جریده‌سینی یاییملادی. جریده ایشلری [[محمود خوجا بهبودی|محمود خوجا بهبودینین]] فطرت چاغریسی ایله جریده‌یه قوشولماسیندان سونرا داها گوجلو یورودولدو. بو ایللرده فطرت «
فطرت روسیه حاکمیتینده اولان [[اورتا آسیا|اورتا آسیا بؤلگه‌سی]] اوچون ۱۹۱۷-جی ایلین اوکتوبر آیینین واقعه‌لرینی «یورد قایغیسی» آدلاندیرمیش. ۱۹۱۷-جی ایلین نووامبر آیینین ایگیرمی یئتدیسینده خوقند دولتینین قورولماسیندان سئوینن فطرت، بو گونه «میلّی لیلة القدریمیز» آدینی وئرمیشدیر. لکن فطرتین سئوینجی دوامسیز اولوب، ۱۹۱۸-جی ایلین فئوریه آییندا خوقند حکومتی، بولشئویکلر و [[ائرمنیلر|ارمنیلرین]]
۱۹۱۸-جی ایلین مارس آییندا اولان [[کولئسوف واقعه‌سی|کولئسوف واقعه‌سیندن]] سونرا [[تاشکند|تاشکنده]] کؤچوب، تورکیستان مسلمان دارالفنونی یانیندا تشکیل تاپان دارالمعلّمینده دیل و ادبیات درسی وئردی. ۱۹۱۹ ایله ۱۹۲۰-جی ایللر آراسیندا [[افغانیستان امیرلیگی|افغانیستان امیرلیگینین]] [[تاشکند|تاشکندده]] اولان وکالتخانه‌سینده ترجمه‌چیلیک ائتدی. تاشکندده گئچیردیگی گونلرده داها آرتیق علم، ادبیات و ایجاد ساحه‌سینده چالیشدی و درسلیک کیتابلاری حاضیرلادی. «چیغاتای گورونگی» آدلی علمی-ادبی تشکیلاتا اساس قویوب، اؤزو ده اوندا فعالیت ائتدی. ۱۹۲۰-جی ایلین آوریل آییندا، ضیالیلار اولادینین وطن سئورلیک و میلّت سئورلیک روحیّاتیندا تربیه‌سی اوچون «تاڭ» (دان، فلق) مجله‌سینین نشرینه چالیشدی. «تاڭ» مجله‌سینین شعاری اولان «دوشونجه دییشیلمه‌یینجه باشقا دییشیلمه‌لر اساس توتماز»، فطرتین او ایللرده‌کی چالیشمالاری و هدفینی افاده
[[بخارا خلق شوروی جومهوریتی|بخارا خلق جومهوریّتینین]] قورولماسیندان سونرا، ۱۹۲۱-جی ایلده فطرت [[بوخارا|بخارایا]] تکلیف ائدیلیب و او ایلدن معارف ناظری اولاراق ایشه باشلادی. معارف ناظیرلیگیندن سونرا باشقا دؤولت وظیفه‌لرینده ده اولدو. فطرت چالیشماسی ایله بخارالی یئتمیش ایگید یئنی بیلیملرین تحصیلی اوچون [[آلمان|آلمانا]] گؤندریلدی. فطرت چالیشمالاری نتیجه‌سینده بخارا خلق جومهوریّتینین رسمی دیلی «[[تورک دیلی]]» اعلان ائدیلدی. دؤولت تئاترینی تشکیل ائدیب، اونون ایشلرینی تاشکنددن [[منان اویغور|منّان اویغور]] و [[عبدالحمید چولپان|چولپانا]] تاپشیردی، داهی وقف ایشلرینی ده [[منوّر قاری عبدالرشیدخانوف|منوّر قاری عبدالرشیدخانوفا]] تکلیف ائتدی.
۱۹۲۳-جو ایلده موسکودان گلن بیر کمیته نظرییله فطرت ایشدن آلینیب، اؤزو ایسته‌مه‌دن ۱۹۲۳-جو ایلدن ۱۹۲۷-جی ایله‌جه شرق تانیماق انستیتیوسوندا علم ایله مشغول اولدو. بو ایللر لنینگراد دؤولت بیلیم یوردوندا استادلیق درجه‌سینه یئتیشیب،
== ادبی یارادیجیلیق ==
| |||