عبدالرئوف فطرت: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
خط ۳۷:
 
== ادبی و سیاسی یارادیجیلیق ==
فطرتدن بای و تنوّعلی ادبی میراث قالمیشدیر. ادیب صفتینده اونون قلمی بوتون بدیع ایجاد ساحه‌لرینده چالیشیب، [[اؤزبک تورکجه‌سی]] ادبیّاتینین یئنی ژانرلار ایله غنیلشمه‌سی، شعر دئمه‌یین اصلاحی، ادبی رئالیزمین درینلشمه‌سی و چاغ، توپلوم و خلق یاشامی ایله باغلی اولان مسئله‌لری ادبیات ساحه‌سینه گتیرمه‌یه سبب اولدو.
 
فطرتین یارادیجیلیغی اوچ چاغا بؤلونه‌بیلر؛ بیرینجی ۱۹۰۹-جو و ۱۹۱۶-جی ایللر آراسیندا [[تورکیه|تورکیه‌ده]] اولان واقعه‌لردن اثرلنمیش زمان، ایکینجیسی ۱۹۱۷-جی و ۱۹۲۳-جو ایللر آراسیندا ملّی استقلال غایه‌سینه کؤره قلم سوردوردوگو زمان، اوچونجوسو ۱۹۲۳-جو و ۱۹۳۷-جی ایللر آراسیندا [[شوروی]] گیزلین گوجلری نظارتینده اولان و یالنیز علمی ایشلر ایله چالیشدیغی زمان.
 
فطرت ایکی دیللی ادیب ایدی و [[تورکجه|تورک]] ادبیاتیندان علاوه [[تاجیک دیلی|تاجیک]] ادبیاتینا دا بؤیوک خدمتلر ائتمیشدیر. او ۱۹۰۵ ایله ۱۹۰۷-جی ایللر آراسیندا «مناظره» ([[هیندوستان|هیندوستاندا بیر]] فرنگی ایله [[بوخارا|بخارالی]] بیر مدرّسین بیر نئچه مسئله‌لر و اصول جدید خصوصوندا ائتمیش مناظرهمناظره‌لری) اثرینی یاراتمیشدیر. «صیحه»، «سیّاحِ هیند» (بیاناتِ سیّاحِ هیند)، «رهبرِ نجات» و «تاریخِ اسلام» اثرلرینی ده [[تورکیه|تورکیه‌ده]] تحصیل چاغیندا یازمیشدیر. ۱۹۰۸-جی ایلده مناظره،«مناظره»، ۱۹۱۰-جو ایلده «صیحه» و ۱۹۱۳-جو ایلده «سیّاحِ هیند» [[ایستانبول|ایستانبولدا]] و ۱۹۱۵ ایله ۱۹۱۶-جی ایللرده «رهبر نجات» و «عائله» کیتابلاری [[باکی|باکیدا]] نشر ائدیلمیشلر. فطرتین بو اثرلری چوخ قیسا زماندا عموم ملّت آراسیندا یاییلدی و باشقا دیللره ده ترجمه ائدیلدی. بونلاردان علاوه اونون «مولودِ شریف»، «ابو مسلم» و «بگیجان» اثرلری و شعرلری «آینا»، «ترقّی»، «صدای تورکیستان»، «توران»، «حریّت» و «بخارای شریف» کیمی جریده‌لرده نشر اولوندو. اونون، سؤزو سورولن «مناظره» و «سیاح هیند» اثرلری، ایگیرمینجی عصرین باشلانیشیندا [[تورکیستان|تورکیستاندا]] اویانیش حرکتینه بؤیوک ایز بوراخدی و گنجلرین باخیشینی دییشمکله اونلاری [[جدیدچیلیک]] غایه‌لرینه جذب ائتدی. سونرالار، اؤزللیکله [[ايستالین|استالین]] تمیزله‌مه‌لری دؤورونده، بو اثرلر اوچون فطرت ملّتچیلیک، تورکچولوک و ایسلامچیلیغا متهم اولدو.
 
عبدالرئوف فطرت اوروپا،[[اوروپا]]، [[روسیه]] و باشقا سؤمورگه‌چی گوجلرین اصل نیّتینی اسلام امّتی و مسلمان ملّتلرینی حیات صفحه‌سیندن سیلمک بیلیردی. او اؤز دَیَرلی «شرق سیاستی» مقاله‌سینده یازمیشدیر<ref>{{وب قایناقلاماسی |یازار = عبدالرئوف فطرت|باغلانتی= http://www.kutubxona.com/wiki//index.php?title=Abdurauf_Fitrat._Sharq_siyosati|باشلیق= شرق سیاستی|دیل= اؤزبک تورکجه‌سی| یاییملاییجی = کتبخانه (Kutubxona)|تاریخ = |یوخلاما تاریخی= |آرشیو باغلانتی‌سی= |آرشیولنمه تاریخی= }}</ref>:
{{نقل قول|... اوروپالیلار، اؤزللیکله فرانسیز و اینگیلیسلرین دیلگی بیزی بیتیرمک دیر. بیز اونلارا نئجه دوست اولساق، نئجه یاخشیلیق قیلساق، اؤز جانیمیزی یوللاریندا قوربان ائتسه‌ک، یئنه اولماز، اونلار بیزه یاخشی گؤز ایله باخمازلار، بیزی بیتیرمک فیکرینی آتمازلار. عمومی ساواشین بیرینجی ایللرینده تونس مسلمانلاری فرانسه دؤولتینه مراجعت ائتدیلر «نه مقدار عسگر ایسته‌سه‌نیز وئره‌ریک، هامیمیز ساواش میدانلارینا گئدیب دوشمنلرینیزله ساواشاریق، جانیمیز و مالیمیز ایله سیزه یاردیمچی اولاریق. سیز ده بیزه اؤز فرانسه‌لیلرینیزه وئریلن حقوقی وئرینیز ... فرانسه حکومتی قبول ائتمه‌دی ... تورکیه‌نین داشلار و کَسَکلریندن هر بیرینی گؤتوروب باخسالار اوروپا قیلیچی ایله تؤکولن قان دامجیلاری اوچراشیلار ... }}