ماجاریستان: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱:
'''مجاریستان''' اۇرتا [[اوروپا]]دا یئرلشن بیر اوْلکه دیر. پایتختی [[بوداپست]] شهریدیر.
'''ماجاریستان''' ({{lang-hu|Magyarország}}) — [[آوروپا]]دا دؤولت. اهالی‌سینین اساسینی تشکیل ائد‌ن ماجارلار اؤزلرینی هونقاریان (یعنی هونلار اؤلکه‌سینین ساکینلری) آدلان‌دیریرلار . ماجاریستان‌دا ان سون سیاهییا آلما ۲۰۰۱-جی ایلده آپاریلمیش‌دیر. بو سیاهییا آلمایا اساساً، اؤلکه‌ده یاشایان اهالینین ۹.۶۲۷.۰۵۷ نفرینی [[ماجارلار]]، ۲۰۵.۷۲۰ نفرینی [[قاراچیلار]]، ۱۲۰.۳۴۴ نفرینی [[آلمانلار]]، ۳۹.۲۶۶ نفرینی [[ایسلوواکلار]] تشکیل ائدیر.
== تاریخی ==
{{اساس|ماجاریستان تاریخی}}
=== ماجاریستان ۲۰-جی عصرده ===
ماجاریستان ۱۹۱۸-جی ایله قدر [[اوتریش-ماجاریستان ایمپارییاسی]]نین ترکیبین‌ده ایدی. او، اساساً آقرار اؤلکه ایدی. ۱۹۱۸-جی ایل نوامبرین ۱۶-دا ماجاریستان جومهوریتی اعلان اولون‌دو. [[هابسبورقلار]]ین ۴۰۰ ایللیک حاکمیّتینه سون قویول‌دو. [[کومونیست]]لرله سوسیال-دموکراتلارین بیرلشمیش قوه‌لری ۱۹۱۹-جو ایل مارتین ۲۱-ده اینقیلاب ائد‌رک [[ماجاریستان سووت جومهوریتی]]نین ('''MSR''') یاراندیغینی اعلان ائتدیلر. لاکین همین ایلین آوقوستون ۱-ده MSR سوقوط ائتدی. سووت حکومتی دئوریلدیک‌دن سونرا اؤلکه‌ده نایب‌لیک (ریجنت) سیستمی یارادیل‌دی. نایب وظیفه‌سینی کونتر-آدمیرال [[میکلوش خورتی]] توت‌دو. او، [[تریانون صۆلح موقاویله‌سی]]نی تانیدیغینی بیلدیردی. بو صۆلحه اساساً ماجاریستان اؤز اراضی‌سینین ۲/۳-نی، اهالی‌سینین ایسه ۱/۳-نی و دنیزه چیخیش یولونو ایتیردی. لاکین سونرالار ماجاریستان‌دا قراف بتلنین حکومتی دؤورون‌ده [[ایسلوواکی]]، [[گونئی کارپات اوکراینسی]] و [[ ترانسیلوانیا]] تورپاقلارین‌دا ماجار حؤکمران‌لیغی یئنی‌دن برپا اولون‌دو. ۱۹۲۹-۱۹۳۳ ایللر دونیا ایقتیصادی بحرانی ماجاریستان اقتصادیاتینا آغیر تأثیر گؤستردی. ۱۹۳۰-۱۹۳۲-جی ایللرده تاخیل ییغی‌می ۵،۵ میلیون سنتر آزالدی. صنایع اۆرتیم (تولید)ی ۱۹۲۹-جو ایله نیسبتاً ۲۳،۱% آشاغی دوش‌دو. ایقتیصادی بحران داخیلی وضعیتی ده گرگینلشدیردی. ۱۹۳۲-جی ایلین پاییزین‌دان اعتباراً ماجاریستانین [[آلمان]]یا گرایشی گۆجلندی. ماجاریستان‌دا حاکمیّت‌ده اولان خورتی حکومتی آلمان و ایتالیا ایله سیخ ایشداش‌لیق ائتمه‌یه باشلادی. ماجاریستان ۱۹۳۹-جو ایلده [[آنتی‌کومینترن]] و ۱۹۴۰-جی ایلده [[برلین پاکتی]]نا قوشولدو.
[[ایکینجی دونیا ساواشی]]نده‌کی مغلوبیت نتیجه‌سین‌ده ۱۹۴۴-جو ایلده ماجاریستان [[سووت اوْردوسو]]نون ایشغالینا معروض قالدی. نتیجه‌ده ماجاریستان کومونیست حاکمیّتی قۇرولدو. سووت موْدلی رژیمه قارشی ۱۹۵۶-جی ایل اوکتیابرین ۲۳-ده ماجاریستان‌دا کۆتلوی(توده) نوماییشلر باشلادی. اونلار پارتییانین سیاسی خطینین دییشدیریلمه‌سی، [[امره ناد]] باشدا اولماقلا یئنی حکومت یارادیلماسی، ماجاریستانلا شوروی آراسیندا برابرحوقوق‌لو موناسیبتلرین برقرار اولماسی طلبلرینی ایر‌لی سوروردولر. حادثه‌لر سرعتله اینکیشاف ائدیر. اوکتیابرین ۲۹-دا امره ناد حکومت باش‌چی‌سی سئچیل‌دی. [[ماجاریستان زحمتکشلر پارتییاسی]]نین (مزپ) بوراخیلماسی، بیرپارتییالی سیستمین لغو ائدیلمه‌سی، اوّللر مؤوجود اولان سیاسی پارتییالارین فعالیّتینین برپا اولونماسی باره‌ده قرار قبول ائدیل‌دی. اوکتیابرین ۳۰-دا شوروی حکومتی حرکاتا قارشی بیانات یای‌دی. ماجاریستان‌دا باشلانمیش اعتراض حرکاتی "اکسینقیلابی قیام" کیمی دیرلندیریل‌دی. بونا جواب اولاراق امره ناد نوامبرین ۱-ده ماجاریستانین [[ورشو موقاویله‌سی تشکیلاتی]]ندان چیخدیغینی اعلان ائتدی. نوامبرین ۴-ده سووت اوْردوسو بوداپئشت شهرینه داخیل اولدو. دؤرد گون داوام ائد‌ن دؤیوشلردن سونرا امره ناد حکومتی دئوریل‌دی. [[یانوش کادار]]ین باش‌چی‌لیق ائتدیی مزپ [[ماجاریستان سوسیالیست فهله پارتییاسی]] آدی آلتین‌دا یئنی‌دن تشکیل اولون‌دو. امره ناد دؤولته خیانت‌ده اتهام اولوناراق اعدام ائدیل‌دی. ۱۹۸۹-جو ایلده [[ماجاریستان عالی محکمه‌سی]] امره نادا و اونونلا بیرلیک‌ده موهاکیمه ائدیلمیش شخصلره برات وئردی. ۲۳ اوکتیابر ماجاریستان‌دا میلّی بایرام، سووت ایشغال رژیمینه قارشی میلّی عصیان گونو کیمی قیمتلندیریل‌دی. ۸۰-جی ایللرین اورتالارین‌دا [[ماجاریستان اقتصادیاتی]] آغیر وضعیته دوش‌دو. خاریجی بورجلارین آرتماسی وضعیتی داها دا گرگینلشدیردی. ۱۹۸۸-جی ایلین مایین‌دا ماجاریستان سوسیالیست فهله پارتییاسی کونفران‌سین‌دا Y.Kadar [[کارویو قروس]]لا عوض ائدیل‌دی. لاکین ماجاریستان‌دا وضعیت سابیتلشمه‌دی. ۱۹۸۹-جو ایلده چوخپارتییالی مجلیس سیستمینه اساس‌لانان قورولوشا کئچمک قرارا آلین‌دی. ۱۹۹۰-جی ایل مجلیس سئچکیلرین‌ده [[ماجاریستان دموکراتیک فورومو]] غلبه چال‌دی. اونون رهبری [[یوژئف آنتالل]] [[خیردا کند ساهیبکارلار پارتییاسی]] ایله بیرلیک‌ده کوالی‌سییا حکومتی تشکیل ائتدی. ۱۹۹۰-جی ایلین آوقوستون‌دا کئچیریلمیش مجلیس سئچکیلرین‌ده آزاد دموکراتلار اتفاقینین رهبری [[آرپاد گئنتس]] باشکان سئچیل‌دی. ماجار حکومتینین سرعتله اؤزللش‌دیرمه سیاستی یئریتمه‌سی نتیجه‌سین‌ده اؤلکه‌ده آزاد رقابته اساس‌لانان تیجارت سیستمی فوْرمالاشدی. اؤلکه‌ده صنایع و ارزاق ماللاری قیتلیغی(کمبود) آرادان قالخدی. لاکین اهالینین یوخسول‌لوغو ۱۹۹۰-جی ایللرده هله ده یوکسک اولاراق قالماغا داوام ائتدی.
== اینضیباطی قورولوشو ==
{| class="toccolours" style="margin:0 auto; background:none;"
| style="padding-right:1em;" | <ol>
<li>[[Baç-Kişkun (medye)]]</li>
<li>[[Baranya (medye)]]</li>
<li>[[Bekeş (medye)]]</li>
<li>[[Borşod-Abauy-Zemplen (medye)]]</li>
<li>[[Çonqrad (medye)]]</li>
<li>[[Feyer (medye)]]</li>
<li>[[Dyor-Moşon-Şopron (medye)]]</li>
<li>[[Haydu-Bihar (medye)]]</li>
<li>[[Heveş (medye)]]</li>
<li>[[Yas-Nadkun-Solnik (medye)]]</li>
</ol>
| style="background:#FFF; padding:0 1em;" class="toccolours"|{{Macarıstan medye/adm}}
| <ol start="11">
<li>[[Komarom-Esterqom]]</li>
<li>[[Noqrad (medye)]]</li>
<li>[[Peşt (medye)]]</li>
<li>[[Şomod (medye)]]</li>
<li>[[Sabolç-Satmar-Bereq]]</li>
<li>[[Tolna (medye)]]</li>
<li>[[Vaş (medye)]]</li>
<li>[[Vesprem (medye)]]</li>
<li>[[Zala (medye)]]</li>
<li>[[Budapeşt]]</li>
</ol>
|}
== جوغرافییاسی ==
ماجاریستانین رئلیئفی داها چوخ دوزه‌ن‌لیک خصوصیّته مالیک‌دیر. اورتا دونای اووالیغی گئنیش بیر ساحه‌نی احاطه ائدیر. شیمال‌دا داغلار آز بیر ساحه‌نی توتور. فایدالی قازینتی احتیاطلاری آزدیر. اساس طبیعی سروتی [[بوکسیت]] یاتاقلاری‌دیر. آز میقداردا [[داش کؤمور]]، [[نفت]]، [[طبیعی قاز]]، [[میس]] و [[اوران]] احتیاطلارینا مالیک‌دیر.
ایقلی‌می مولاییم کونتینئنتال‌دیر. بئله الوئریش‌لی ایقلیمین اولماسی و همچینین گئنیش دوزه‌ن‌لیک ساحه‌لر و محصولدار تورپاقلار بورادا [[کند چیفتلیک (مزرعه)]]نین اینکیشافی اۆچون الوئریش‌لی ایمکان یارادیر. طبیعی بیتکی اؤرتویو اینسانلار طرفین‌دن چوخ دییشدیریلمیش‌دیر. ارازینین ۱۶%-نی مئشه‌لر تشکیل ائدیر. [[دونای]]، اونون قولو اولان [[تیسا]] و باشقا چایلاردان سووارما و نقلیات آماچله گئنیش ایستیفاده ائدیلیر. منظره‌لی [[بالاتون گؤلو]] و باشقا طبیعی ایمکانلار حسابینا [[توریزم]]ین اینکیشافینا نایل اولونموش‌دور.
== اقتصادیاتی==
آدامباشینا دوشه‌ن اورتا ایللیک گلیر ۱۱.۲۱۲ آمریکا بیرلشمیش ایالتلری دوللاری.
== اهالی‌سی ==
ماجارلار - ۸۹،۹%، قاراچیلار - ۴%، آلمانلار، یهودیلر، ایسلوواکلار، کروْواتلار، صربلر، رومینلار.
== مدنیت ==
== تحصیل ==
ماجاریستان‌دا تحصیل — کئچمیش شرق بلوکون‌داکی تحصیل سیستمینین گئتدیکجه آوروپا بیرلیینه اینتئقراسییاسی شکلین‌ده فورمالاشیب و حاضیردا آوروپا بیرلیگی ایستاندارلارینا اساساً فعالیّت گؤستریر.
=== آذربایجان‌لیلارین ماجاریستان‌دا تحصیلی ===
آذربایجان‌لیلار ماجاریستان‌دا تحصیل اۆچون داها چوخ ۱۹۹۰-جی ایللرده ماراقلانماغا باشلاییبلار و آرتیق ۹۰-جی ایللرین اورتالارین‌دان هر ایل بیر نئچه طلبه [[مرکزی آوروپا بیلیم یوردو]]نده تحصیل آلیب. داها سونرالار آذربایجان‌لیلار دیگر عالی مکتبلرده ده تحصیل آلماغا باشلاییبلار و حاضیردا ماجاریستان‌دا ۱۰-دان چوخ عالی مکتب‌ده آذربایجان‌لی طلبه‌لر تحصیل آلماقدادیرلار. [[ماجاریستان-آذربایجان گنجلر بیرلیگی]] ماجاریستان‌دا تحصیلی آذربایجان‌دا تبلیغ ائتمک‌ده‌دیر و بو لاییحه "[[ایستودی ین هونگاری]]" آدلانیر.<ref>[http://news.day.az/politics/488935.html آذربایجان-ماجاریستان گنجلر بیرلیگی یئنی لاییحه رئاللاشدیریر – فوتو]</ref>
== قالری ==
<center>
<gallery>
File:Hungarian warrior.jpg
File:Kalandozasok.jpg
File:Istvan-ChroniconPictum.jpg
File:SZENTK~1b.jpg
File:King St. Ladislaus.jpg
File:Louis's kingdoms and his vassal territories.png
File:The wars of Matthias Corvinus of Hungary (1458-1490).png
File:Castelul.jpg
File:Egri no.jpg
File:Pécs - Széchenyi Square 01.JPG
File:II. Rákóczi Ferenc Mányoki.jpg
File:SzechenyiIstvan1.jpg
File:Vastagh Gyorgytol Kossuth.jpg
File:Cisleithania, Lands of the Crown of Saint Stephen, Bosnia and Herzegovina.svg
File:Szent Istvan.jpg
File:Trianon consequences.png
File:Horthy the regent.jpg
File:Hungary 1941-44 Administrative Map.png
File:Bundesarchiv Bild 101I-680-8285A-08, Budapest, Festnahme von Juden.jpg
File:Lanc hid - Budapest 3 Febr 1946 Foto Takkk Hungary.jpg
File:Szétlőtt harckocsi a Móricz Zsigmond körtéren.jpg
File:János Kádár (fototeca.iiccr.ro).jpg
File:Tratado de Lisboa 13 12 2007 (081).jpg
File:Magyar racka juh.jpg
File:Lake Balaton at Tihany, Hungary.jpg
File:Boldogkő Castle - view from the castle - Hungary.jpg
File:Hortobágy River, Hungary 01.JPG
File:Hungarian_Grey_Cattle.jpg
File:Okt 14.jpg
File:Tisza-tó1.JPG
File:Somló-hegy szőlőültetvény.JPG
File:RedBio Treffen Ungarn Visegrad 01.JPG
File:Balaton Hungary Landscape.jpg
File:BükkiŐsz.jpg
File:Országház (509. számú műemlék) 35.jpg
File:Sándor-palota napsütésben.jpg
File:Consecutive Fidesz SMCs.png
File:Consecutive MSZP SMCs.png
File:HU counties names.svg
File:BlasonHU-bacs-kiskun.svg
File:Hunspec.jpg
File:JAS 39 pair HuAF Kecskemét 2007.JPG
File:Necasmeeting.jpg
File:Hungary Export Treemap.jpg
</gallery>
</center>
== ایستینادلار ==
<references/>
== بیرده باخ ==
== قایناق ==
https://az.wikipedia.org
https://en.wikipedia.org
| |||