روما: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق
محتوای حذف‌شده محتوای افزوده‌شده
Ilğım (دانیشیق | چالیشمالار) بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۷۶:
روم شهری؛ ایتالیا اؤلکه‌سینین لاتزیو بؤلگه‌سینده یئرلشمیش بیر شهردیر <ref> "Istat official population estimates". Retrieved 19 December 2014</ref>
بو شهر ایتالیا جومهوریتینین باشکندی‌دیر. مساحتی ۱٬۲۸۵ مربع کیلومتر،[۱] اهالی‌سینین سایی ۲۰۰۶–جی ایلده آپاریلمیش رسمی سیاهی‌یا آلمانین نتیجه‌لرینه اساساً ۲۷۶۱۴۷۷ نفردیر<ref>"Discorsi del Presidente Ciampi". Presidenza della Repubblica. Archived from the original on 21 September 2013. Retrieved 17 May 2013. </ref>
=== اورتا عصرلر ===
اورتا عصرلره روم سوقوط ائتمیش ایمپراتورلوغونین خارابالیقلاری کیمی گلیب چاتمیش‌دیر. بئله کی، قرمان و ایسلاو طایفه لارینین آرام‌سیز داغیدیجی هوجوملارینا تاب گتیرمه‌یه‌ن ایمپراتورلوغو سوقوط ائدیر. شهر ایستیلا اولونور. تکجه روم پاپسینین ایقامتگاهی بو تالانلاردان کناردا قالیر.
* [[قوتلار|قوت]] کرالی [[آلاریخ]] [[۴۱۰]]-جو ایلده شهره صاحب اولور.
* [[۴۵۵]]-جی ایلده [[باربارلار]] رومنی یئنی‌دن ایشغال ائدیرلر.
* [[۴۷۶]]-جی ایلده قرمان اودواکر و سونونجو ایمپراتور رومول آوقوستول آراسینداکی صۆلحه گؤره روم غرب تورپاقلاری اوزرینکی حاکمیّتینی ایتیریر.
* [[۸۰۰]]-جو ایلده [[بؤیوک کارل]]ین و پاپ ۳-جو لئونون زامانین‌دا روم اؤز نفوذونو برپا ائتمه‌یه باشلاییر.
* [[۸۴۳]]-[[۸۴۹]]-جو ایللرده موسلمان عربلرین موفّقیت سیز هوجوملارینا معروض قالیر.
* [[۱۴۱۸]]-جی ایلده کلیسا پارچالانماسی (سخیزما) نتیجه‌سین‌ده پاپ گئری دؤنه‌رک واتیکانی اؤزونون قرارگاهی اعلان ائدیر.
== یئنی روم ==
[[file:St Peter's Square, Vatican City - April 2007.jpg|300 px|right|thumb|[[واتیکان]]، [[مقدس پیوتر میدانی]]]]
[[file:Petersdom von Engelsburg gesehen.jpg|250 px|left|thumb|[[واتیکان]]، [[مقدس پیوتر کلیسا‌سی]]]]
== یئنی روم ==
[[۱۸۶۱]]-جی ایلده [[ایتالیا]] [[وئنئ‌سییا]]نین و کلیسا دؤولتی واتیکانین قبولون‌دان سونرا باشدا کرال [[ویکتور ۲-جی ائممانوئل]] اولماقلا غیری-محدود مونارخییایا چئوریلیر.
[[۲۶ یانوار]] [[۱۸۷۰]]-جی ایلده کرال قوشونلاری رومیا داخیل اولور و شهر بیرلشمیش ایتالیانین باشکندی اعلان ائدیلیر.
[[۱۹۲۲]]-جی ایلده فاشیستلر حاکمیّته گلیر و کرال طرفین‌دن [[بنیتو موسولینی]] باش ناظر تعیین ائدیلیر.
موسسولینینین زامانین‌دا کلیسا دؤولت ضدیتلری کسکینلشیر و [[۱۹۲۹]]-جو ایلده کلیسا دؤولتی [[واتیکان]] اؤز موستقیللیینی اعلان ائدیر.
[[ایکینجی دونیا ساواشی]]ندن سونرا [[۱۹۴۶]]-جی ایلده کرال اؤلکه‌نی ترک ائدیر و [[ایتالیا جومهوریتی]] اعلان ائدیلیر.
== اهالی ==
[[file:Romepopulation.jpg|tumb|۳۵۰px|روم اهالی‌سینین ایللر اوزره آرتیم جدوه‌لی]]
{|
| valign="top" |
{| class="wikitable"
|- style="background:#efefef;"
! ایل/تاریخ
! نفر
|-
| ۳۳۰ || آلیگن="ریگهت" | ۱ ۰۰۰ ۰۰۰
|-
| ۴۱۰ || آلیگن="ریگهت" | ۴۰۰ ۰۰۰
|-
| ۵۳۰ || آلیگن="ریگهت" | ۱۰۰ ۰۰۰
|-
| ۶۵۰ || آلیگن="ریگهت" | ۲۰ ۰۰۰
|-
| ۱۰۰۰ || آلیگن="ریگهت" | ۲۰ ۰۰۰
|-
| ۱۰۰۰–۱۳۰۰ || آلیگن="ریگهت" | آرتیم
|-
| ۱۳۰۰ || آلیگن="ریگهت" | < 50 000
|-
| 1400 || align="right" |* 20 000
|-
| 1526 || align="right" | 50 000-60 000
|-
| 1528 || align="right" |** 20 000-30 000
|-
| 1600 || align="right" | 100 000
|-
| 1750 || align="right" | 156 000
|-
| 1800 || align="right" | 163 000
|-
| 1820 || align="right" | 139 900
|-
| 1850 || align="right" | 175 000
|-
| 1853 || align="right" | 175 800
|}
| valign="top" |
{| class="wikitable"
|- style="background:#efefef;"
! Tarix
! Nəfər
|-
| 1858 || align="right" | 182 600
|-
| 31 dekabr 1861 || align="right" | 194 500
|-
| 31 dekabr 1871 || align="right" | 212 432
|-
| 31 dekabr 1881 || align="right" | 273 952
|-
| 10 fevral 1901 || align="right" | 422 411
|-
| 10 iyun 1911 || align="right" | 518 917
|-
| 1 dekabr 1921 || align="right" | 660 235
|-
| 21 aprel 1931 || align="right" | 930 926
|-
| 21 aprel 1936 || align="right" | 1 150 589
|-
| 4 noyabr 1951 || align="right" | 1 651 754
|-
| 15 oktyabr 1961 || align="right" | 2 188 160
|-
| 24 oktyabr 1971 || align="right" | 2 781 993
|-
| 25 oktyabr 1981 || align="right" | 2 840 259
|-
| 20 oktyabr 1991 || align="right" | 2 775 250
|-
| 21 oktyabr 2001 || align="right" | 2 546 804
|-
| 31 dekabr 2005 || align="right" | 2 547 677
|}
|}
(*) [[Sxizma]] – kilsənin parçalanması ([[1309]]-[[1376]]), [[Vəba]] epidemiyası ([[1348]]-[[1350]])<br />
(**) [[رومنین تالانی]] ([[ساججو دی روم]]، [[۱۵۲۷]])
ائ.ا. ۸۰۰-جو ایلده رومنین اهالی‌سی کیچیک اطراف کندلرله بیرلیک‌ده ۱۰۰۰ نفره قدر اولموش‌دور.
اینکیشاف ائد‌ن شهر سونراکی عصرلرده مئقاپولی‌سه چئوریله‌رک اهالی‌سینین سایی ۱ میلیونا چاتمیش‌دیر. ۴-جو عصرده باشکند خۆصوصیتسینین [[کونستانتینوپول]]ا کئچمه‌سی و ۵-جی عصرده شرقی روم ایمپراتورلوغونون آیریلماسی اهالینین ۱۰۰ ۰۰۰ نفردک آزالماسینا سبب اولور. ۲۰-جی عصردن اعتباراً روم یئنی‌دن میلیون‌چو شهره چئوریلیر. حال-حاضیردا اهالی اطراف رایونلارلا بیرگه ۲،۷ میلیون، غیری-رسمی معلوماتلارا گؤره ایسه ۳ میلیون‌دور. اهالینین ۸،۴%-نی اجنبیلر تشکیل ائدیر.
== اینضیباطی بؤلگو ==
[[شکیل:مونیجیپی دی روم (۲۰۰۱-۲۰۱۳).سوگ|۴۰۰ پخ|رئیت|تهومب|اینضیباطی بؤلگونون خریطه‌سی]]
ایمپراتور [[اوکتاویان آوقوست|آوقوستا]] قدر روم ۴ دایره‌دن عبارت اولموش، اونون دؤورون‌ده ایسه محله‌لردن عبارت ۱۴ دایره‌یه بؤلونموش‌دور.
== اقتصادیات ==
[[ایکینجی دونیا ساواشی]] سونا چاتدیق‌دان سونرا ایتالیانین ان دینامیک اینکیشاف یولو کئچمیش شهری‌دیر. ماشینقاییرما، متالوژی، یونگول، یئیینتی، کیمیا، کاغیذ صنایعلرین‌دن و توریزم‌دن عبارت چوخ شاخه‌لی اقتصادیاتا مالیک‌دیر. ایقلیمی و گؤزل مونومنتال معمارلیغی شهری کینو صنایع‌سینین مرکزلرین‌دن بیرینه چئویرمیش‌دیر. ایتالیا اوزره اۆرتیم (تولید) اولونان محصولون ۵%- رومنین پایینا دوشور. ایشسیزلیک ۷،۵% تشکیل ائدیر.
=== لوغتی واغزالی ===
[[۱۸۶۷]]-جی ایلده‌ن فعالیّت‌ده‌دیر. یئنی‌دن قورولموش دمیر کونستروک‌سییالی قبول زالینین اوزون‌لوغو ۱۲۸ م ائنی ۳۲ م-دیر. اساساً، ایتالیانین شیمال ایالتلری، [[پاریس]] و [[ویانا]] ایستیقامتلرین‌ده خط لره مالیک‌دیر. عینی آدلی مترو دایاناجاغینا و آوتوواغزالا کئچی‌دی وار.
=== اجتماعی نقلیات ===
== تحصیل ==
شهرده یئرلشن ان بؤیوک تحصیل موسسه‌سی اساسی [[۱۳۰۳]]-جو ایلده قویولان [[روم ساپینزا بیلیم یوردو]]دیر.
<gallery>
file:RomanForumWest1.jpg|Antik Romanın bazar meydanı
file:Trevi Fountain, Rome, Italy 2 - May 2007.jpg|[[Trevi fəvvarəsi]]
file:Piazza Navona w Rime.JPG|[[Navona meydanı]]
file:GalleriaBorghese modified.jpg|[[Borgeze qalereyası]]
file:Bocca della verita.jpg|Bocca della verita
file:Il Vittoriano (2) 14 11.jpg|[[Viktor monumenti]]
file:RomaCastelSantAngelo.jpg|[[Müqəddəs Ancelo qəsri|Müqəddəs mələk qəsri]]
file:Spanish steps.jpg|İspaniya pillələri
File:RomTreviBrunnenNahansicht1995.jpg|[[Trevi fəvvarəsi]] "Fontana di Trevi" 1995
</gallery>
=== قارداشلاشمیش شهرلر ===
* [[پاریس]]، [[فرانسه ]]
* [[آچاکاچی]]، [[بولیوی]]
* [[الجزایر (شهر)|الجزایر]]، [[الجزایر]]
* [[پکن]]، [[چین ]]
* [[بلقراد]]، [[صربیستان]]
* {{بایراق|برا}} [[برازیلیا]]، [[برزیل]]
* {{بایراق|ائگی}} [[قاهیره]]، [[میصر]]
* {{بایراق|اوکر}} [[کی یف]]، [[اوکراین]]
* [[لندن]]، [[بؤیوک بریتانیا]]
* [[مادرید]]، [[ایسپانیا]]
== قایناق‌لر ==
== خاریجی کئچیدلر ==
{{جوممونس|روم}}
]
==قایناق==
سطر ۸۱ ⟵ ۲۴۰:
[[بؤلمه:ایتالیا]]
{{اوروپا باشکندلری}}
| |||