ایشلدیم سیستمی: نوسخه‌لر آراسینداکی فرق

یؤنتن سیستئمی یا ایشلتیم سیستئمی ([[اینگیلیسجه|اینگیلیسجه]]‌دهده: Operating System) بیلگی‌سایاریٛن منابعیٛن باشقاران و پروْقیٛراملاریٛن یۆرۆتمه‌غینه آلتلیٛق یارادان یاسدال‌یاسدال(سخت افزار)دیٛر.ایشلتیم سیستئمی بیلگی‌سایاریٛن یاسدال سیستئمینین ان اؤنملی قیٛرپیٛلاریٛندان ساییٛلیٛر.عۇمۇمییتله پروقیٛراملار یۆرۆمه‌غه بیر ایشلتیم سیستئمینه ائحتییاجلاریٛ اوْلۇر.<br />

[[چاغ-پایلانیٛشیٛ|چاغ پایلانیٛش]]لیٛ یؤنتن سیستئملری،سیستئمی داها یاخشیٛ و تاثیرلی ایشلدمغینه پروسئسور چاغیٛنیٛن اساسیٛندا تاپشیٛریٛقلاریٛ پلنلشدیریرلر.<br />

گیریش و بۇراخیٛلیٛش و بَللَک اؤزگۆله‌مکی کیمین گؤرگَولره یؤنتن سیستئمی بیلگی‌سایاریٛن یاپدالداللا پیٛروقراملاریٛن آراسیٛندا بیر آراچیٛ اوْینۇن اوْینۇماغینا <ref>Stallings (2005). Operating Systems, Internals and Design Principles. Pearson: Prentice Hall. p. 6.</ref>باخمایاراق عۇمۇییتله‌عۇمۇییتله پیٛروْقیٛراملاریٛن کوْدۇ مۆستقیم یاپدال الیله‌الیله یۆرۆنۆر و تئز-تئز سیستئمی بیر یؤنتن سیستئمینین گؤرگَوین اوْلۇنماسیٛنا یا یؤنتن سیستئمینین الیله‌الیله کسیلمغه‌کسیلمغه چاغیٛریٛر(سیستئم چاغیٛریٛشلاریٛ).<br />

اوْین کوْنسۇللاریٛندان و وئب سئروئرلریندن و سۇپئرکامپییوْتئرلردن تۇتدۇ موْبایللارادک و بۆتۆن بیلگی‌سایارلیٛ آراچلار یؤنتن سیستئملری واردیٛر.<br />

اندروید، بیٛلک‌بئری، بی‌ائس‌دی، کیٛروْم‌اوْ‌ائس، آی‌اوْ‌ائس، قئنوْ‌‌لینۇکس،قئنوْ‌لینۇکس، اوْ‌ائس‌ایکس، کیۇ‌ائن‌ایکس‌،کیۇائن‌ایکس، لینۇکس ،مایکروْسافت ویندوْز، ایستیم‌اوْ‌ائس‌،ایستیم‌اوْ‌ائس، ویندوْز فوْن، زئد‍‍‍/اوْ‌ائس تانیٛنمیٛش چاغاتیٛ یؤنتن سیستئملرینه‌سیستئملرینه اؤرنکدیرلر.ایلک سککیز اؤرنکین کؤکلری یۇنیکسدیر.فیٛری‌آر‌تی‌اوْ‌ائس،فیٛری‌آرتی‌اوْ‌ائس، میکروْسی/اوْ‌ائس، وی‌ایکس‌ووْرکس تانیٛنمیٛش گئجیکسیز یؤنتن سیستئملریندن دیرلر.

== نوع‌لار: ==

=== بیر و نئچه-تاپشیریقلی ===

=== بیر و نئچه-ایشلدیجی ===

بیر-ایشلدیجی یؤنتن سیستئملری ایشلیجیلرین آییرماغینا گۆجلری یوخدۇر،آنجاق نئچه پروقرامی آردآردا یۆرۆیه بیلرلر.<ref>Lorch, Jacob R., and Alan Jay Smith. "Reducing processor power consumption by improving processor time management in a single-user operating system." Proceedings of the 2nd annual international conference on Mobile computing and networking. ACM, 1996.</ref>

=== یاییلمیش ===

=== قالیبلنمیش ===

=== گؤمۆلمۆش ===

=== گئجیکسیز ===

بیر گئجیکسیز یؤنتن سیستئمی بیر سۆرج و یا وئرگینین بللی سۆره‌ده ساتقاماغین قارانیتیر.بیر گئجیکسیز یؤنتن سیستئمی بیر-تاپشیریقلی یا نئچه-تاپشیریقلی اولا بیلر،آنجاق نئچه-تاپشیریقلی یؤنتن سیستئمی گرک اؤزل القوریتملرله پیشبینی اولۇنمۇش کیمین یۆرۆنه.بۇ سیستئملر پروسئسورۆن چاغین سۆرجلری آراسیندا اونلارین اۆستۆنلۆک اساسیندا پایلئییرلار.<ref>

== کئچمیش: ==

== اؤرنکلری: ==

=== یۇنیکس و یۇنیکس‌کیمین یؤنتن سیستئملری ===

اصلی مقاله : [[یۇنیکس‌یۇنیکس|یۇنیکس‌یۇنیکس]]<br />

ایلکده یۇنیکس [[اسئمبئلی دیلی|اسئمبئلی]] دیلینده یازیلمیشدی. 1973 ایلینده یۇنیکسین دؤردۆمجۆ نۆسخه‌سینده [[سی دیلی|سی]] دیلینده یئنیدن یازیلدی.<ref>

=== بی‌ائس‌دی و اونۇن اۇرۇغۇندان اولان یؤنتن سیستئملری ===

اصلی مقاله : [[بی‌اس‌دی|بی‌اس‌دی]]<br />

=== اوائس ایکس ===

اصلی مقاله : [[اوائس ایکس|اوائس ایکس]]<br />

اوْائس‌ایکس(کئچمیشده‌کئچمیشده:«مک اوْ‌ائس‌ایکس»)یۇنیکسه‌‌یۇنیکسه دایانان قیٛرافیکی ایشلدیجی اینتئرفئیسی اوْلان یؤنتن سیستئملرینین بیر سئریسی‌دیر.بۇ یؤنتن سیستئمی اپئل شیرکتینین الیله‌الیله توسعه‌توسعه وئریلیب و بازاردا پایلانیٛبدیٛر.اوْ‌ائس‌ایکس مکینتاش بیلگی‌سایارلاریٛن اۆزرینده‌اۆزرینده یۇرۆتمغه‌یۇرۆتمغه طراحیٛ اوْلۇندۇ و ۲۰۰۲ ایلیندن ایندیه‌دک بۆتۆن مک‌مک بیلگی‌سایارلاریٛندا یئرلشمیش یؤنتن سیستئمی‌دیر.

=== [[لینوکس|لینۇکس]] ===

بیر اؤزگۆر و آچیق-قایناغ کوْدلۇ یازیلیم موْدئلینین اۆزرینده‌اۆزرینده یازیلمیش یۇنیکسه‌یۇنیکسه-اوْخشار یؤنتن‌سیستئمی‌دیر.بؤیۆک بؤلۆمۆ پازیکس ایستانداردیلا اۇیۇملۇدۇر. لینۇکس اؤزۆ بیر یؤنتن‌سیستئمینین چکیردگی و قنئوْ پروْژه‌سینین پروْقرملریله‌پروْقرملریله بیرلیکده‌بیرلیکده ایشلتیم سیستمی ساییلیر بۇنا گؤره‌گؤره اؤزگۆر یاسدال سازمانی قئنوْ|لینۇکس سؤزجۆکۆن بۇ یؤنتن‌سیستئمینین آدینا ایشلدیر عادی حال دا اله لینوکس قولانیر.

=== کرومیوم اوائس ===

=== [[مایکروسافت_ویندوز|ویندوز]] ===

=== باشقا ===

== قیرپلار: ==

=== نۆوه ===

=== اؤرکل قۇرماقی ===

=== گۆونلیک ===

=== ایشلدیجی آرااۆزۆ ===

== ایشلتیم سیتئملرینین بازاردا پایی: ==

ماسااۆستۆبیلگی‌سایارلارین یؤنتن سیستئملرینین بازاردا پایی<ref>