|باشلیق='''بیلیم''' یوخسا '''علم''' ایدراکین بیر فورماسی اولماقلا، طبیعتین اؤیرنیلمهسی، جمعیتین و تفکورون اینکیشافی اوچون یارادیلان بیلیکلر سیستمیدیر. علمین ايجتماعی وظیفهسی اینسانلارا طبیعت، جمعیت حاقیندا دقیق، دوروست بیلیکلر آشیلاماق، اونلاردا علمی دونیاگؤروشو فورمالاشدیرماق و هرطرفلی، کامیل شخصیت یئتیشدیرمکدیر.
|باشلیق='''پانفارسیسم '''(اینگیلیسجه:Pan-Iranism ) (تۆركجه:pan farsizm) بیر نوْع [[فاشیزم|شوونیستی]] و نیژادی دۆشونجه و حرکتدیر. بو دۆشونجه اساسیندا [[ایران|ایران]]ی تکجه [[فارسلار|فارسلارین]] یۇردو ساییلیر و ایراندا یاشایان اوْ بیری میلّتلری [[فارس|فارس]] ائتمگه چالیشماق توْصیه اوْلونور. بۇ باخیشین تملی، [[فارس|فارس]] نیژادینین اۆستونلوگو اساسیندا قۇرولوبدور. پان فارسیسمین شوْونیستی دۆشونجهسی ایراندا [[پهلویلر]]ین ایش اۆستونه گلمهسینده بؤیوک روْلو اوْلوب و بۇ دؤورده اؤزون گۆجلندیریبدیر. پهلوی دوْرانین تحصیلی کیتابلاریندا و چوْخلو آیری یازیلاردا، بۇ دوْرانین ضیالیلاری [[عربلر]]ه، [[تورک|تورکلره]]، [[کوردلر]]ه، [[بلوچلار]]ا و اوْ بیری میلّتلره و اوْنلارین دیللرینه، محو ائتمک مقصدی ایله حمله ائدیردیلر. فارس دیلیندن باشقا دیللری و اوْنلاری دانیشانلاری آرادان آپارماغا چالیشیردیلار و یئر آدلارین دَییشمهیه بؤیوک ماراق گؤستریردیلر. پان فارسیسم، [[کسروی|کسروی]] دئمیشکن، بیر بایراق، بیر [[دین|دین]]، بیر دیل، بیر دوولت و بیر کولتوره موعتقیددیر. بو باخیشا اساساً ایراندا دیل و کولتور آیریلیقلاری "میلّی وحدت"ه بویوک ضربه ساییلیر و گرک [[فارسیزاسیون]] طریقیله آرادان گوتوروله. بو دوشونجهده تورک، کورد، بلوچ، عرب و... ایراندا یاشایان میلّتلرین کولتورو گرک دفن اولانا و یئرینه فارس دیلی و کولتورو قویولا. بو باخیشین اساسیندا غئیری فارسلار ایراندا "قوناق" و "موستاجیر" ساییرلار و فارسلار ائو صاحیبی بیلینیرلر، بو "ایسم" اساسیندا تورکلرین اؤز [[آنا|آنا]] دیللرینه سئوگیسی، [[فارس دیلی|فارس دیلی]]نه و میلّی وحدته توخونماق ساییلیر.([[پان فارسیسم|'''قالانین اوْخو...''']])
بیلیم و یا علم، فیزیکی و طبیعی کایناتین قورولوشونون و داورانیشلارینین تجروبه و موشاهیدهلر واسیطهسیله سیستماتیک بیر شکیلده آراشدیریلماسینی ده ایحاطه ائدن اینتللکتوال (ذهنی) و پراکتیک (عملی)ایشلر بوتونو. علم؛ سبب، ماراق و مقصد بسلهین بیر فاکت اولاراق گۆنوموزه قدر بیر چوْخ آلت دالا بؤلونموش، اینسانلارین داها یاخشی حیات شرطلرینه قوْووشماسینا، وار اولمایان فاکتلاری تاپماسینا و یئنی شئیلر اؤیرنمهسینه اؤن آیاق اوْلموشدور. بوتون علم ساحهلری کایناتین بیر حیصهسینی اؤزونه مؤوضوع اولاراق سئچیر، تجروبی اوصوللارا و حقیقته سؤیکنهرک قانونلار چیخارماغا چالیشیر.([[علم|'''قالانین اوْخو...''']])