آوشویتس حبس دوشرگه‌سی
آۇشویتس حبس دوشرگه‌سی (آلمان. Konzentrationslager Auschwitz، لهیستان. Obóz Koncentracyjny Auschwitz) — ایکینجی دونیا ساواشی و هولوکاست زامانی نازیست‌لرین یاراتدیغی ان بؤیوک اؤلوم دوشرگه‌سی. لهیستانین کراکوف شهریندن 60 کم. غربده یئرلشیر. بو حبس دوشرگه‌سی آۇشویتس I (اساس حبس دوشرگه‌سی)، آۇشویتس II (محوائتمه دوشرگه‌سی)، آۇشویتس III (ایشچی دوشرگه‌سی) و 45 پئیک دوشرگه‌دن عیبارت ایدی.
.jpg)
آۇشویتس بیر ایلک اولاراق 1940-جی ایلین مئی آییندا لهیستانلی سیاسی محبوس‌لارین ساخلانیلماسی مقصدیله اینشا اولونموشدور. بورادا ایلک دفعه کوتلوی محو ائتمه پروسه‌سینه 1941-جی ایلین سپتامبریندا باشلانیلیب. 1942-جی ایلین اوّلیندن 1944-جو ایلین سونلارینا قدر آلمان‌لار طرفیندن ایشغال اولونموش اوروپانین هر یئریندن قاتارلار واسیطه‌سیله یهودی‌لر بوراداکی قاز اوتاق‌لارینا گتیریلیر و بورادا زهرلی مادّه اولان سیکلون ب واسیطه‌سیله زهرله نیردیلر کی، بو دا محبوس‌لارین کوتلوی شکیلده اؤلمه‌سینه سبب اولوردو. حسابلامالارا گؤره بو دوشرگه‌ده ساخلانیلان 1.3 میلیون نفردن 1.1 میلیون نفری اؤلدورولموشدور. آۇشویتسه دپورت اولونان‌لار آراسیندا 150،000 نفر لهیستانلی، 23000 نفر قاراچی، 15000 نفر شوروی ساواش اسیری، 400 نفر یهوه‌نین شاهیدلری بین الخالق تشکیلاتی‌‌نین عوضوو، همچنین اون مین‌لرله موختلیف میلت‌لرین نوماینده‌لری ده وار ایدی. بورادا اؤلن‌لرین اکثر حیصه‌سی قاز اوتاغیندا ساخلانیلما نتیجه‌سینده دئییل، داها چوخ آجلیق، مجبوری امک، یولوخوجو عوفونت‌لر و طیبی سیناق‌لار زامانی هلاک اولموشدور.[۱]
ساواش عرضینده دوشرگهنین شخصی هئیتی یئددی مین نفردن عیبارت اولان اساس قوووه‌لریندن عیبارت ایدی کی، اونلارین دا تقریباً 12 فایزی ساواش جینایت‌لری تؤرتمکده گوناهکار اعلان اولونموشدور. بو دوشرگهنین کوماندانی اولان رودولف هؤس ده داخیل اولماقلا بعضی عوضولری ایسه اعدام اولونموشدور. ساواشین سونونا قدر 144 نفر محبوس آۇشویتسدن قاچماغی باجارمیشدیر.
1945-جی ایلین ژانویه آییندا شوروی اوردوسو آۇشویتسه چاتاندا آرتیق بورداکی محبوس‌لارین چوخ حیصه‌سی غربه آپاریلمیشدی. شوروی قوشون‌لاری‌نین بورانی آزاد ائتدیگی 27 ژانویه 1945-جی ایل تاریخی بین‌الخالق هولوکاست قوربان‌لاری‌نین آنیم گونو اولاراق قئید ائدیلیر. ساواش باشا چاتدیقدان سونرا آۇشویتس حبس دوشرگه‌سی هولوکاستین اساس سمبولو حساب اولونوردو. 1947-جی ایلده لهیستاندا یئرلشمیش آۇشویتس I و II دوشرگه‌لری‌‌نین اراضی‌سینده آۇشویتس دؤولت موزه‌سی یارادیلدی. 1979-جو ایلده بو موزه‌نین آدی یونسکو طرفیندن عومو‌م‌دونیا ایرثی سیاهی‌سینا علاوه ائدیلدی.
اتک‌یازی‌لار دَییشدیر
- ^ Tarixin 10 ən rəzil möcüzəsi. ann.az (az.). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-05. یوْخلانیلیب2022-05-03.