بیرینجی ملک شاه
ایلک ملک شاه (بۆتون آد: معزالدین ابوالفتح ملکشاه حسن بن آلپ ارسلان)، آلپ ارسلاندان سونرا ۴۶۵-جی ایله ۴۸۵-جی ه.ق ایللر آراسیندا بؤیوک سلجوق دؤولتینین سولطانی ایدی. ملک شاهین سولطانلیغی چاغیندا سلجوقلولارین سینیرلاری ان گئنیش دورومونا یئتیشمیشدی.[۱]
| بیرینجی ملک شاه | |
|---|---|
 | |
| آد | معزالدین ابوالفتح ملکشاه حسن بن آلپ ارسلان |
| قیسا بیلگی | بؤیۆک تۆرک غازی، سلجوقلولار سولطانی |
| دوْغوم تاریخ | ۱۰۵۵-جی میلادی ایل |
| اؤلوم تاریخ | ۱۰۹۲-جی میلاد ایل بغداد |
| میللیت | تورک |
| آیری آدلار | جلال الدولة |
یاشاییشی دَییشدیر
معزالدین ملک شاه ۱۰۵۵-جی میلادی ایلین آگوست آیینین اوْن آلتیسیندا ایصفهان شهرینده آنادان اوْلدو. سلجوقلولار دؤنمینین تاریخچی‌سی، محمد بن علی راوندییه دایاناراق معزالدین آغ اۆزلو، اۇجا بوْیلو و ایری ایدی.[۲] ۱۰۶۴-جو میلادی ایلده، دوققوز یاشلی معزالدین، آلپ ارسلانین قافقازلارداکی ساواشلاریندا حاضیر اوْلموشدو. 1065 ایلینده سولطان آلپ ارسلانین ولیعهدی اولور و 1072 ایلینده18 یاشیندایکن آتاسینین ااولوموندن سورا سلجوقلو حکومتینین سولطانلیغینا یئتیشیر و ایرمی ایل حکومت ائدرک سلجوقلولارین قیزیل دونمینی یارادیر. ملکشاه سلجوقلولارین ان قدرتلی شاهی اولموشدور و اونون دونمینده سلجوقلولار کاشغر دن آنادولودا دا ایزنیکه جان و سوریه دن حجازا جان و اورداندا عمانا جان حوکوم سوروردولر.
تخته اوتورماق و قاورد شورینی باسدیر ماق دَییشدیر
1072 ایلینده آلپ ارسلان تورکوستان سفرینده قره خانلی ائلچی سی یوسوف خوارزمی طرفیندن یارالانیر و 25 گون سورا جانینی الدن وئریر. ملکشاه اونون یئرینه گئچیر و اوردونو سفر دن قایتاریر و سلطنت تختینه اوتورور آما 18 یاشیندا اولان ملکشاهین سلطنتینی تورمانلار قبول ائتمیللر و آلپ ارسلانین قارداشی قاورد می طایفانین ارشدیدی اونو سلطنته لایق گورورلر. قاورد کرمان حاکیمیدر سولطان ملکشاها مکتوب گوندریر و دئییر کی او سلطنته داها مناسب دیر ملکشاهدا اونون سوز لرینی رد ائدرک اوز حقانیتینی سویلییر. قاورد اوردوسویلا برابر اصفهانا سالدیریر اله گئچیریر و اوردان دا همدانا ساری یولا دوشور همدان شهرینین یاخینلیغیندا ملکشاه اوردوسوندان یئنیلیر و اولدورولور ایکی اوغلودا کور ائدیلیر و بویله جه بو عصیان باسدیریلیر.
غزنه لیلر و قره خانلیلارلا ساواشماق دَییشدیر
آلپ ارسلانین اولومو و ملکشاهین قاوردله مشغول اولماسی سبب اولور کی خارجی کشور لر جرعت تاپسین و سلجوقلو تورپاغینا سالدیری یاپسینلار. شمس الملوک سمرقندید قره خانلی حاکیمی ترمذ لا بلخه سالدیراراق اله گئچیریر.ملکشاه قارداشی ایازی 10 مین نفرلیک اوردویلا اونون قارشیسینا گوندریر ولی ایاز یئنیلیر وجیهون چاییندا بوغولاراق اولور. غزنه لیلر تخارستانا سالدیریلار و آلپ ارسلانین قارداشی عثمان کی اورانین حاکیمیدر توتوقلاییرلار. سولطان ملکشاه شخصا اوردوسونون باشینا گئچیر و ایلک آماجی غزنه لیلر اولاراق تعیین ائدیر ،غزنه حاکیمی کی گورور سولطان شخصا اونون ساواشینا گلیر گورخور و عثمانی آزاد ائدیر سولطانادا باهالی هدیه لر گوندررک صلح یاپماق ایستییر. غزنه حاکیمی تخارستانی سولطانا قایتاریر و سولطان ملکشاهدا اونون اوزرینه کئتمیر. بونونلا بیرلیک ده قره خانلی سولطانی ملکشاهی ائلچی گئندریر و صلح ائتماق ایستیر ولی چون آلدیغی شهر لری گئری قایتارمیر ملکشاه ترمذا سالدیریر وبلخ له بیرلیک ده یئنی دن اوز توپراقلارینا قاتیر. 1074 ایلینده سلجوقلولار لا قره خانلیلار صلح آنلاشماسی یاپیرلار.
جهانشالیق ایدیعاسی دَییشدیر
باستانی تورک خاقانلاری ،طغرول بیگ،آلپ ارسلان،ملکشاه،سولطان سنجر و سورالار عثمانلی سولطانلاری اوزلرینی دونیا سولطانی بیلیردیلر و ایستیردیلر کی فتح ائله مه دیخلاری اولکه لری ده اوز توپراقلارینا قاتسینلار اونونوچون جهانشاه ایستیردی کی مصر ،آفریقانین شمالی، بیزانس،چین و هندی فتح ائدرک دونیا فتحینه نائل اولسون آما عمرو اونا وفا ائتمیر و 38 یاشیندا حله جوان لیغی قوتولمامیش گوزلرینی یومور و دونیاسینی دگیشدیریر.
گؤرونتولر دَییشدیر
قایناقلار دَییشدیر
سلجوقلولار عثمان توران
- ^ Tettveti, Abdurresid (1875). Fehrengi Residi.
- ^ Durand-Guédy, David (2012). "MALEKŠĀH". Encyclopaedia Iranica.
 | بو تورک تاریخی ایله باغلی مقاله، بیر قارالاما مقاله دیر. بونو گئنیشلندیرمکله ویکی‌پدیایا کؤمک ائده بیلرسینیز. |