جان دالتون
جان دالتون (اینگیلیسجه: John Dalton، ۶ سپتامبر ۱۷۶۶، ایقلسفیلد، کامبرلند، اینگیلیس — ۲۷ ایول ۱۸۴۴، منچستر، اینگیلیس) — اینگیلیس فیزیکی و کیمیاچی‌سی.
حیاتی دَییشدیر
جان دالتون ۱۸۰۳-جو ایلده بیر سیرا المنتلرین نیسبی آتوم کوتله‌لرینین بیرینجی جدولینی ترتیب ائتمیش، آتوم-موْلکول تعلیمینین اینکیشافین‌دا بؤیوک رول اوینامیش‌دیر. ائل‌جه ده دالتونون آدییلا گؤرمه قابیلیتین‌ده‌کی پروبلم - دالتونیزم آدلاندیریلمیش‌دیر. او اؤزو ده بو خسته‌لیک‌دن اذیّت چکمیش‌دیر و ۱۷۹۴-جو ایلده بو حاق‌دا یازمیش‌دیر.[۱]
دالتونون آتوم نظریه‌سی دَییشدیر
دالتونون آتوم نظریه‌سی آتوملار حاقین‌دا علمی نظریه‌دیر. دالتون بو تئوری ایله المنتلرین معین اۆصوللارلا بیرلشمه‌سی سببینی آیدینلاشدیردی.[۲] آتوملارین ایده سی همین واخت معلوم ایدی، لاکین گئنیش قبول ائدیلممیش‌دی. دالتونون بو تئوری‌سی حقیقی مۆشاهیده اۆزرینده قورولموش‌دو. بون‌دا قدر آتوملار حاق‌دا ایدئیالار داها چوخ فلسفه اۆزرینده قورولوردو.
اونون تئوری‌سی آشاغی‌داکی کیمی‌دیر:
- بوتون جیسیملر آتوملاردان تشکیل اولونوب.
- آتوم‌دان داها ساده هیسسجیک یوخ‌دور.
- آتوملار یارادیلا و یا داغی‌دیلا بیلمز.
- کیمیوی تئپکیلر آتوملارین حرکتی زامانی باش وئریر.
- عئینی المنتلرین آتوملارینین کوتله‌سی عئینی‌دیر.
- آتوملار آنجاق خصوصی نیسبتلرده بیرلشه بیلیر.
ایستینادلار دَییشدیر
- ^ Daltonizm nədir? (azərb.). İnfomed Azərbaycan Tibb Portalı. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2016-03-04. یوْخلانیلیب2014-04-23.
- ^ Latscha, Hans Peter (2011). Allgemeine Chemie - Chemie-Basiswissen I. Springer. p. 3. ISBN 978-3-642-17522-0.