سیبری تورک دیللری
سیبری تورک دیللری (لاتین تورکجه: Sibir türk dilləri؛ تورکیه تورکجه‌سی: Sibirya Türk dilleri) یوخسا قوزئی دوْغو تۆرک دیللری تورک دیللرینین بیر قوْلودور. بو قوروپا عایید 8 دیلین توپلام دانیشانلاری‌نین سایی‌سی 700.000 یاخینلیغیندادیر.
| سیبری تورک دیللری | |
|---|---|
| قوزئی دوغو تورک دیللری | |
| جوغرافی داغیلیمی | سیبری |
| دیل عائیله‌سی | تورک دیللری
|
Early form | |
| آلت بؤلۆملر |
|
| قلوتتولوق | nort2688 (قوزئی)[۱] sout2693 (گۆنئی)[۲] |
 سیبری تورک دیللری عائیله‌سینه عایید اوْلان 10 دیلین جوغرافی داغیلیمی. | |
دوغما دانیشانلار سایی‌سینا گؤره سیبری تۆرک دیللری دَییشدیر
تورک دیللری، تورک خالقلاری‌نین دانیشدیغی ان آزی 35[۳] موستند دیلین دیل عائیله‌سی دیر. آشاغیداکی گلن دانیشانلارین سایی‌سی، آمارلار و تخمینلردن (2019) آلینیب و روْند اولموشدور:[۴][۵]
| سایی | آد | وضعیت | دوْغما دانیشانلار | اصلی اؤلکه |
|---|---|---|---|---|
| 1 | ساخا تورکجه‌سی | تهلۆکه آلتیندا | 400,000 |  روسیه
|
| 2 | تووا تورکجه‌سی | تهلۆکه آلتیندا | 300,000 | روسیه
|
| 3 | گونئی آلتای تورکجه‌سی | شیدتله تهلۆکه آلتیندا | 60,000 | روسیه
|
| 4 | خاکاس تورکجه‌سی | کسینلیکله تهلۆکه آلتیندا | 50,000 | روسیه
|
| 3 | قوزئی آلتای تورکجه‌سی[۶] | جیدی تهلۆکه آلتیندا | 5,000> | روسیه
|
| 5 | باتی یوغور تورکجه‌سی | شیدتله تهلۆکه آلتیندا | 5,000 |  چین
|
| 6 | شور تورکجه‌سی | شیدتله تهلۆکه آلتیندا | 3,000 | روسیه
|
| 7 | قوماندی آغیزی[۷][۸] | جیدی تهلۆکه آلتیندا | 2,000 | روسیه
|
| 8 | تئلئووت آغیزی[۹] | جیدی تهلۆکه آلتیندا | 2,000 | روسیه
|
| 8 | چالقان آغیزی[۱۰] | شیدتله تهلۆکه آلتیندا | 1,000 | روسیه
|
| 10 | دولقان تورکجه‌سی | کسینلیکله تهلۆکه آلتیندا | 1,000 | روسیه
|
| 5 | فویو قیرغیز تورکجه‌سی | جیدی تهلۆکه آلتیندا | (?)600 | چین
|
| 11 | توفا تورکجه‌سی | جیدی تهلۆکه آلتیندا | 100 | روسیه
|
| 12 | چولیم تورکجه‌سی | جیدی تهلۆکه آلتیندا | 50 | روسیه
|
| 13 | سویوت تورکجه‌سی | تۆکنمیش، یاریم دیریلمیش[۱۱] | روسیه
| |
| توپلام | سیبری تۆرک دیللری | تهلۆکه آلتیندا | 800,000 | روسیه
|
قوروپلاندیرما دَییشدیر
| Proto-Turkic | شاز تورکجه‌سی | قوزئی دوْغو تورکجه دیللری (سیبری تۆرک دیللری) | قوزئی سیبری |
| |
| گۆنئی سیبری | سایان تۆرکجه‌سی | ||||
| یئنی‌سئی تۆرکجه‌سی |
| ||||
| چولیم تۆرکجه‌سی | |||||
| آلتای تۆرکجه‌سی[۱۸] |
| ||||
| اسکی تۆرکجه | |||||
قایناقلار دَییشدیر
- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "North Siberian Turkic". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ^ Hammarström, Harald; Forkel, Robert; Haspelmath, Martin, eds. (2017). "South Siberian Turkic". Glottolog 3.0. Jena, Germany: Max Planck Institute for the Science of Human History.
- ^ Dybo A.V., Chronology of Türkic languages and linguistic contacts of early Türks, Moscow, 2007, p. 766, Archived copy. آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2005-03-11. یوْخلانیلیب2021-11-27. (In Russian)
- ^ https://www.ethnologue.com/
- ^ https://glottolog.org/
- ^ Northern Altai. ELP Endangered Languages Project.
- ^ ۷٫۰ ۷٫۱ Kumandin. ELP Endangered Languages Project.
- ^ ۸٫۰ ۸٫۱ Bitkeeva, A.N.. The Kumandin Language. Endangered Languages of Indigenous Peoples of Siberia. یونسکو.
- ^ ۹٫۰ ۹٫۱ Nevskaya, I.A.. The Teleut Language. Endangered Languages of Indigenous Peoples of Siberia. یونسکو.
- ^ Tazranova, A.R.. The Chelkan Language. Endangered Languages of Indigenous Peoples of Siberia. یونسکو.
- ^ ۱۱٫۰ ۱۱٫۱ Rassadin, V.I.. The Soyot Language. Endangered Languages of Indigenous Peoples of Siberia. یونسکو.
- ^ Northern Altai. ELP Endangered Languages Project.
- ^ Deviating. Probably of South Siberian origin (Johanson 1998). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-04-08. یوْخلانیلیب2021-11-27.
- ^ Coene 2009, p. 75
- ^ Coene 2009, p. 75
- ^ Concise Encyclopedia of Languages of the World. Contributors: Keith Brown, Sarah Ogilvie (revised ed.). Elsevier. 2010. p. 1109. ISBN 978-0080877754. 24 April 2014-ده یوخلانیب.
{{cite book}}: CS1 maint: others (link) - ^ Johanson, Lars, ed. (1998). The Mainz Meeting: Proceedings of the Seventh International Conference on Turkish Linguistics, August 3-6, 1994. Turcologica Series. Contributor: Éva Ágnes Csató. Otto Harrassowitz Verlag. p. 28. ISBN 3447038640. 24 April 2014-ده یوخلانیب.
- ^ Some dialects are close to Kirghiz (Johanson 1998). آرشیولنیب اصلی نۆسخه‌دن on 2011-04-08. یوْخلانیلیب2021-11-27.