علیخان تؤره ساغونی
علیخان تؤره ساغونی (بۆتون آد: علیخان تؤره ساغونی شاکیرجان خوجا اوغلو) شرقی تورکوستان ایکینجی ایسلام جمهوریّتینین باشچیسی و آدلیم یازیچی، شاعیر و تاریخچی دیر.
علیخان تؤره ساغونی | |
---|---|
آد | علیخان تؤره ساغونی |
قیسا بیلگی | شرقی تورکوستان ایکینجی ایسلام جمهوریّتینین باشچیسی |
دوْغوم تاریخ | ۱۸۸۴-جو میلادی ایلین ۳-جو آینین ۲۱-جی گونی بالاساغون (توْقموْق) |
اؤلوم تاریخ | ۱۹۷۶-جی میلادی ایلین ۲-جی آیینین ۲۸-جی گونی تاشکند |
میللیت | تورک |
آیری آدلار | علیخان تؤره ساغونی شاکیرجان خوجا اوغلو |
حیاتی دَییشدیر
علیخان تؤره ۱۹۴۴-جی میلادی ایلین نووامبریندان ۱۹۴۶-جی میلادین ایلین جۇن آییناجان شرقی تورکوستان جمهوریّتینین باشچیسی ایدی. شرقی تورکوستان باشچیلاری ایچینده یالنیز علیخان ایستالینین، ایلی میلّی اوردوسون اۇرومچودان گئری قایتارماق، بویوروغی ایله موخالیفت ائتدی.
اثرلر دَییشدیر
علیخان سوْوئت بیرلیگی ساغیندان تاشکندده گؤز آلتینا آلینان چاغدا اۆچ کیتاب یازیبدیر:
- تورکوستان قایغوسو
- تاریخ محمّدی
- شفاء العلل
- ساغونی دیوانی
بۇنلاردان علاوه نئچه کیتابی دا ترجۆمه ائتمیشدیر:
- نوادر الوقایع (یازیچی: احمد دانش)
- موسیقی رسالهسی (یازیچی: درویش علی چنگی)
- تیمور توزوکلری[۱]
ادبی یارادیچیلیغی دَییشدیر
علیخان تؤره ساغونی تورک ادبیاتی ساحهسینده چالیشانلاردانیدی. بیر شعر دیوانی و نئچه اثر اوندان گۆنوموزه قالیبدیر. شعرلریندن نئچه میثال آشاغیدا یئرلشیبدیر.
اۇمیدین بوْلسون ساغۇنی، اۇمیدین گؤزگۆسو باردۇر | ||
قارانغۇ گئجه سوْنگیدن، قۇیاشنینگ چیقغۇسی باردۇر |
اۇمیدین اوْلسون ساغۇنی، اۇمیدین گؤزگۆسو واردیر | ||
قارانلیق گئجه سوْنوندان، گۆنَشین چیخماسی واردیر |
داها
ائشیت مندن وطن اوغلی نصیحت | قبول قیلسڭ کلور باشیڭقه دؤولت | |
جهان کؤرگن قارینیڭ سؤزین آلغیل | عمل ایلب اونی کؤڭلیڭقه سالغیل | |
ایگیتلیک دؤورینی ایش وقتی دئب بیل | غنیمت دیر گرک ایشنی بیلیب قیل | |
جهان خلقی اؤلیک دیر یا تیریک دیر | تیریک یۆرگن بیلیکسیزلر اؤلیک دیر |
ائشیت مندن وطن اوغلی نصیحت | قبول قیلسان گلر باشینا دؤولت | |
جهان گؤرموش قارینین (قوجانین) سؤزون آلغیل | عمل ائدیب اونو کؤنلونه سالغیل | |
ایگیتلیک دؤورونو ایش وقتی دئب (دئییب) بیل | غنیمت دیر گرک ایشی بیلیب قیل (ائت، ائیله) | |
جهان خلقی اؤلو دور یا دیری دیر | دیری یۆرن بیلیکسیزلر اؤلو دور |
قایناقلار دَییشدیر
- تۈرکیستان قایغۇسی، نەشرگە تەییارلیغۇچی ھاجی ئابدۇررەشید کېریمی، دۇنیا ئۇیغۇر قۇرۇلتییی
- ^ علیخان تؤره ساغونی (اؤزبک تۆرکجهسی). ضیاء (Ziyouz). یوخلانیلیب ۲۰۱۷ آوریل ۱۲.
بو تورک تاریخی ایله باغلی مقاله، بیر قارالاما مقاله دیر. بونو گئنیشلندیرمکله ویکیپدیایا کؤمک ائده بیلرسینیز. |