وینستون چرچیل
سئر وینستون لئونارد ایسپئنسئر چرچیل (اینگلیزجه. Sir Winston Leonard Spencer-Churchill؛ د. ۳۰ نووامبر، ۱۸۷۴ - اؤ. ۲۴ ژانویه، ۱۹۶۵) — اینگیلیس سیاسی و دؤولت خادیمی، ناطیق و یازؽ‌چؽ، ۱۹۴۰-۱۹۴۵ و ۱۹۵۱-۱۹۵۵-جی ایللرده بؤیۆک بریتانییانؽن باش ناظیری و دۆنیانؽن بۇگۆنکۇ سیماسؽنؽ مۆعیینلش‌دیرن اساس شخصلردن بیری. آدؽ تاریخده ۱۰۰ ان چوخ اؤیرنیلمیش شخصیتلر سیاهؽ‌سؽنا ۴۶-جی شخص اوْلاراق داخیل ائدیلیب.
.svg){kind=small} وینستون چرچیل
| ||
|---|---|---|
| ||
| بیلگی‌لری | ||
| کامل آدی | سئر وینستون لئونارد ایسپئنسئر چرچیل | |
| لقبی | تانکلارؽن آتاسؽ | |
| دؤغوم گونۆ | 30-نووامبر 1874 | |
| دؤغوم یئری | بلئنهئیم ، انگلیس | |
| اؤلوم تاریخی | 24-ژانویه 1965 | |
| اؤلوم یئری | لندن ، انگلیس | |
| حیات یولداشی | کلئمئنتینا هوزئر | |
| اوشاقلار | اوْغلۇ: رندولف قؽزلارؽ: دیانا، سارا، ماریهولد و ماریا | |
| سیاسی بیلگی‌لری | ||
| منصب‌لری | باش ناظیر (1940-1945) | |
| قاباقکی | نئویل چمبرلین | |
| سونراکی | کلیمنت ائتللی | |
| منصب‌لری | باش ناظیر (1951-1955) | |
| قاباقکی | کلیمنت ائتللی | |
| سونراکی | آنتونی ایدن | |
| علمی و مذهبی بیگی‌لری | ||
|
ادبیات نوبئل اؤدۆلۆ | |
حایاتؽ دَییشدیر
وینستون چرچیل ۱۸۷۴-جۆ ایل نووامبرؽن ۳۰-دا بلئنهئیم شهرین‌ده قادؽنلارؽن سوْیۇنما اوْتاغؽن‌دا دۆنیایا گؤز آچمؽش‌دؽر. اوْ، آتا طرف‌دن هئرسوق مارلبۇرونون نسلین‌دن ایدی. آنا طرف‌دن ایسه آدمیرال فرئنسیس درئیکه قوْهۇم‌لۇغۇ چاتؽردؽ.
چرچیل ۱۸۹۵-جی ایلده اوْردۇیا داخیل اوْلمۇش، هیندیستان و سودان‌دا حربی سفرلرده ایشتیراک ائتمیش‌دیر. ۱۸۹۹-۱۹۰۲-جی ایللرده اینگیلیس-بۇر مۆحاریبه‌سی زامانی "Morning Post" قزئتینین حربی مۆخبیری وظیفه‌سین‌ده اوْلارکن اسیر دۆشمۆش‌دۆر. اسیرلیک‌دن قاچماغؽ باجاران وینستون سیاسی فعالیته باشلایؽر. مۆحافیظکارلار پارتییاسین‌دان مجلیسه سئچیلیر، لاکین ۱۹۰۴-جو ایلین آپرئلین‌ده چئمبئرلئنه اعتراض اوْلاراق لیبئراللارؽن طرفینه کئچمیر.
ئراللارؽن طرفینه کئچمیر. ۱۹۰۵-۱۹۱۱-جی ایللر عرضین‌ده اوْ، کولونییالار ناظیری، تیجارت ناظیری، داخیلی ایشلر ناظیری وظیفه‌سین‌ده چالؽشمؽشدیر. ۱۹۱۱-۱۹۱۵-جی ایللرده ایسه حربی دنیز ناظیری وظیفه‌سین‌ده اوْلارکن بریتانییا دوْنانماسؽنی آلمانییا ایله گله‌جک مۆحاریبه‌یه حاضؽرلایؽر. ۱۹۱۵-جی ایلین فئورالؽن‌دا چرچیلین امری ایله کئچیریلن گئلیبۇلو و داردانئله هۆجۆم عملیاتی اۇغۇرسۇز اوْلۇر. ۱۹۱۵-جی ایلین اوْرتالارؽن‌دا چرچیل آدمیرال‌لؽق‌دان ایستئفا وئردیینی بیلدیریر.
۱۹۱۷-جی ایلده لوید جورج‌ۇن کؤمکیله ائتیلافی حکومتینین ترکیبینه گتیریلیر. حربی ناظیر وظیفه‌سینه تعیین ائدیلن چرچیل گئنیش سای‌دا تانک ایستئحصالینا باشلایؽر و بۇنا گؤره "تانکلارؽن آتاسؽ" لقبینی قازانؽر. ۱۹۱۷-جی ایلده روسییادا اوْکتیابر اینقیلابؽن‌دان سوْنرا، بۇلشئویکلره قارشؽ "۱۴ دؤولتین یۆرۆشۆ" پلانؽنؽ حاضؽرلایؽر.
۱۹۱۸-۱۹۲۲-جی ایللرده حربی ناظیر و آویاسییا ناظیری اوْلان چرچیل ۱۹۲۴-۱۹۲۹-جو ایللرده ایستئن‌لی بۇل‌دوین حکومتین‌ده مالییه ناظیری وظیفه‌سین‌ده چالؽشؽر.
۲-جی دۆنیا مۆحاریبه‌سی ایللرین‌ده دَییشدیر
۱۹۳۹-۱۹۴۰-جی ایللرده چرچیل حربی دنیز ناظیری وظیفه‌سین‌ده چالؽشؽر. ۱۹۴۰-جی ایل مایین ۱۰-دا وئرماختین فرانسایا هۆجۆمۆ ایله مۆدافیعه ناظیری وظیفه‌سینه تعیین اوْلۇنۇر. نماینده‌لر پالاتاسینین صدری سئچیلیر. ایلین سوْنۇن‌دا ایسه مۆحافیظکارلارؽن لیدئری کیمی بؤیۆک بریتانییانؽن باش ناظیری اۆلۇر.
چرچیل ۱۹۴۱-جی ایل ایونون ۱۲-ده شوروی ایله انگلستان آراسؽن‌دا امکداش‌لؽق مۆقاویله‌سی ایمضالانماسؽنا نایل اۆلۇر. ۱۹۴۱-جی ایل ایونون ۲۲-سی - آلمانییانؽن شوروی-یه هۆجۆم ائتدیی گۆن چرچیل لندن رادیوْسۇ ایله چؽخؽشین‌دا شوروی-نی دستکله‌دیینی بیلدیریر. ۱۹۴۲-جی ایل ژانویه‌نین ۱-ده پرزیدنت روزوئلت، باش ناظیر چرچیل، شوروی-نین سفیری میخایل لیتوینوو و چین‌ین سفیری T.Sunq روزوئلتین کابینئتین‌ده "بیرلشمیش میللتلرین نیظامنامه‌سی" آدلؽ سندی ایمضالایؽرلار.
بیرلشمیش میللتلر ایفاده‌سی چرچیلین فیکری‌دیر. اوْ، بایرونون شعیرین‌ده‌کی "گله‌جگین بیرلشمیش میللتلرینین قؽلؽنجی" میصراسؽن‌دان بیرلشمیش میللتلر سؤز بیرلشمه‌سینی یئنی یاراناجاق تشکیلاتؽن آدؽ کیمی گؤتۆرۆر. ۱۹۴۳-جو ایل ۲۸ نووامبر-۱ دسامبر تاریخلرین‌ده آنتی‌هیتلئر ائتیلاف لیدئرلرینین - شوروی، آمئریکا و بؤیۆک بریتانییانؽن ایشتیراکی ایله کئچیریلن تئهران کوْنفرانسؽن‌دا چرچیل ۲-جی جبهه‌نین آچؽلماسؽنا قطعی اعتراضینی بیلدیریر. بۇ کوْنفرانس‌دان سوْنرا اوْ، لئدی وایوْلئت بۇنئم کارتئره بئله سؤیلمیش‌دی: "حیاتؽم‌دا بیرینجی دفعه آنلادؽم کی، بیز کیچیک خالقؽق. منیم ساغؽم‌دا روس آیؽ‌سی، سوْلۇم‌دا ایسه آمئریکا بیزوْنو اوْتۇرمۇش‌دۇ. بۇ ایکی نهنگین اوْرتاسؽن‌دا ایسه بالاجا اینگیلیس ائششگی ایلشمیش‌دی."
۱۹۴۵-جی ایل ۸ مای‌دا اوْ.چرچیل آلمانییانؽن تسلیمی باره‌ده ایلک خبری وئریر. آلمانییانؽنی تسلیمین‌دان سوْنرا چئرچیل آمئریکا اوْردۇلارؽنؽن شرقه دوْغرۇ ایر‌ه‌لیله‌مه‌سینین دایانماماسؽنی طلب ائدیر. شوروی، آمئریکا و انگلستان حکۆمتلرینین ایشتیراک ائتدیی پوتسدام کوْنفرانسیندا (۱۹۴۵-جی ایل، ۱۷ ایوْل-۲ آوقوست) چرچیلین اساس مقصدی آلمانییانؽن ایشغال منطقه‌لرینین اؤزل سرحدلری مویینلشدیریلرکن سووئت ایتتیفاقؽنا گذشته گئتمه‌مک، حقوقلارؽنی محدودلاش‌دؽرماق اوْلدۇ.
فۇلتوْن چؽخؽشؽ دَییشدیر
وینستون چرچیل ۱۹۴۶-جی ایل مارتین ۵-ده آمئریکا-این میزوری ایالتینین فۇلتوْن شهرین‌ده‌کی وئستمینستئر کوللئجین‌ده سسلندیردیی "صۆلحۆن از‌ه‌له‌لری" آدلؽ چؽخؽشؽن‌دا "باتؽ دئموکراسی‌سؽنی شوروی و دۆنیا کوْمۇنیزمی تهلوکه‌سینه قارشؽ بیرلشمه‌یه و اینگیلیس دیل‌لی خالقلارؽن قارداش‌لؽق آسسوسیاسییاسینی" یاراتماغا چاغؽرؽر. چرچیل ایلک اوْلاراق سووئتلره قارشؽ "دمیر پرده"نین یارادؽلماسؽ ایده‌سینی ایر‌ه‌لی سۆرۆر. بۇ "دمیر پرده" دوْغۇ و باتؽ آوروپا آراسؽن‌دا (بالتیک‌ده شئچین‌دن - آدریاتیک‌ده‌کی تریئسته کیمی) چکیلمه‌لی ایدی.
سیاسی فعالیتینین سوْن دؤورلری دَییشدیر
چرچیل ۱۹ سپتامبر ۱۹۴۶-جی ایلده ایسوئچره‌نین سوریخ شهرینین اوْنیوئرسیتئتین‌ده "اوْیان، آوروپا" آدلؽ چؽخؽش ائدیر. اوْ، آوروپا دؤولتلرینه مراجعت ائد‌رک، اوْنلارؽ آوروپا بیرلشمیش ایشتاتلارؽ یاراتماغا، آلمانییا و باتؽ آوروپا دؤولتلرینی بیرگه اتفاقا چاغؽرؽر. چرچیل ۱۹۵۱-۱۹۵۵-جی للرده یئنی‌دن بؤیۆک بریتانییانؽن باش ناظیری اۆلۇر. ۱۹۵۵-جی ایلین آپرئلین‌ده اؤز سلامتلؽغؽ ایله (بئیینه قان سیزماسی) ایلگیلی اوْلاراق حاکمیت‌دن ایمتینا ائتدیینی بیلدیریر.
اؤلۆمۆ دَییشدیر
اوْ، ۸۰ یاشؽن‌دان افسرده‌لیکدن اذیت چکمه‌یه باشلایؽر و روحی سارسؽنتؽلار کئچیریر. کرالیچا II یئلیزابت اَمری ایله جنازه‌سی میللتین گورمه‌یی اوچون یئره قویولدی، بوندان سونرا paul خیابانیندا رسمی دفن مراسیمی کئچیریلدی.[۱] اؤمرونون سوْن ۱۰ ایلینی یالنؽز یاشاماغا اۆستۆنلۆک وئریر. ۱۹۶۵-جی ایلین ژانویه‌نین ۲۴-ده چرچیل اؤلوم یاتاغؽن‌دا بۇ سوْن سؤزلری دئییر: "هر شئی نئجه جان‌سؽخؽجؽ‌دؽر".
ادبی فعالیتی دَییشدیر
وینستون لئونارد ایسپئنسئر چرچیل ادبیات ساحه‌سین‌ده نوبئل اؤدۆلۆ آلان ایلک و تک حکومت باش‌چؽ‌سؽ‌دؽر.[۲] یارؽم عصر عرضین‌ده بؤیۆک بریتانییا دؤولتینه صداقتله خیدمت ائد‌ن، اوْنون بیر چوخ اۇغۇرلارؽنا ایمضاسینی آتان چرچیل تکجه بؤیۆک سیاست‌چی دئییل، هم ده زمانه‌سینین گؤرکم‌لی یارادؽجؽ شخصیتلرین‌دن بیری ایدی.
اصلین‌ده اوْنۇ سیاست زیروه‌سینه آپاران یوْل دا یارادؽجؽ امک‌دن – ژورنالیستلیکدن باشلانمؽش‌دی. هیندیستانین قوزئی-باتؽ سرحددین‌ده خیدمت ائتدیگی ۱۸۹۶-۱۸۹۷-جی ایللرده ده چرچیل حربی وظیفه بۇرجلارؽنؽ یئرینه یئتیرمکله بیر سؽرادا یارادؽجؽ‌لیغینی دا داوام ائتدیرمیش‌دی. بۇ دؤورده اوْ، "مالاکاند صحرا حیسسه‌لرینین تاریخی" کیتابؽنؽ، هابئله ایلک و سوْن بدیعی اثرینی – "ساوْرانولا، لااۇرانییادا اینقیلابؽن تاریخی" رومانؽنؽ یازمؽش‌دی.
۱۸۹۹-جۆ ایلده ایسه چرچیل هم ظابیط، هم ده "Morning Post" قزئتینین حربی مۆخبیری کیمی لوْرد کیتچئنئرین رهبرلیگی ایله سودان‌ا گؤندریله‌ن نیل حربی سفرینده ایشتیراک ائتمیش‌دی. توْپلادؽغؽ ماتئریاللار اساسین‌دا "چای مۆحاریبه‌سی. سودان‌ؽن یئنی فتحینین تاریخی" (۱۸۹۹) کیتابینی چاپ ائتدیرمیش‌دی.
مۆحافیظکارلار پارتییاسؽن‌دان مجلیسه سئچیلمک پلانؽ باش تۇتمایان‌دا چرچیل "Morning Star"ین حربی مۆخبیری کیمی بۇ دفعه دۆنیانؽن دیگر بیر قاینار نقطه‌سینه - اینگیلیس‌لرله بۇرلار آراسؽن‌دا مۆحاریبه‌نین یئنی‌دن آلوولاندؽغؽ گونئی آفریقایا گئتمیش‌دی. باش‌گیجل‌لندیریجی آفریقا ماجرالارؽن‌دان –اسیرلیک‌دن، قیسا مۆددت‌لی حبس‌دن سوْنرا اوْ قهر‌مان کیمی انگلستانا دؤنموش‌دو. چرچیل ۱۹۰۸-جی ایلده‌ن باشلایاراق مۆختلیف واختلاردا بؤیۆک بریتانییا حکومتین‌ده موستملکه‌لر ناظیرینین موعاوْینی، داخیلی ایشلر ناظیری، مۆدافیعه ناظیری – آدمیراللیغین بیرینجی لوْردۇ، حربی صنایع ناظیری، موستملکه‌لر ناظیری، مالییه ناظیری، ایکی دفعه باش ناظیر وظیفه‌لرینی تۇتمۇش‌دۇ. هر ایکی دۆنیا مۆحاریبه‌سی زامانی انگلستان‌نؽن دؤولت سۆکانؽ بۇ مۆدریک و اۇزاق‌گؤره‌ن سیاسی لیدئرین الین‌ده اوْلمۇش‌دۇ. چرچیل بریتانییانؽن هر ایکی ساوْاش‌دان مینیمال ایتکیلرله چؽخماسؽنؽ تأمین ائتمیش‌دی.
و بۆتۆن بۇ سوْن درجه مورککب دؤولت ایشلرین‌دن آزاجؽق واخت تاپان کیمی اوْ، یازماقلا مشغول اوْلمۇش‌دۇ. تکجه قلمین‌دن چؽخان اثرلرین آدلارؽ چرچیلین ماراق دایره‌سی و درین ذکاسی حاقّین‌دا تصووۆر یارادؽر. ۱۹۲۳-۱۹۲۹-جو ایللرده اوْ، بیرینجی دۆنیا مۆحاریبه‌سینین تاریخینی عکس ائتدیر‌ن دؤرد جیلدلیک "دۆنیا بحرانؽ" کیتابؽنؽ یازمؽش‌دؽ. اینگیلیس تاریخچیسی تروپئر-رووئر بۇ کیتابی "تاریخده ان پارلاق حربی مئموارلار" کیمی دیرلندیرمیش‌دی. مجلیسه سئچیلمه‌دیگی، دؤولت ایشین‌دن کناردا قالدؽغؽ ۱۹۲۹-۱۹۳۹-جو ایللرده چرچیل بۆتۆن قۆوه‌سینی یارادؽجؽلؽغا وئرمیش، نسلینین تاریخینه مۆراجیعت ائد‌رک دؤرد جیلدلیک "مالبۇرو. اوْنۇن حیاتؽ و دؤورۇ" اثرینی یازمؽش‌دؽ.
چرچیل غئیری-عادی ایستعدادا مالیک ناطیق ایدی. شیفاهی چؽخؽشلارؽنؽن هر بیری اصلین‌ده اؤز ریتمی، انشاسی، سوژئتی اوْلان بیتکین اثر سایؽلا بیلردی. فاشیستلر انگلستانا هۆجۆملرینی گۆجلۆلش‌دیرن‌ده اوْ، باش ناظیر کیمی خآلقا مراجعتله دئمیش‌دی: "بیز اؤز آدامؽزؽ نه‌یین باهاسؽنا اوْلۇرسا اوْلسوْن مۆدافیعه ائده‌جه‌ییک. بیز دنیز ساحیل‌لرین‌ده وۇرۇشاجاغؽق. بیز چؤللرده و کۆچه‌لرده وۇرۇشاجاغؽق. بیز داغلاردا ووۇرۇشاجاغؽق. بیز هئچ زامان تسلیم اوْلمایاجاغؽق!"
ایکینجی دۆنیا مۆحاریبه‌سی باشا چاتان‌دا اوْ، ترکیبینه آلمانییانؽن دا داخیل اوْلدوغو آوروپا بیرلشمیش اؤلکه‌لرینی – ایندیکی آورۇپا بیرلیگی موْدئلینی تکلیف ائتمیش‌دی. ۱۹۴۸-۱۹۵۴-جۆ ایللرده چرچیل آلتؽ جیلدلیک "ایکینجی دۆنیا مۆحاریبه‌سی" اثرینی یازمؽش‌دؽ. بۇ اثرده تاریخی فاکتلارلا شخصی مئموارلار سوْن درجه باجارؽقلا اۇزلاشدؽرؽلمؽش‌دؽ.
۱۹۵۳-جۆ ایلده، وینستون چرچیل سوْنونجو دفعه بؤیۆک بریتانییانؽن باش ناظیری اوْلدۇغۇ دؤورده ایسوئچ آکادئمییاسی اوْنو "تاریخی و بیوقرافیک کاراکتئرلی اثرلرینین بؤیۆک اوْستالؽغؽنا، هابئله ان یوکسک اینسانی دیرلرین مۆدافیعه‌سینه یؤنلمیش پارلاق ناطیق‌لیک مهارتینه گؤره" یئکدیل‌لیکله نوبئل اؤدۆلینه لاییق بیلمیش‌دی.[۳] تقدیمات مراسیمینین کئچیریلدیگی گۆن – دسامبرین ۱۰-دا چرچیل باهام آداملارؽن‌دا بئینلخآلق کوْنفرانس‌دا اوْلدوغۇن‌دان اؤدۆلی ایسوئچ کرالؽن‌دان یاریم عصره یاخؽن بیرگه عؤمۇر سۆردۆیۆ حیات یوْلداشؽ کلئمئنتینا هوزئر آلمؽش‌دؽ.
اؤمرونون سوْنون‌دا، یاشؽنا و سلامت‌لیگینه گؤره سیاسی فعالیت‌دن اوْزاقلاشدؽغؽ دؤورده چرچیل دؤرد جیلدلیک "اینگیلیس‌دیل‌لی خالقلارؽن تاریخی" تدقیقاتؽنی تاماملامؽش‌دؽ. گؤزل رسم اثرلری و بننالؽق صنعتینین سیرلرینه بلدلیگی ده باش ناظیرین صنعته یاد اوْلمادؽغؽنؽن علاوْه دلیل-ثبۇتلارؽ سایؽلا بیلر. وینستون چرچیل کیفایت قدر اؤزۆن حیاتؽ و سیاسی دؤورون‌ده بیر چوخ دۆنیا اؤلکه‌لرینین عالی اؤدۆللارؽنه لاییق گؤرۆلمۆش‌دۆ. اوْنلارؽن سؽراسؽن‌دا نوبئل اؤدۆلۆنۆن دا طبیعی و قانونااۇیغۇن یئری واردؽر.
اؤدۆل‌لری دَییشدیر
۱۹۵۳-جو ایلده ادبیات ساحه‌سین‌ده نوبئل اؤدۆلۆ آلؽر. همین ایلده کرالیچا ۲-جی ائلیزابئت طرفین‌دن "باغلاما اوْردئنی"نه لاییق گؤرۆلۆر. ۱۹۶۳-جو ایلده ایسه آمئریکا-نؽن فخری وطنداشؽ اوْلۇر.
۲۰۰۲-جی ایلده بیرلشمیش کرال‌لؽق‌دا "ببج" تئلئرادیوشیرکتی طرفین‌دن کئچیریلمیش ۱ میلیون‌دان چوخ اینسانؽن ایشتیراک ائتدیگی سوسیوْلوژی سوْرغۇدا وینستون چرچیل بۆتۆن دؤورلرین ان داهی بریتانییالؽ‌سؽ سئچیلیر.
ماراق‌لی فاکتلار دَییشدیر
چرچیل گۆن‌ده ۱۵ سیقارئت چکیرمیش.
قایناقلار دَییشدیر
- ^ وینیستون چرچیلین قویلاما مراسیمی
- ^ ادبیات عذره نوبل موکافاتی قازانان بیر سیاست‌چینین اولومونون ۵۰-جی ایل‌دونومو
- ^ Nadir Qocabəyli, Portret: Uinston Çörçil. Ədəbiyyat üzrə Nobel mükafatı almış nəhəng siyasətçi. kult.az 08.06.2008
This مقاله has not been added to any content categories. Please help out by adding categories to it so that it can be listed with similar مقالهsشابلون:Stub other. (سپتامبر ۲۰۱۸) |