اوانجلیستا توریچلی
اوانجلیستا توریچلی Evangelista Torricelli — ۱۷-جی عصرده یاشامیش ایتالیان فیزیک و ریاضیات‌چی. توریچئل‌لی ۱۶۴۳-جو ایلده هاوا تزیقینین اؤلچمک اۆچون ایندی جیوه‌لی بارومئتر دئییله‌ن جیهازی ایجاد ائتمیش‌دیر.
اوشاق‌لیق واختلارین‌دان دقیق علملره ماراق گؤسترمه‌یه باشلامیش‌دیر. ۱۶۲۷-جی ایلده رم شهرینه گئتمیش و بورادا هیدرولیکا علمینین بانیلرین‌دن اولان بندتی کاستلی ایله بیرلیک‌ده ایشلمیش‌دیر.بندتی کاستلی قالیلئو قالیلیین طلبه‌لرین‌دن بیر ایدی و اوانجلیستا توریچلی‌ده ۱۶۴۱-جی ایلده‌ن اعتباراً قالیلئو قالیلیله مکتوبلاشماغا باشلامیش‌دیر. همین ایلده کاستئللینین مصلحتلرین‌دن سونرا قالیلئو قالیلی اوانجلیستا تورریچللینی توسکانا شهرینه دعوت ائتدی. توریچلی توسکانا شهرینه گلدیک‌دن، بیر نئچه هفته سونرا قالیلئو قالیلی وفات ائتدی. توسکانا کنیازی شهرده علمی ایشلرله مشغول اولماغی قالیلئو قالیلیه تاپشیرمیش‌دی، اونون اؤلومون‌دن سونرا بو وظیفه‌یه اوانجلیستا توریچلی گتیریل‌دی. ۱۶۴۴-جو ایلده توریچلی طرفیندن هندسه و مکانیک بؤلمه‌لرینه عایید اولان بیر کیتاب نشر ائدیل‌دی.
.jpg)
ریاضیات ساحه‌سین‌ده اولان بؤیوک بیر بوش‌لوغو دول‌دوران بو کیتاب‌دا، عئینی زامان‌دا قالیلئو قالیلیین مکانیک ساحه‌سین‌ده اولان ایکی ایشی‌ده یئر آلمیش‌دیر. تورریچللینین هندسه و مکانیک ساحه‌لرین‌ده اولان فعالیتینه ایلک اؤنجه هئچ کیم اؤنم وئرمیردی. اونون اساس مقصدلرین‌دن بیری‌ده هاوا تزیقینین اؤلجمک اۆچون جیهاز ایختیرا ائتمک ایدی. او، ایلک دفعه اولاراق هاوا تزیقینی شوشه قابلارا دولدورولموش جیوه‌لر واسطه‌سی ایله ائتمک قرارینا گلمیش‌دیر. حیاتینین سونراکی دؤورون‌ده معلمی اولموش قالیلئو قالیلیین تلسکوپونون اوزرین‌ده ایشله‌دی. ۱۶۴۳-جو ایلده اوانجلیستا توریچلی هاوا تزیقینی اؤلچمک اۆچون جیوه لی بارومتری کشف ائتدی.
اوانجلیستا توریچلی ۱۶۴۷-جی ایلین ۵ اوْکتوبر تاریخین‌ده ایتالیانین فلورانس شهرین‌ده ۳۸ یاشین‌دا وفات ائتمیش‌دیر.
قایناقلار دَییشدیر
لاتین آذربایجان ویکی پدیا