توراجی (رقص)
توراجی - آذربایجان قدیم قادین خالق رقصی.
قدیم خالق رقصی "توراجی" لیریک و اینجه ملودی‌سی ایله سئچیلیر و قادینلار طرفیندن ایفا ائدیلیر. گؤزل داغ قوشونا حصر ائدیلمیش قدیم، تقریباً اون دوققوزونجو عصرین اوّللرینده عایید اولان رقصدیر. آذربایجانین هر یئرینده گئنیش یاییلمیشدیر. حزین، قلب‌اوخشایان موسیقیسی وار. رقص بیر نؤوع توراجین اوچوشونو خاطیرلادیر. رقاصه‌نین هر بیر حرکتی قوشون اوشوچونو، هاوادا سوزمه‌سینی خاطیرلادیر.
توراجی رقصینه دایر ناخچیواندا بئله بیر افسانه وار. قاراباغ خانی نجف‌قولونون چوخ قشنگ بیر رقاصی وارمیش، خان اونون گؤزللیگینی، مهارتینی چوخ قییمتلندیررمیش. بیر دفعه خانین اوغلونون تویوندا بو رقاص رقص صنعتینین چوخ اینجه، چوخ گؤزل مؤعجیزه‌لرینی نوماییش ائتدیریر. بو منظره‌یه حئیران قالمیش خان اوجادان دئییر : - سن لاپ توراج کیمی اویناییرسان. او واختدان بری همین رقاصین اوینادیغی رقصی "توراجی" آدلاندیریرلار. گؤزل داغ قوشونا حصر ائدیلمیش قدیم رقصین آدی ناخچیوان موعلیملر اینستیتوتوندا یارادیلمیش قیزلاردان عیبارت فولکلور رقص کوللکتیوینه وئریله‌رک یاشادیلیر.[۱]
ایچه‌ریک
دَییشدیر"توراج چیخیر مئیدانا، اویناییر، ساغا-سولا باخیر کی، گؤرسون اووچولار وار، یا یوخ. اؤزو اۆچون چمنلیکده شئللنه-شئللنه گزیر و اؤزونو خوشبخت حیس ائتدیگی بیر واختدا اووچو گیزلندیگی یئردن چیخیب اونو وورور. گولله قولونا دَییر. توراج یئره ییخیلیر، اؤلومله چارپیشیر. آللاها، گونشه یالواریر کی، اونو ساغالتسین. او، یئرده چوخ موصیبت چکیر، ها قالخماق ایسته‌ییر، قالخا بیلمیر، نئچه دفعه یئره دَییر. نهایت، قالخیر، اوچماق ایسته‌ینده یئنه ییخیلیر. آخیردا قالخا بیلیر، اوچور گونشه ساری و طبیعته قوووشور."[۲][۳]