تولان خاقان
تۇلان خاقان — ایشبارا خاقانین اوْغلو٬ شرقی گؤیتۆرکلرین خاقانی. تۇلان خاقان دؤورنده شرقی گؤیتۆرکلرله غربی گؤیتۆرکلرین ساواشی داوام ائتدی.[۱]
| تۇلان خاقان | |
|---|---|
| گؤیتۆرک خاقانلیغینین ۸-جی خاقانی | |
| ایللر | ۵۸۸-۵۹۹ میلادی |
| اؤلوم | ۵۹۹ میلادی |
| سونراکی شاه | تاردو خاقان٬ یامی خاقان |
| اؤنجهکی شاه | باغا خاقان |
| سولاله | آشینا |
| آتاسی | ایشبارا خاقان |
خاقان اوْلماسی
دَییشدیرچۇلوْهو خاقاندان سوْنرا٬ ایشبارا خاقانین اوْغلو ایله چۇلوهو خاقانین اوْغلو تۇلی٬ خاقانلیق اۆزرینده قارشی-قارشییا گلدیلر. اؤلکهنین باشبیلنلری٬ خاقانلیغی تۇلانین حاقّی بیلدیلر؛ بئلهجه ۵۸۸-جی میلادی ایلینده تۇلان شرقی گؤیتۆرکلرین خاقانی سئچیلدی.[۱]
شرق-غرب ساواشی
دَییشدیرچین قایناقلاریندا٬ بۇ دؤنمده شرقی گؤیتۆرکلرله غربی گؤیتۆرکلر آراسینداکی ساواشین داوام ائتدیگی٬ ایکی طرف اوْردولارینین بیر نئچه سئری دؤیوشدوکلری و بیر دفعهسینده ده اوْنلاری چین ایمپراتورونون باریشدیراراق دؤیوشلرینه سوْن وئردیگینی یازیلمیشدیر.[۱]
تۇلینین عۆصیانی
دَییشدیر۵۹۹ ایلینهجه ساکین قالان تۇلی٬ اوْ ایل٬ خاقانلیغی اله کئچیرمک اۆچون چینلیلر ایله آنلاشاراق اوْنلاردان کؤمک آلدی. بۇنا قارشی تۇلان خاقان دا غرب خاقانی تاردۇ ایله آنلاشاراق تۇلینی مغلوب ائتدی. تۇلی٬ چین سارایینا قاچیب کیمین خاقان عۆنوانینی آلاراق چینلیلرین دستگی ایله خاقانلیق اۆزریندهکی ایدّیعاسینا ایصرار ائتدی.[۱]
اؤلوم
دَییشدیر۵۹۹ ایلینین آخیرلاریندا٬ تۇلان خاقان اؤز آداملاری طرفیندن اؤلدورولدو. عئینی تاریخده غرب خاقانی تاردۇ٬ «بیلگه خاقان» عۆنوانینی آلاراق اؤزونو شرقین ده خاقانی اعلان ائتدی.[۱]