خيی خيی(اویون)

خیی خیی (لاتین: Xıy-xıy) یا دا آیاق جیزیق — آذربایجاندا ان چوخ یازقاباغی (بایرام قاباغی) گونلرده، ائلجه ده دیگر مؤوسوملرده اوشاق و گنجلر آراسیندا، خوصوصاً ده قیزلار آراسیندا گئنیش شکیلده اوینانیلان اَسکی(قدیم) اویونلاریندان بیریدیر.

خیی-خیی (Xıy xıy) اویونو

عومومی معلومات

یئنی یئتمه مکتبلیلر، 18-27 یاشلی جاوانلار، خوصوصاً ده قیزلار اۆچون چوخ جلب ائدیجی اویوندور. بو اویون تورپاق اؤرتوکلو دوز مئیدانچادا، ایدمان زالیندا، تالادا، موعاصیر زاماندا آسفالت اؤرتوک و داش اوزلوکلر اوزرینده کئچیریلیر. وسایت کیمی دایره‌وی داش، قالین ساخسی، یاخود کاشی پارچاسیندان، موعاصیر زاماندا ایسه هاکی شایباسیندان ایستیفاده ائدیلیر.

هر بیر دسته‌نین (تیمین) ترکیبی 5 نفر اولور. تیم یالنیز قیزلاردان، یالنیز اوغلانلاردان و قاریشیق اولا بیلر. اویون دسته‌لرین (تیملرین) ساییندان آسیلی اولاراق یاریشما شکیلینده کئچیریلیر. داها دوغروسو، اودوزان دسته (تیم) اویونو ترک ائدیر. اویون ایشتیراکچیلاری‌نین سایی آز اولدوقدا اویون فردی اویونچولار آراسیندا دا آپاریلا بیلر.

اویونون قایدالاری

بیر دسته اوشاق بیر یئره توپلاشیب اویونا باشلاییرلار. بونون اۆچون ساناما یولو ایله اوستا (باشچی، موللا و یا حاکیم) سئچیرلر. اویونا حاکیمین ایجازه‌سی ایله باشلاییرلار. اوّلجه دسته‌باشیلار سئچیلیر. سونرا هالای قورماقلا اویونچولار ایکی دسته‌یه (تیمه) بؤلونور. اوستا‌نین (باشچی، موللا و یا حاکیمین) گؤستریشی ایله اویون داوام ائتدیریلیر.

بو زامان دسته‌‌نین (تیمین) بیرینجی اویونچوسو داشی مئیدانچا‌نین بیرینجی خاناسینا آتیر و بیر آیاغی اوسته 1، 2، 3-جو خانالارا هوپپانیر. 4، 5-جی خانادا هر ایکی آیاغینی یئره قویور. بو زامان اونون ساغ آیاغی 5-جی خانادا، سول آیاغیسا 4-جو خانادا اولور: ائله ائتمه‌لیدیر کی، مرکز خط اونون آیاقلاری آراسیندا اولسون. آیاقلار چیگین برابرلیگینده آرالی قویولور.

اویونچو اللرینی بئلینه قویور و یوخاری هوپپاناراق گئری‌یه دؤنور. بوندان سونرا او، بیر آیاغینی یئردن اوزه‌رک یئنه خیی-خیی بیر (بیر آیاغی اوسته) گئری‌یه قاییدیر. او، بیرینجی خانایا چاتدیقدا قالدیردیغی آیاغینی یئره قویمادان اَییلیب داشی گؤتورور و هوپپاناراق مئیدانچادان چیخیر. اویونچو ایکینجی جهدده داشی ایکینجی خانایا و اۆچونجو جهدده ایسه 3-جو خانایا آتیر. هوپپانمانی بیرینجی جهدده اولدوغو کیمی داوام ائتدیریر. دؤردونجو جهدده اویونچو داشی 6-جی خانایا آتیر و 3-جو خانایا قدر خیی-خیی گئدیر و اوردان 4-5-جی خانا‌نین 5-جی حیصه‌سینه هوپپاننیر، دایانمادان خانا‌نین سولونا و یئنه ساغا هوپپانیر. سونرا اَییله‌رک داشی گؤتورور، خیی-خیی مئیدانچانی ترک ائدیر. 5-جی جهدده داش 9-جو خانایا آتیلیر. بو دفعه اویونچو 4-5-جی و 7-8-جی خانالاردا سولا-ساغا هوپپانیر، اورادا 9-جو خانایا کئچه‌رک داشی گؤتوروب گئری‌یه قاییدیر و مئیدانچادان چیخیر. آلتینجی جهدده داش 10-جو خانایا آتیلیر. اویونچو اوّلکی قایدادا 9-جو خانایا قدر هوپپانیر، ایکینجی آیاغینی یئر قویمادان اَییلیب داشی 10-جو خانادان گؤتورور و گئرییه قاییداراق اویونو باشا چاتدیریر.

بوتون جهدلرده داش تعیین اولونان خانایا دوشمه‌دیکده، یاخود اویونچو مووازینتینی ساخلایا بیلمه‌ییب قالدیردیغی آیاغینی یئه قویدوقدا جهد حسابا آلینمیر.

قئید: اویون زامانی آیاغی دییشمک اولماز.

خاللارین حسابلانماسی

اویون زامانی خاللار آشاغیداکی قایدا اوزره حسابلانیر:

1-2-3-جو جهدلری دوزگون یئرینه یئتیردیکده هر جهده گؤره 5 خال، 4-جو جهده گؤره 9 خال و 6-جی جهده گؤره 10 خال. بوتون ایشتیراکچیلارین خاللاری توپلانیر و یئکون خال حسابلانیر. اویون عرضینده داها چوخ خال توپلایان دسته (تیم) غالیب حساب اولونور.