داش آتا

(داش بابا-دن يوْل‌لاندیریلمیش)

داش آتا و یا داش بابا – قدیم تورک قبیله‌لرینده مزار داشی. 

قیسا بیلگی  

دَییشدیر

  اورتا آسیا چؤلونون کؤچری‌لری یئرلشیک دوزنلی خالق‌لاردان فرقلی بیر دونیا گؤروشونه صاحیب ایدی. سؤزگلیشی اونلار اؤلولرینی سون یوخولارینا یاتیرداجاقلاری، یئرلشمه یئرلری نین خاریجینده کی  سیخیلمیش و حوزن وئریجی قبیریستان‌لیق آنلاییشینا صاحیب دئییلدی. او بیری دونیانین وارلیغینا اینانیر و مزارلاریندا اؤلویه بیر باخیما حیات تقدیم ائدیردیلر. اؤله‌نین آتی، سیلاح‌لاری، گونده‌لیک حیاتدا ایستیفاده ائتدیگی کیمی اشیالاری ده مزارا قویورلاردی. حتّی، بعضی کورقان‌لاردا اؤلونون یانیندا قادین و خیدمتچی جسدلری ده تاپیلدی. بونلار اؤلنله بیرلیکده باسدیریلمیش اولا بیله‌جگی کیمی، عئینی زاماندا اؤلموش یا دا اؤزلرینی اؤلدورموش ده اولا بیلر. 

  چؤلده خوصوصیله سویلولار اوچون ان مشهور مزار نؤوعو کورقاندی. بو جور مزارلاردا، اؤلن آدامین اؤنمینه اویغون اولاراق، عومومیتله تاختادان باسدیریلدیغی اوتاغی نین اوزرینه داش و تورپاقدان بیر ییغما تپه یوکسلدیلیردی. بونون اوزرینده ده اؤلن آدامی تمثیل ائدن، کوبودجا اینسان فورمالی هئیکل‌لر تیکیلیردی. بو هئیکل‌لره داها چوخ داش آتا دئییلمکده دیر. 

  بعضی مزارلار داش لؤوحه‌لردن تیکیلمیشدی و اوتاق فورمالی ایدی. بونلارا چوخ سایدا جسد باسدیریلمیش ایدی. داشدان بیر دیوارلا اطرافلانمیش بو مزارلارین اؤنونه ده یئنه چوخ سایدا  " داش آتا "  تیکیلمیشدی. اؤلن کس‌لره عایید بیر نؤوع شکیل‌لی مزار داشلاری ایدی بونلار. اورتا آسیادا خوصوصیله آلتای و تووادا ای. اؤ. 3. مین‌ایلین سونلاری ایله 2. مین‌ایلین ایلک یاریسیندان بری تیکیلن بو داشدان هئیکل فورمالی مزار داشی (داش آتا) آنلاییشی، گؤی‌تورک دؤورونون بالبال‌لاریندان فرقلی‌دیر.   

  بو اینسان هئیکل‌لری، 2.5 مئتردن 30 سانتیمئتره دییشن بویلاردا. چوخو بیغلی. جبهه دن تصویرلنن فیقورلارین دییارین آشاغی قیسیم‌لری گؤستریلمیر. اوللر ایکی ال‌لری  ایله قارین‌لاری اوستونده قاب توتان سیلاح‌سیز فیقورلارین یئرینی، گئده‌رک بئلینده کی  کمره بیری اوزون، بیری ده قیسا ایکی قیلینج آسیلی سیلاحلی فیقورلار گؤتورور. دؤیوشچو سول الی ایله سیلاح‌لاردان بیرینی، ساغ الی ایله ده کیچیک بیر قاب توتور. کیمی داشلاردا یالنیز جبهه دن بیر پورتره یئر وئریلیر. چوخونون قولاق‌لاری سیرغالی. گئده رک دتال‌لار اؤنم قازانیر مثلا کمر توقالاری، اوزوک‌لر، کمر آسقی‌لاری و گئییم یاخالاری دیقتله گؤستریلمگه باشلانیر.